Frig ezgileri Anadolu türkülerinde

Anadolu Üniversitesi (AÜ) Bilimsel Araştırma Projeleri kapsamında desteklenen "Antik Anadolu Enstrümanlarının Epigrafik Yapısı" adlı proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmada, ABD'li arkeologların Gordion kazılarında buldukları MÖ 750-300 yıllarında yaşayan Frigler'e ait çifte kavaldan çıkan melodilerin günümüz türkülerinin temelini oluşturduğu belirlendi.
 

Projenin yürütücüsü de olan AÜ Devlet Konservatuvarı Müdürü ve Müzikolog Prof. Dr. Ahmet Bülent Alaner,  yaptığı açıklamada, çalışmayı AÜ'den Doç. Dr. Hakan Sivas, Ege Üniversitesinden Doç. Dr. Reyhan Altınay, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nden arkeologlar ve geçen yıl hayatını kaybeden Prof. Dr. Taciser Sivas ile yaptıklarını anlattı.

ABD'li arkeologların Gordion kazılarından çifte kaval bulduklarını ifade eden Alaner, şöyle konuştu:

"Çifte kavalın Antik Yunan, kaynaklı olmadığını, Anadolu kaynaklı bir çalgı olduğunu belirlemiştik. Daha sonra Müzikoloji Bölümü'nden öğrencim Çiğdem Baloğlu ile bu kavalın yapısını araştırmaya başladığımızda çıkan seslerin Frigyan modu olduğunu tespit ettik. Frigyan modunun Eskişehir, Kütahya, Bilecik, Afyonkarahisar, Uşak ve Ankara bölgesinde hala bulunup, bulunmadığı araştırmasının içine girdik. Söz konusu bölgenin türkülerini incelediğimizde bunların genel yapısının Kürdi makamında olduğunu gördük."

"Frigyan modunun Kürdi makamıyla birebir örtüştüğünü belirledik" diyen Alaner, şöyle devam etti:

"Frigya dönemindeki ilahiler, bugün Kürdi dizisi adı altında Anadolu türkülerinde yaşıyor. Bu bölgeye ait türkülerin yüzde 70'i Frigyen modu özelliği taşıyor. Dinler, dinler, renkler ne kadar değişirse değişsin kültürlerin değişmediğini görüyoruz. Geçmişte dini ayinlerde var olan bir müzik türü bugün farklı bir formata bürünerek türkülerimizde yaşıyor. Bu da Anadolu'nun ne derece önemli ve büyük bir kültürel birikimi taşıdığını gösteriyor."

Alaner, pek çok Yunus Emre ilahisinde de Frigyen modunun örneklerinin rahatlıkla göründüğünü sözlerine ekledi.