İki asırlık miras Muğla bacası: Karbonmonoksit zehirlenmelerini önlüyor

Muğla'da iki asırdır varlığını sürdüren ve 28 alaturka kiremitten yapılan bacalar, poyraz rüzgârlarına karşı evleri korurken aynı zamanda karbonmonoksit zehirlenmelerini de engelliyor.

Kentte 1825'te kullanılmaya başlanılan Muğla Bacası günümüze kadar ulaştı. 

Bacalar ciddi hesaplama ve tecrübenin sonucunda oluştuğunu belirten Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Aydın, "Yapımında kullanılan 28 alaturka kiremit, dört yanı açık yapısıyla soba tütmesini engellerken yağışlı ve rüzgarlı havalarda bile üstün performans sağlar." şeklinde konuştu. 

KÖKENİ RUM ADALARINA DAYANIYOR 

Türk ve Rum aileler tarafından kullanılan, piramidal veya konik formlu bu bacalar, ilk olarak zengin ailelerin evlerinde inşa edildiğini belirten Ayşe Aydın, "Muğla Bacası’nın kökeni Rum adalarına dayanmaktadır. Halk arasında poyraz rüzgarları ve yağışlı havalar nedeniyle bu bacalar tercih edilmiştir. İlginç bir şekilde, yerli aileler bacaların üst kısmındaki haç formu nedeniyle başlangıçta bu tasarımı benimsememiştir." ifadelerini kullandı. 

28 ALATURKA KİREMİTTEN OLUŞUYOR

Bacaların yapım tekniklerine de değinen Aydın, "Muğla Bacası, dörtgen planlı bir baca üzerine dört düz ve dört ters üçgen formunda kiremitlerin yerleştirilmesiyle yapılır. Düz üçgenlerin tepe noktalarındaki kiremitler haç formunu oluşturur ve bu yapıda toplam 28 alaturka kiremit kullanılır." dedi.

Günümüzde başta Muğla merkez olmak üzere Milas, Yatağan, Ula, Köyceğiz ve Ortaca gibi ilçelerde yaygın olarak kullanılan bu bacalar, yalnızca bir yapı unsuru değil, aynı zamanda bölgenin kültürel ve mimari mirasının önemli bir parçası olarak kabul ediliyor.