Bütün edebiyatçıları tanıyan tek isim!
Kitapçılarda elinde kağıt kalemle gezen ve sürekli not alan birini görürseniz şaşırmayın. Çünkü o adam; kitap çıkartanların kitabını çıkartıyor ve kimsenin "bu niye yok?" dememesi için çaba sarf eden bir doktor.
Dr. Arslan Tekin İmzalı Edebiyatımızda İsimler ve Terimler Sözlüğü ilk olarak on yıl kadar önce girmişti kütüphanelerimize. Bu tarz eserlerde genellikle ya yeni ve eserleri fazla ses getirmemiş isimleri bulamaz okur ya da eseri yazanın siyasi sınıfı dışında kalan yazarlara rastlayamaz. Ancak basıldığı son tarih itibariyle kimler eser ortaya koymuşsa Tekin’in eserinde onların hepsini bulmak mümkündü. Bu açıdan ansiklopediler, TDK sözlüğü ve imla kılavuzunun yanında sürekli el tutup, gerektiğinde sayfalarını bularak istediğimiz bilgilere ulaştığımız temel kaynaklardandı eser.
Eserin ilaveli dördüncü baskısını görünce tanımakta güçlük çektik. Eser boyunu ikiye enini dörde katlamıştı çünkü. Bilgeoğuz Yayınlarının Dr. Arslan Tekin’in bütün eserlerinin 6. olarak neşrettiği Edebiyatımızda isimler ve terimler sözlüğünü görünce böyle bir eserin nasıl hazırlandığını düşünmeden edemedik. Kolay geliyor lk bakışta isimleri ve terimleri alt alta dizerek kitap oluşturmak. Ama gerçekten öyle miydi? İşimiz düştüğünde hemen sayfalarını çevirip bulunca mutlu olduğumuz bilgiler nasıl derleniyordu?
Bazı isimleri bulamayınca “bu niye yok” diye burun kıvırmak yapılan işin ciddiyetini göstermeye yetiyor aslında ama biz işi böylesi kolay izahla geçiştirmek yerine, bizzat o işin çilesini çekene anlattırmayı uygun gördük.
Dr. Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler ve Terimler Sözlüğü’nü anlattı.
> Edebiyatımızda isimler ve terimler, yaklaşık 25 yılın emeği. Ortaokuldan beri yazarların hayatı merakımı uyanmıştı. Bu konuda ilk elime geçen kitap Türkan Haceroğlu’nun “Ozanlar ve Yazarlar” adlı kitabıydı. Evire çevire, evire çevire okudum ben o kitabı. Doktorama da edebiyat ve dil üzerine yapınca böyle bir kitabı ortaya koyma fikri oluştu bende.
Yaptığım çalışma ilk olarak Milliyet’te kültür hizmeti olarak dağıtıldı okurlara. Aslında Tercüman’da bir başlangıç yapmıştım sonra Milliyet’te geliştirdik. İmzamla yayınlanan 4. Baskı bu. Son baskı epey değişti. Yaşanan gelişmeler ışığında birçok madde yeniden yazıldı.
Son baskıda kitapların, dergilerin satır aralarına çok girdim. Herkesin kolay ulaşamayacağı bilgilere ulaşmaya çalıştım. Dip notlardan, yabancı kaynaklardan çok faydalandım. Genel bir anlatıştan ziyade özel bir anlatışa, farklı bir anlatışa yöneldim farklı bir üslubu kullanmak istedim.
> Bu alanda yapılan çalışmalarda sizinkini farklı kılan en önemli yan budur diyebilir miyiz?
> Bu da var. Bir de hem isimleri var hem terimleri içermesi açısıyla farklı çalışmamız diğerlerinden. Bu alanda en detaylı ve güncellenmiş son bilgileri içeren benim çalışmam. Çok ciltli çalışmalar var ama monografik çalışmalara ağırlık verilmiş onlarda.
> İsimleri derlerken nelere dikkat ettiniz?
> Edebi eser vermiş herkesi almaya çalıştım. Bizim gazeteciliğimize ve yazdıklarımıza bakarak farklı düşünenler olabilir. “Görüşü belli, belli çerçeve içerisindeki insanlar mı alındı, edebiyata gönül vermiş herkesi içine alıyor mu” diye düşünebilirler. Kesinlikle bir ayrım gözetmedim. Biz herkesi içine alıyoruz fakat kıstaslarımız da var tabi. Belli bir değeri öne çıkarıyoruz. Geçmişte elimize aldığımız kitapların birçoğunda bir çok yazara, şaire hakkından fazlasının verildiğini görmüştük. Bu bende soru işaretleri doğurmuştu. Okudukça araştırdıkça pek çoğunun o kadar övgüyü ve o kadar geniş anlatımı hak etmediklerini gördüm. Bir çok yazarı bu çerçevede değerlendirdim.
> Kaç isim var_?
> 2030 isim
> Yabancı isimler de var kitapta, onların alınmasının hikmeti nedir?
> Onlar Türkiye’de Türk edebiyatına tesir etmiş isimler. Dünya Edebiyatı’nda tanınan Türk Edebiyatı’na etki etmiş isimlerin de bilinmesi gerekiyor dişe düşündük, onları da kitabımıza almaya karar verdik.
> Terimleri açıklamanın yanında örneklerle de izah etmeye çalışmışsınız…
> Örneklerle açıklamaya çalıştım terimleri izahla kavranabilmesinin zor olduğunu düşünerek. Uzun uzun örnek vermekten kaçınmadım çünkü terimleri açıklarken anlaşılabilmesi için örnekler izahtan daha çok önem kazanıyor. Bol örnek olması terimin de anlam kazanmasını sağlıyor. Bir çok kavramı bir çok insan belki de ilk defa kitabımızda açıklanmış olarak görüyoruz. Zannederim öğrencisinden meraklısına herkese faydalı olacak masasının üstünde tutabilecekleri bir kitabı ortaya koyduğumuza inanıyorum. Her yeni baskıda gelişiyor devamlı not alıyoruz.
> Bu kadar bir geniş çalışmanın tek ciltte sunulmasını avantaj olarak görüyorsunuz ama bu hızla devam ederseniz yakında bu çalışmada da çok ciltli hale gelmeyecek mi?
> Belli bir ölçü içerisinde tutacağız, fazla kabartmak istemiyoruz pratik olarak herkesin faydalanması gerekiyor ama bir zaruretse yani bir iki cilt olabilecekse mecburen yapacağız. Ama o zaman bu kadar kolay yararlanılabilir bir kaynak olur mu bilemem.
> Aslında kolay bir iş gibi geliyor insana, isimleri yan yana koyarak bir eser meydana getirmek. Peki gerçekten göründüğü kadar basit mi?
> Hiç kolay olur mu? Hayli emek isteyen zorlu bir iş bu! Çok emek istiyor, sürekli araştırma gerektiriyor. Sabır istiyor. Kütüphane alışkanlığı olması gerekiyor. İnsanın kitapçılara her gittiğinde, hangi yeni isimler kitap yayınlamış düşüncesiyle hareket etmesi gerekiyor. Biz hep elimizde kalem defter gideriz kitapçıya. Not alıyoruz, bu çerçevede çalışıyoruz. Anlatırlar hep ünlü bibliyografyacı Seyfettin Özeğe bu şekilde notlar alarak, koca bir eser ortaya koymuş. Derler ki elinde kalem defter kitapçıları, kütüphaneleri dolaşırdı ve hep not alırdı. Şimdi bu kitap üzerinde çalıştığımda ben rahmetliyi daha iyi anlıyorum ve anıyorum. Hakikaten mutlaka elimizde kalem defter oluyor ve gittiğimiz her yerde devamlı not alıyoruz. Bütün gazete ilavelerini, kitap ilavelerini takip ediyoruz. İnternette sürekli yeni kitapları takip ediyoruz. Ne çıktı, ne çıkmadı tespite çalışıyoruz. Değerlendirmeleri takip ediyoruz. Üniversitelerin bütün yayınlarını takip etmek durumunda kalıyoruz. Yani çok zaman alan ve çok emek isteyen bir çalışma bu. Sanıldığı kadar kolay ortaya çıkan bir çalışma değil.
> İnternette kim kimdir türünde hizmet veren siteler sizden de araklama yapıyorlar mı?
> Yapıyorlar maalesef. Baktım bir çok terimi ve bir çok isimi bizden olduğu gibi almışlar. Kaynak göstermeye bile gerek görmemişler ama bizim yaptığımız bazı hataları da aynen yanlış şekilde kullanmışlar. Bu arada tabi ki eserimiz hatasız değil, bazı küçük hatalar var. Böyle bir çalışmanın zaten sıfır hata ile çıkması beklenemez. Ama onlar da zamanla düzelecek şeyler. Okuyucular şuna inansınlar ki en doğrusunu verebilmek için büyük emek sarf ediyoruz. Bir kaynakla yetinmiyor, birçok kaynağı karıştırarak, aynı konuda en doğru bilgilere ulaşmak için büyük çaba sarf ediyoruz. Bunun bilinmesinde fayda var.
> Peki sizin zamanla böyle bir site açma düşünceniz var mı?
>Yok. Kitap olarak herkesin elinin altında bulunsun, her yere taşınabilinsin istiyoruz. İnternete değişik şekilde parça, parça bulunabilir pek çok isim ama hepsini bir arada derli görme şansını okur sadece kitapta bulabilir. İnternette doğruluğu şüpheli bilgiler için dakikalarca arama yapmaktansa, kitabın kapağını açıp, birkaç sayfa çevirerek o bilgiye sağlıklı olarak ulaşmak daha kolay.
> Ama zaten sitelerin bir çoğu da sizden araklıyor bilgileri.
> Araklanmayı önleyemezsiniz. Ama sürekli yenilenmesi gerekiyor o bilgilerin. Sitelerde böyle bir hassasiyet yok. Belki ileri de düşünülecek bir şey internet üzerinden hizmet ama ben kitabı tercih ediyorum şimdilik. Hr yere ulaşabilmesi açısından, el altından bulunabilmesi açısından, istenildiği an hemen açılıp bakılması açısından önemli. İnterneti her yere taşıyamazsınız mesela. Ama isimlerin ve terimlerin ayrıntılı açıklamasını toplu halde sunan eseri taşıyabilirsiniz.
> Yani taşınmasına taşınır da her koltuğa sığıp sığmayacağı da şüpheli bu eserin. Cüsse geniş!
> Evet tam 1247 sayfa. Tabi aslında daha da büyük olabilirdi. Ama puntoların ebadı ve çift satır kullanımı işi kurtarıyor. Yoksa aslında büyük boy iki üç cilt kitabı dolduracak bilgi var eserde.
>Tabi şimdilik…
> Evet, şimdilik… Kitaplarınız basıldığında sizler de o müstakbel isimler arasındasınız çünkü…
> Sadece biz mi?
> Bu röportajı okuyup, eseri bulunan hemen her isim o gelecekte bu kitapta yer almaya aday…
(Haber 7)
