Etik kod var, etik kodu bilen yok

Medya Derneği ve International Center for Journalists (ICFJ) işbirliğiyle önce online kurslar düzenlenmişti. Bu kurslara katılıp, kursları tamamlayanların davet edildiği ‘Dijital Çağda Etik: Zorluklar ve Fırsatlar’ konu başlığıyla üç günlük bir atölye çalışması başlatıldı. 25 Ocak’ta başlayan çalışma 27 Ocak’ta son bulacak.

Atölye çalışmasının amacı Türk medyası için etik ilkeler oluşturmak. Gazeteci Alper Görmüş ve Indiana Üniversitesi Gazetecilik Okulu öğretim görevlisi gazeteci Profesör Sherry Ricchiardi’nin yönetiminde devam eden kursta ayrıca USA Today gazetesi eski yazı işleri müdür yardımcısı ve uluslar arası medya eğitmeni Frank Folwell de görsel etik konusunda bilgilendirme yaptı.

Çalışmanın ilk günü, katılımcılara çalıştıkları kuruluşlarda etik ilkeler olup olmadığı soruldu. Bu soruya AA’dan katılan Hamdi Çelikbaş ve ben olumlu cevap verdim. İki kurum dışındaki katılımcılar bu soruya cevap vermedi.

Türk medyasında etik kod eksikliği üzerinden devam eden çalışmanın amacı, Türkiye'ye uygun etik kodlar üretmek. Ama burada yanlış bir şey var. Benim bildiğim kadarıyla Türkiye’deki tüm yayın kuruluşlarının yayın ilkeleri/etik kodları var. Doğan Yayın Holding’in tüm kurumlarını bağlayıcı ilkeleri olduğu gibi Hürriyet’in, CNN Türk’ün de ayrıca kendi ilkeleri var. Ama bu gruba bağlı kurumlardan katılan arkadaşlar, kurumlarında etik kod olduğunu söylemedi. Sabah grubunun kamuoyuna açıkladığı ilkeler yok ama o da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin açıkladığı ilkeleri kabul ettiğini deklare etmişti. NTV her gün ekranda ilkelerini madde madde açıklıyor.

Yayın ilkesi açıklamayan kuruluşların birçoğu TGC’nin Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi ile Basın Konseyi Basın Meslek ilkelerini kabul ettiklerini deklare ediyorlar.

Kurs katılımcılarının çalıştıkları kurumlarda bağlı oldukları etik kodlar varlığını belirtmemeleri, etik kodların önemsenmediğini ya da çalışanlara deklare edilmediğini gösteriyor.

Çalışma sonunda bizden istenen Türkiye’de uygulanacak etik kodlar oluşturmamız. Ancak girişte de belirttiğim gibi, hemen hemen her kurumun kabul ettiği ve açıkladığı etik kodlar varken yeniden etik kod oluşturmayı çok anlamlı bulmuyorum. Ki Haber 7 olarak 3 yıl önce yayın ilkelerimizi oluşturmuş ve kamuoyuyla paylaşmıştık.

Kursun adı ‘Dijital Çağda Etik: Zorluklar ve Fırsatlar’ olunca benim hayalimde, dijital yayıncılığın ortaya çıkardığı sorunlarla ilgili yeni etik kodlar üretmekti. Örneğin; yorumlar hangi kriterlere göre değerlendirmeli? Haberler yoruma kapatılmalı mı? Bir suçlu cezasını çekip hapisten çıktıktan sonra, hakkındaki haber arşivden kaldırılmalı mı? Haber hangi durumda arşivden kaldırılmalı?

Dijital yayıncılığa özgü ortaya çıkan yeni durumlarda neler yapılmalı? Bu tür sorulara cevap arayacağımızı düşünmüştüm. Ancak çalışma farklı bir yöne kaydı.

BASIN KUTUPLAŞTI

Atölye çalışmasının ikinci günü, bizden Türk medyasının en önemli etik sorunlarını listelemememiz, gerekçelerini ve örnek olayları yazmamız istendi. Gruplar halinde yapılan bu çalışmada basındaki kutuplaşma her grubun listesinde yer aldı. Her gruptan bir sözcü listelerini açıklayıp, grup çalışması hakkında bilgi verdi. İlk gurubun sözcüsü medyadaki sorunları sıralarken ‘kutuplaşma’dan bahsettikten sonra, Türk medyasının yalan haber ve çarpıtma gibi bir alışkanlığı olduğunu söyleyip doğruları Kürt medyasından yani Roj Tv ve Fırat Haber Ajansı’dan öğrendiğini söyledi. Yani bir Türk-Kürt medyası ayrımı yapıldı. Ayrıca medyanın bir kısmı için ‘yandaş’ sıfatını kullanarak kutuplaşmaya tuz biber ekti. Salonda gerilimi yükselten bu sunuşun ardından çalışma karşılıklı atışmaya dönmek üzeydi ki, Alper Görmüş müdahale ederek konunun siyasi arenaya çekilmemesini ve medya etiği üzerine odaklanılması gerektiğini hatırlattı.

Çalışma 27 Ocak Perşembe günü sona erecek. Kurs sonrası yapılan çalışmanın detaylarını ve ortaya çıkan sonucu yine sizlerle paylaşacağım.

YORUMLARDAKİ KARAKTER SORUNU

Bu hafta gecikmeli olarak yazdığım yazıya okurlarımızdan gelen bir soruya cevap vererek bitirmek istiyorum. Okurlarımız yorumlarda bazı karakterlerin sorunlu çıktığını ve bu konuyla ilgilenmemizi söylüyorlar. Haber 7’nin yazılımı değişiyor. Teknik ekibimize daha önce bu konuda çokça bu konuyu hatırlatmıştık, yeni yazılımda bu sorunu halledeceklerini umuyorum.

İhsan AYDIN - Haber 7
OKUR TEMSİLCİSİ
ihsan.aydin@haber7.com
http://ihsanaydin.net/
http://twitter.com/iaydin