Karlı havalarda soğuk yaralanmalarına dikkat
Kar yağışı ve hızla düşen hava sıcaklıklarında soğuk yaralanmalarına dikkat etmek gerekiyor.
Özellikle ayak, el ve burun ucu gibi uç kısımlarda soğuk yaralanmaları oluşuyor. Memorial Şişli Hastanesi Acil Servis Sorumlusu Uz. Dr. Gökhan Ferahcan, soğuk yaralanmaları ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Rüzgardan korunarak vücut ısısı dengelenebilir
Donma ve donmaya yakın ısılarda vücut ısısının düşmesine hipotemi denir. Vücut, ısı kaybını metabolizmayı artırarak yani titremeyle dengelemeye çalışır. Soğuk ortamdan uzaklaşarak, rüzgardan korunacak yer aramak da ısı kaybını azaltmanın bir yoludur.
Soğuk yaralanmalarının belirtileri
Titreme olur
Kas hareketleri yavaşlar ve ısı düştükçe tamamen durur
Uyku eğilimi görülür
Solunum yavaşlar
Başlangıçta kalp atışları hızlanır, sonra nabız yavaşlar ve zayıflar
Dolaşım ve solunum durabilir
Soğuk yaralanması olan kişiye nasıl ilkyardım uygulanmalıdır?
Hastayı soğuk ortamdan uzaklaştırın
Gerekirse hava akımını kesmek için çevresine rüzgarlık gerin
Giysileri ıslak ise çıkarın ve hastayı kurulayın
Üzerini kuru battaniyelerle örtün
Hastayı en kısa sürede hastaneye ulaştırın
Soğuk yaralanmalarından en çok ayaklar etkileniyor
Soğuk nedeniyle oluşan yaralanmaların çoğu vücudun açıkta kalan yerlerinde meydana gelir. Özellikle ayaklar soğuk yaralanmalarına daha da duyarlıdır. Vücudun açıkta kalan kısımları çok soğur ama donmazsa bu duruma soğuk vurması denir. Eğer bu kısımlar donarsa, bu duruma donuk denir. Lokal soğuk yaralanmalarının şiddetini belirleyen önemli üç faktör; etkide kalma süresi, vücut kısmının etkilendiği ısı ve etkide kalma sırasında rüzgarın hızıdır.
Ciltte beyazlaşma, uyuşukluk ve şişlik varsa
Soğuk vurmasında cilt ve daha derin dokular donmamıştır. Etkilenen bölgede cildin rengi beyazlaşır, uyuşukluk ve şişme olabilir. Bu durum genellikle ağrılı olmadığından hasta sıklıkla bir soğuk yaralanması olduğunun farkında değildir. Vücudun açıkta kalan kısımları, özellikle kulaklar ve burun sık olarak etkilenir. Uzun süre yaya yolculuk edenlerde ve uzun üre soğuk suda ayakta kalanlarda ayaklarda soğuk vurması görülür. Soğuk vurmasında kişinin soğuk ve ıslak ortamdan en kısa sürede uzaklaştırılması gerekmektedir. Islak ayakkabı, bot ve çoraplar hemen çıkarılmalıdır. Etkilenen bölge, sıcak ellerle, hastanın kendi vücudunun sıcak kısımlarıyla veya nefesle ısıtılmalıdır. Yeniden ısıtma sırasında, etkilenen kısımda karıncalanma ve kızarma olacaktır.
Donma hücrelerde kalıcı hasara neden olabilir
Donuk, en ciddi lokal soğuk yaralanmasıdır. Dokular gerçekten donmuştur. Yüzeysel olanda sadece deri donmuştur, derin olanda ise derin dokular da donmuştur. Donma hücrelerde kalıcı hasara neden olur. Kangren meydana gelirse, ölü dokular cerrahi olarak kesilmelidir. Daha az zarar olsa da, yaralı bölümde yine kalıcı değişiklikler olacaktır. Bu bölge kızarır, dokununca ağrılıdır ve soğuk etkisinde daha fazla kalmayı tolere edemez. Donuk, etkilenmiş kısmın sert, donmuş hissi vermesiyle, tanınabilir. Donmuş kısımların çoğu beyaz, sarı-beyaz veya mavi-beyazdır. Dokununca soğuk ve serttir.
Donmaya karşı uygulanması gereken ilkyardım
Hastayı soğuktan uzaklaştırın
Donmuş kısmı daha fazla hasardan koruyun. Donan bölgeyi asla ovmayın
Islak ve sıkı tüm giysileri çıkartın ve yaralı kısmı kuru temiz pansumanla örtün
Hastayı en kısa zamanda hastaneye ulaştırın
Donmuş kısımların ısıtılması için kesinlikle araba egzozu, doğrudan doğruya ateş veya kaynar su kullanmayın