Chia tohumu nedir? Chia tohumu faydaları nelerdir?

M.Ö 3500 den beri yiyecek olarak kullanılan chia tohumu, nane ailesine ait tek yıllık çiçekli bir bitkiden elde edilen çok besleyici bir tohumdur. Amerika’da Kolomb öncesi toplumların önemli ürünüydü. Chia tohumunu Aztek ve Mayalar için çok önemli besin ve enerji kaynağıydı. Zengin protein, yağ ve lif içeriği ile Aztekler’in en önemli besin kaynağı olan chia, maya dilinde güç anlamına gelir.

Bu küçük tohumu Aztek ve Mayalar hastalıkların tedavisi için çeşitli ilaçların hazırlanmasında, gıda ve boyalarda kullandı.

Aztekler uzun yolculuklarda ve savaşlarda yanlarında enerji için chia tohumu taşırdı ve askerleri düzenli olarak günlük ağız dolusu tüketirlerdi.

Chia (Salvia hispanica) küçük, yıllık, kuraklığa dayanıklı, çiçekli bir bitkidir. Kumlu, bereketli topraklar altında iyi gelişmektedir. Chia tohumları beyaz, kahverengi ve siyah renkte olabilmektedir.

Beslenme uzmanları chia tohumunun sahip olduğu yüksek besin değerleri nedeni ile sağlıklı besinler listesinin ilk başında yer aldığını bildirmiştir. Omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar, mineraller, vitaminler ve diyet lifi açısından oldukça iyi bir kaynak olduğu için chia, sağlıklı bir besin olarak kabul edilmektedir.

Chia Tohumunun besin değerleri nelerdir?

Chia Tohumu, gluten içermeyen bir besindir. Süte oranla yüksek miktarda kalsiyum içerir ve omega-3 açısından da zenginir. Chia tohumu tok tutar ve antioksidan kapasitesi yüksektir. İyi bir çözünür posa kaynağıdır.

Chia tohumunun 100 gramında 486 kcal kalori bulunmaktadır.

Chia Tohumunun faydaları nelerdir?

• Chia tohumu yüksek miktarda enerji verir.

• Bağışıklık sistemini güçlendirir.

• Antioksidan içeren tohum, vücudu kansere ve yaşlanmaya karşı korur.

• Grip, nezle gibi rahatsızlıklardan korur.

Saçların sağlıklı ve hızlı uzamasında yardımcıdır.

Saçınız keratin olarak bilinen bir protein türünden oluşmaktadır. Chia tohumu yağı ise sahip olduğu protein değerleri ile saçın büyümesine destek olmaktadır. Chia tohumu yağı sadece saçı korumakla kalmaz ve aynı zamanda doğal bir parlaklık sağlamaktadır. Chia tohumu yağı çabuk ağarak saçlarının daha geç yaşlanması için destek olmaktadır.

Zayıflamaya yardımcı olur;

Zayıflamak için kullanılmasındaki en büyük etkisi midede yer alan karbonhidratın parçalanma hızını yavaşlatması ve kan şekerini dengede tutmasıdır. Chia tohumları kendi ağırlığının 10 katı sıvıyı emme yeteneğine sahiptir. Bu nedenle, sıvılarla beraber tükettiğinizde midede doygunluk hissi yaratmaktadır. Böylelikle spor ya da egzersiz yaparken kişinin halsizleşmesini önler. Ayrıca yüksek oranda içerdiği lif ile diyete yardımcı olur.

• İçerisinde bulunan kalsiyumlar kemik gelişimine katkı sağlar.

• Antioksidandır, vücudun toksinlerden arınmasını sağlar.

• Hücre yenilenmesine yardımcı olduğundan, yaşlanmayı geciktirir.

• Düzenli tüketilen chia tohumu içerdiği C vitamini ile hastalıkları önlerken, günlük kalsiyum ihtiyacının büyük kısmını karşılar.

Vücutta oluşan iltihaplanmayı tedavi eder;

Chia tohumları güçlü antioksidanlar olarak hareket eden yararlı flavanoller ve diğer besinler açısından iyi bir kaynaktır. Bu besinler vücuttaki iltihabı azaltmaya yardımcı olmaktadır. İnflamasyon gibi kritik bir durum için çözüm olması pek çok sağlık sorunları ve rahatsızlıklara iyi gelmektedir.

Kalp rahatsızlıklarını önler;

Chia tohumları tıpkı keten tohumu, somon gibi omega-3 yağ asitleri ile doludur. Bu son derece sağlıklı olan yağ, sağlıklı bir kalp için çok önemlidir. Kandaki yüksek yağ seviyesi kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırmaktadır. Fakat omega-3 alt trigliserid düzeylerini azaltarak kalbe destek olmaktadır.

Cilt sağlığına katkı sağlar;

Chia tohumları serum şeklinde mevcuttur. Bazı ülkelerde acil durum olduğunda, kuru deriye veya tırnak etlerini doğrudan uygulamasını önerilmektedir. Ayrıca ekstra nemlendirici gücü için düzenli olarak kullandığınız losyonunuzun içine birkaç damla ekleyebilirsiniz. Yüksek omega-3 içeriği sayesinde kızarıklığı azaltmak ve kuru cildi canlandırmak için bir anti inflamatuar olarak çalışır. Chia yağı cildi nemlendirmek için kullanılmaktadır. Su kaybını azaltmak ve cilt bariyerini artırmak için son derece faydalıdır.

Kan basıncını düşürür;

Brezilya’da yapılan bir çalışmaya göre, işlenmemiş chia tohumu tüketimi yüksek kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilmektedir. Bu durumda, hipertansiyon tansiyon ilaçları ile tedavi edilemeyen durumlarda chia tohumundan destek almak bir alternatif oluşturmaktadır.

Kolestrolü düşürür;

Chia tohumu genel sindirim ve metabolik sağlık için iyidir. Yapılan araştırmalara göre,  HDL (iyi kolesterol) seviyelerinin artması, LDL (kötü kolesterol) ve trigliserid seviyelerinin düşmesi ile chia tüketimi arasında bir bağlantı vardır. Bu nedenle şeker hastaları tarafından güvenli kullanılan chia tohumu, aynı zamanda sağlıklı bir kalp için de faydalıdır.

Sindirimi kolaylaştırır;

Chia tohumları lif açısından zengindir. 100 gram chia tohumu yaklaşık olarak 40g diyet lifi içermektedir. Lif sindirim için mükemmel bir destekçidir. Kabızlık gibi bağırsakla ilgili rahatsızlıkları uzak tutmanıza yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda, kolesterol seviyesini düzenlemektedir.

Beyin fonksiyonlarını geliştirir;

Chia tohumları beyin için yararlı olan besinlerle doludur. DHA yağ asitlerini (iyi beyin fonksiyonu için bir zorunludur) yapmak için kullanılan omega-3 açısından iyi bir kaynaktır. Ayrıca sağlıklı beyin fonksiyonları ve ruh hali için gerekli olan dokuz temel amino grup asidi barındırmaktadır. Chia tohumlarındaki antioksidanlar serbest radikallerle savaşır ve serbest radikallerin neden olabileceği tüm zararlardan beyni korur.

İltihaplanmayı önler;

Chia tohumları güçlü antioksidanlar olarak hareket eden yararlı flavanoller ve diğer besinler açısından iyi bir kaynaktır. Bu besinler vücuttaki iltihabı azaltmaya yardımcı olmaktadır. İnflamasyon gibi kritik bir durum için çözüm olması pek çok sağlık sorunları ve rahatsızlıklara iyi gelmektedir.

Güçlü bir kalsiyum kaynağıdır;

Chia tohumlarında bulunan kalsiyum miktarının yağı alınmış sütte bulunandan daha yüksek olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle, günlük olarak bir avuç chia tohumu tüketmek kalsiyum eksikliğini gidermek için idealdir. Kalsiyum osteoporoz riskinin azaltılması, eklem zayıflığının engellenmesi ve vücut esnekliğinin kazanılması için etkilidir. Ayrıca kemik ve diş sağlığı için son derece gereklidir.

Chia Tohumun kullanım alanları nelerdir?

• Chia tohumları çiğ olarak tüketilebilir.

• İçtiğiniz suyun içerisine ekleyebilirsiniz.

• Chia tohumları meyve sularıyla beraber tüketilebilmektedir.

• Chia tohumu hazırladığınız kahvaltılık gevreklerde, müslide, fırında pişecek ekmek, poğaça ve tatlı ürünlerinin üstünde, salatalarda, yoğurt ve dondurmanın üzerine serpiştirilerek kullanılabilir.

• 1 çay kaşığı chia tohumu 3 çay kaşığı ılık suyla karıştırılıp 15 dk kadar beklendiğinde jel formunu alarak 1 yumurta yerine kullanılabilir. Örneğin 4 yumurtalı bir omlet için, 2 yumurta ve 2 çay kaşığı chia jeli kullanabilirsiniz.

• Çorba ve soslarda kıvam sağlamak için un ve nişasta yerine kullanılabilir. Hazırladığınız çorbanın miktarına göre chia tohumunu (öğtülmüş veya tüm) azar azar ekleyerek istediğiniz kıvamı sağlayabilirsiniz.

• Jöle kıvamı sağlamak için meyveleri çok kaynatmak veya pekin eklemek yerine chia jeli veya tohumu kullanarak hem kıvamını hem de besin değerini arttırabilirsiniz

• Kırmızı et, tavuk ve balık köftelerini hazırlarken kullanılan ekmek içi yerine yarım kilo ete bir çay kaşığı chia tohumu kullanarak çok lezzetli ve hacimli köfteler hazırlayabilirsiniz

Chia tohumu tüketimi ne kadar olmalıdır?

Yetişkinler için günlük olarak 15 gram (2 yemek kaşığı) chia tohumu tüketimi önerilmektedir.

Kardiyovasküler sağlığı korumak için 3 ay boyunca harmanlanmış 33 – 41 gram chia tohumu tüketimi önerilmektedir.

Küçük çocuklar için (5 ila 18 yaş) günlük olarak önerilen chia tohumu tüketimi 1,4 – 4,3 gramdır. 10 yaşın altındaki çocuklar için ideal olanı 1 çorba kaşığıdır.

Chia Tohumu zayıflamak için nasıl kullanılır?

Chia tohumunun en güzel özelliklerinden birisi de tatlı ihtiyacınızı karşılamasıdır. Kan şekerini dengelemesi ve tansiyon riskini azaltması, metabolizmanın çok daha hızlı çalışmasını sağlar.

Chia tohumu tok tutabilen özelliği ile yumurtayla eş değerdedir. İçerisinde bulunan Triptofan aminoasit tokluk süresini uzatır.  Chia tohumunun yoğun bir tadı olmadığından dolayı diğer gıdalar ile birlikte kolaylıkla tüketilebilir.

Chia tohumlu çilekli yoğurt tarifini tatlı krizleriniz geldiğinde rahatlıkla tüketebilirsiniz;

Çilekli Chia Tohumlu Yoğurt;

Hazırlanışı;

• 150 gram çilek

• 2 su bardağı süzme yoğurt

• 3 yemek kaşığı chia tohumu

• 1 yemek kaşığı Hindistan cevizi

Çilekleri küp küp doğrayın. Yağsız yoğurt, chia tohumu ve Hindistan cevizi ile ayrı bir kapta karıştırın. Servis bardaklarına önce çilek sonra karışımı ardından tekrar çilek ve biraz Hindistan cevizi ekleyerek 1 saat buzdolabında bekletin.

Bu tarifi farklı meyveler kullanarak da uygulayabilirsiniz. Yoğurt yerine süt ile de aynı karışımı blenderda çekerek elde edebilirsiniz.

Chia Tohumunun zararları nelerdir?

Chia tohumu ağız yoluyla tüketildiğinde en fazla 12 hafta, cilde uygulandığında ise en fazla 8 hafta boyunca güvenli olarak kabul edilmektedir. Çok daha uzun bir süre için kullanımının güvenli olduğuyla ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır.

• Hamilelik ve emzirme döneminde chia tohumu tüketiminin tamamen güvenli olduğuyla ilgili yeterli bilgi yoktur. Bu nedenle, güvenli tarafta kalmak için tüketiminden kaçınmakta fayda vardır.

• Bağırsaklarda aşırı gaz oluşumu, şişkinlik oluşturabilir.

• Bazı kişilerde alerjik reaksiyona neden olabilir. Bulantı, kusma, boğazda şişkinlik, deride dökülmeler görülebilir.

• Chia tohumu kolesterol ve trigliserid içeren yağ çeşididir. Trigliserid düzeyleri bazı kişilerde çok yüksektir. Chia tüketimi bu seviyeyi daha da yükseltebilmektedir. Eğer yüksek trigliserid varsa, Salba ismiyle bilinen bir chia türünü tüketmekte fayda vardır. Salba trigliserid düzeylerini önemli ölçüde artırmaz.

• Chia bir sürü alfa-linolenik asit içermektedir. Bazı araştırmalar, yüksek miktarda alfa-linolenik asit tüketimi durumunda prostat kanserine yakalanma riskinin artacağını söylemektedir. Eğer prostat kanseri olma durumu varsa ya da yakalanma riski yüksekse büyük miktarlarda chia tohumu tüketmemek gerekir.