Palmira'nın sırları IŞİD'de olabilir

Geçtiğimiz hafta IŞİD'in antik kenti Plamira’nın ünlü arkeoloğu Dr. Halid Esad’ı kafasını keserek öldürüp ve 81 yaşındaki cesedini kentte bir direğe astığı haberleri birçok kaynakta yer aldı. İngiliz The Times gazetesinin haberine göre, 2003 yılında emekliliğe ayrılan babası Dr. Halid Esad’ın yerine, Palmira Arkeoloji Dairesi Başkanı olarak geçen Velid Esad, kaçtığı Palmira’da önemli belgeleri arkasında bırakmak zorunda kaldı.
Times’e göre, IŞİD’in babasını öldürdüğü haberini alır almaz annesi, eşi ve iki kardeşi ile beraber kaçış yoluna düşen oğlu Velid Esad, yakalanmamak için kasabaların etrafından dolana dolana günlerce süren yolculuktan sonra rejimin denetimindeki Humus kentine Pazar günü 23 Ağustos’ta ulaştı.

Esad’ın anlattıklarına yer verilen haber, onun örgütün antik kentin bazı sırlarını ele geçirmiş olabileceğinden endişelendiğini ortaya koyuyor.

Esad, ‘sırlar’ olarak ifade ettiği bilgiler içeren diz üstü bilgisayarında ve hard disklerindeki fotoğraflar, arkeolojik kazıların tam haritaları, mevcut işlerin ve kentin depolarında daha önce nelerin bulunduğunun detayları gibi bilgileri geride bırakmak zorunda kaldığını söylüyor.

UNESCO'nun Dünya Mirası listesindeki Palmyra, Mayıs ayında IŞİD militanlarının eline düştü. Arkeologlar cihatçıların kalıntıları yıkmasından korkuyor. Ancak Esad, cihatçıların öncelikle kişisel zenginleşmeye ilgili olduklarının göründüğünü söyledi.

“Altın, mücevherat, yüzükler nerede?”

"Büyük silahlarla evlerimize geldiler. Birkaç kez bizi aldılar. Beni dört gün alıkoydular ve altının, mücevheratın, yüzüklerin, taçların nerede olduğunu sordular. Hazinelere odaklanmışlardı. Ben de, babam da, Palmyra'da on yıllardır altın olmadığını söyledik. Arkeoloji heyetlerinin hiçbir hazine bulmadıklarını söyledik. Ancak ısrarcılardı.”
Esad babasının öldürülmeden 27 gün önce, "kendisine son bir kısa sorgu yapılacağı" söylenerek alınıp götürüldüğünü de belirtti:

"Ona iyi muamele edeceklerine ve iyi olacağına dair bize söz verdiler. Ancak yalan söylemeye devam ettiler. Babamın öldürüldüğünü öğrenmemizin ardından bir saat içinde alabileceğimiz her şeyi alıp kaçtık."

2 bin yıllık kalıntılar

Roma İmparatorluğu Dönemi'nde İpek Yolu üzerinde bulunan kentin tarihi 2 bin yıldan da geriye gidiyor. İçerisinde Bel Tapınağı ve Romalıların mezarları da bulunan antik kent, mimarisi ile tarihe ışık tutuyor.

IŞİD’in Mayıs ayında şehre girmesinden önce Suriyeli yetkililer çok sayıda antik eseri şehirden kaçırmayı başarabildi. UNESCO Dünya Mirası kapsamındaki eserlere, tarihi eserleri yok etmesiyle bilinen IŞİD tarafından zarar verilmesinden endişe ediliyor.
Örgüt, Haziran ayında yayınladığı bir propaganda videosunda tarihi kentteki iki türbeyi havaya uçurduklarını göstermişti.