Kompülsif biriktirme hastalığı dispozofobi belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir?

Dispozofobi halk arasında istifçilik diye de bilinen bir tür biriktirme hastalığıdır. Bu hastalığa sahip kişiler değersiz, kullanılmayan veya eski tüm eşyaları atmıyor, biriktiriyor ve zamanla bunlarla duygusal bağ kuruyor. Ancak bu kişilerin koleksiyonculuktan farkı eski, bakımsız eşyaları biriktirmeleridir. Üstelik topladıkları eşyaları düzen içinde biriktirirler. Kullandıkları masa üzerinde bile eşyaları hep düzenli ve intizamlıdır. Biriktirme hastalığında ise düzensiz ve dağınık bir toplama özelliği olduğunu söyleyen Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, konu ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.

Nüfusun %3’ü Biriktiriyor

Bu hastalığın insanlarda görülme sıklığı azımsanmayacak sayıdadır. Nüfusun yüzde 3’ü hatta belki daha fazlasında biriktirme sorunu bulunduğu tahmin edilmektedir. Bu hastalık, genellikle çok gizli tutulduğundan kesin bir rakam vermek mümkün değildir. Hastalar her şeyi biriktirir. Ama en çok biriktirilen eşyalar; kâğıt, gazete, mektup, plastik eşyalar, ev araç gereçleri, torba ve giyim eşyalarıdır. Ayrıca bu hastalarda kişilik bozuklukları da sık görülmektedir. Sorunlarının farkında olmadıkları gibi kendilerine müdahale edilmesine, evlerinin boşaltılmasına çok kızarlar. Hatta eşyalarının atılmasına engel olurlar, bağırırlar ve sakladığı eşyasına zarar gelmesi ya da kaybolması durumunda büyük acılar çekerler.

En önemli sorunlardan bir tanesi de biriktirilen maddeler nedeniyle ev ya da iş yeri, yaşam alanı olmaktan çıkar. Durum o kadar karışık hal alır ki, tüm odalar tıka basa eşya ile dolu bir hal alır. Eşyaların biriktirilmesinde belirli bir düzen de olmadığı için, aynı eşyanın zaten var olduğu unutularak tekrar tekrar alınır. Biriktirme hastalığı olanlarda tüm eşyalar gerekliymiş gibi algılanır ve bir türlü atılamaz. Örneğin doğal gazla ısınmaya geçtiği için soba kullanmayı bırakmış olan bir kişi, gün gelir de tekrar soba kullanmaya başlarım diye, gazete kâğıdı, mukavva gibi eşyaları bir türlü atamaz.

Çocukluktan Başlayabilir

Çocukluk dönemlerinde çeşitli nedenlerden dolayı kıtlıklar ve ciddi ekonomik sorunlar yaşamış olan insanlar, ilerleyen yaşlarda biriktirme hastalığına yakalanabilirler. Ayrıca anne ve babadan, eşten, sevgiliden, çok sevilen bir arkadaştan hediye gelen bir eşya ayrılma, koruma ve savunma içgüdüsü ile biriktirme hastalığını oluşturabilir. Dolayısıyla duygusal yoksunluklar, reddedilme, aldatılma, sevgi ve şefkat ihtiyaçlarının yeterli düzeyde karşılanamaması, eşyalara ya da hayvanlara aşırı ilgiye sebep olabilmektedir. Evinde ya da iş yerinde çok sayıda hayvan beslemek ve bunların hiç birini başkasına verememek de, hastalık düzeyinde olmasa bile bir çeşit biriktirme alışkanlığıdır.



Kompulsif biriktirme hastalığı (dispozofobi) belirtileri nelerdir?

-Gerekli gereksiz her şeyi biriktirme isteği
-Topladıklarını asla çöpe atamama, bunları birisi atmaya çalıştığında öfkelenme ve ileri düzeyde rahatsızlanıp kaygı duyma
-Kişinin sosyal hayatında da çeşitli derecelerde davranış bozuklukları göstermesi
-Genellikle toplanan eşyalar arasında bir benzerlik ya da bir bağlantı olmaması.
-Genellikle kontrolsüz biriktirme nedeniyle ev ve işyerlerinde hareket alanı pek olmaması. -Yatak odasından banyoya kadar nerdeyse tüm odaların eşya ile dolu olması.



Masumlar Apartmanı dizisi Han karakterinin hastalığı nedir?

Masumlar Apartmanı dizisinde Han karakterinin hastalığı dizi yayınlandığı ilk günden beri çok merak ediliyor. Karakterin geceleri çöp topladığını ve biriktirdiğini, gündüzleri ise fazla düzenli hayatı olan bir iş adamı olduğunu görüyoruz. Han karakterinde rol alan oyuncu Birkan Sokullu da başarılı oyunculuğuyla rolün hakkını veriyor. Dizideki Han karakterinin hastalığı da kompülsif biriktirme hastalığı dispozofobidir. Geceleri çöplerden topladığı eşyaları biriktiriyor, hatta sokakta bulduğu kağıt parçalarını koyduğu ve gardrobunda sakladığı bir gizli bölmesinin olduğunu bile görüyoruz.

Kompulsif biriktirme hastalığı (dispozofobi)'dan nasıl kurtulabiliriz?

Bu gibi hemen her türlü obsesif kompülsif bozukluk türünden kurtulması mümkündür. Bireyin kendi çabaları ile ya da kendiliğinden geçebilmesi mümkün olmayan bu psikolojik problem, ancak bir uzman kontrolünde gerçekleştirilen tedavi ile kurtulabilmek mümkündür.

Biriktirme ve bunun gibi pek çok OKB ya da takıntı hastalığında daha çok bilişsel davranışçı terapi yöntemi uygulanmaktadır. Çünkü ilaç tedavisi, takıntı hastalığı olan bireyler pek etki etmeyebilir.

Öte yandan biriktirme hastalığı, bireyin yaşamını, aile hayatını ve bunun gibi durumları olumsuz yönde etkileyen bir durum haline geldiğinde, artık tedavi gerektirmektedir. Genellikle takıntı hastalığına sahip olan bireyler kendi isteği ile tedaviye başvurmazken, aile desteğine ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun nedeni ise hastalığının farkında olmamasıdır.