Vergi affı en çok kime yarayacak?

Toplam 150 milyar lirayı bulması beklenen vergi ve prim borçlarıyla ilgili mali af kanun teklifi Eski Gelir İdaresi Başkanı Osman Arıoğlu'yla konuşuldu. Arıoğlu, affın en çok küçük esnafa yarayacağını söyledi. 

Teklif kime ne sağlayacak?
Bu teklif af mahiyetinde bir düzenlemedir. Cezaların silinmesi af kapsamına girer. Kesinleşmiş alacaklar ise yeniden yapılandırma olarak adlandırılabilir. Kesinleşmiş vergi alacaklarındaki yapılandırma aslında daha çok küçük esnafı ilgilendiriyor. Büyük işletmelerden ödeyecek durumda olanlar zaten borcunu yatırmıştır.

STOK AFFI VE MATRAH EKSİK

Teklif 2011'de çıkarılan 6111 sayılı kanunla benzerlikler içeriyor. Eksiklikleri var mı?
Eski kanun gibi kesinleşmiş kamu alacaklarını kapsıyor. O kanuna tek bir ilave yapılmış. Kasada olmayan paralar ile ortaklara verilen borçlar için yüzde 3 vergi ödeyen kayıtlarını düzeltebilecek. Ama bu maddeyi yazıp stok ve stoksuzluk affını koymamak olmaz. Bu durum, teklifi eleştiriye açık hale getiriyor. Tahsilatı hızlandırmak için dava safhasındaki alacakların da teklife dahil edilmesi lazım. Matrah artırımının konulmama nedeni Maliye'nin inceleme hakkından feragat etmek istememesi olabilir. Şu an teklif alt komisyonda görüşülüyor. İhtilaflı vergiler, stok affı ve matrah artırımı gibi bölümlerin eklenip eklenmeyeceğini göreceğiz.

KAYITDIŞI PARA VE İŞÇİ LEGALİZE OLUYOR

'Kasada olmayan paralar' tam olarak neyi ifade ediyor?
Kasada illegal sistem için ayırılan paralar vardır. Bu paralar kasayı ve cari hesabı şişirir. Nedir bunlar? Mesela sigorta primi yüksek olduğu için kayıt dışı çalıştıran işletmeler var. İşletmede fiilen olmayan paralar bulunur. Bunu ya ortak çekmiştir ya da belgesiz harcama (illegal sisteme giden paralar) yapılmıştır. Bunları legalize edecek bir sistem geliyor. Örneğin, ortak şirketten parayı çekmiştir. Yüzde 15 stopajı ödememek için orada para duruyordur.
Bu durumda olan para için vergi daha önce yüzde kaçtı?
Bu durumdaki parayı beyan ettiğinde yüzde 12, beyan sınırının altındakilerde yüzde 14 vergi ödeniyordu. Şimdi bu oran yüzde 3'e indi. Bu oranda vergi ödeyerek bilançoyu temizleyebilecekler.

% 20 VERGİLİ PARA

Kasadaki paranın zaten vergisi ödenmiş mi?
Bu kasada denilen paradan da işletme yüzde 20 Kurumlar Vergisi ödüyor. Yani kayıt düzeltme adı altında getirilen düzenleme yüzde 20 vergili parayı yapılandırıyor.

DÜZENLİ ÖDEYENE % 2 İNDİRİM YAPILMALI

Sürekli af çıkarmak vergisini ödeyen mükellefler için adaleti bozmuyor mu?
Vergisini düzenli ödeyenler için tabii ki sıkıntı yaratıyor. Sigorta priminde vergisini düzenli ödeyenlere yüzde 5 indirim yapılıyor. Bunun aynısını vergide de yapmak lazım. En azından 1-2 puanlık bir indirim yapılırsa vergisi ödeyenlere de haksızlık edilmemiş olur. Gelir İdaresi Başkanı olduğum dönemde bunu 'keşke yapsaydım'diye düşünüyorum. Ama o dönemde IMF olduğu için elimiz rahat değildi.

FAİZ YÜZDE 8 OLUR

Geçtiğimiz dönemde çıkarılan aflarda faiz yüksek bulunmuştu. Bu kez ÜFE'ye göre yapılacak hesaplamada ortalama faiz ne olacak?
Aslında esnaftan kesinleşmiş alacak için ana paranın üzerine ÜFE eklenecek. Bu miktar yüzde 15 ile çarpılacak. Bu da, yıllık yüzde 5'e tekabül ediyor. 6 ayda öderse katsayı daha düşük, 18 ayda öderse daha fazla olacak. Faiz yeniden hesaplandığı için bir miktar avantajı oluyor. ÜFE son 5 yılda yüzde 8'i geçmedi. Bunun üzerinden bir faiz dönecektir. 6183 sayılı Amme Alacakları Kanunu'nda zor durumdaki işletmeden borcunu taksitlendirmesi için çok zor durumda olduğunu belgelendirmesi ve teminat göstermesi isteniyor. Bu tür yeniden yapılandırmalarda teminat zorunluluğu olmadığı için işletme daha rahat nefes alıyor.

EMLAK KAPSAMDA OLACAK

Emlak vergisi af kapsamında mı?
Belediyelerle ilgili vergiler de kapsama alınmış durumda. Emlak Vergisi'nin de bu yapılandırmaya girmemesine imkan yok. Teklif kapsamına girmeyen tek vergi Gümrük Vergisi'dir. Gümrük Vergisi'ni ödemeden malı ülkeye sokamazsın. O yüzden davaya girenler dışında borcu olan çok fazla yoktur.