Kovid-19 sonrası belirtileri devam eden hastalar ne yapmalı?

Günlük yaşamı etkileyen birçok belirtiyle karşımıza çıkan koronavirüsü kimi hasta hafif, kimisi ağır geçiriyor. Ölümle de sonuçlanabilen bu hastalığın belirtileriyle, koronavirüsü yenen insanlar aradan uzun zaman geçmesine rağmen mücadele etmeye devam ediyor. Nefes darlığı, tat ve koku kaybı, çarpıntı, baş ağrıları, uyku problemleri, halsizlik, kaşıntı gibi birçok belirtinin koronavirüsü yenen hastalarda uzun süre devam ettiğini söyleyen Medicana Çamlıca Hastanesi’nden alanında uzman doktorlar, hastalara ne yapmaları gerektiği hakkında bilgi verdi. Uzmanlar, virüsü atlattıktan en fazla 3 hafta sonra belirtiler devam ediyorsa muhakkak doktora başvurulması gerektiğine dikkat çekti.

"Nefes darlığını evde atlatmaya çalışmayın"

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Hacer Ofluoğlu, öksürük, nefes darlığı, göğüs ve sırt ağrısı, hızlı yorulma, nefes nefese kalma gibi belirtilerin virüsü yenen kişilerde kalıcı değil, uzayıcı olabileceğine dikkat çekti.

Ofluoğlu, "Koronavirüs geçiren hastalar, hastalığı hafif ya da asemptomatik bulgularla geçirseler dahi özelikle 2-3 hafta sonrasında geçmeyen kuru öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, özellikle kişisel bakımlarını yaparken dahi yorulma gibi şikayetlerle polikliniklere başvuru yapıyorlar. Bu tür belirtileri evde atlatmaya çalışan hastalarımızın akciğer bulguları ilerledikten sonra mecburen acil servislere gelmek zorunda kalıyorlar. Bu belirtileri gördükleri zaman çok ihmal etmemeleri ve doktora başvurmalarını öneriyoruz” dedi.

"Yatağa bağlı kalmak solunum kaslarını zayıflatıyor"

Özellikle sigara içen hastaların mutlaka sigarayı bırakması gerektiği konusunda uyarılarda bulunan Ofluoğlu, "Sigara ve dumanlı ortamlarda bulunma öksürüğü artıran en önemli faktördür. Düzenli, dengeli ve yeterli beslenme, uyku süresi, istirahat ve egzersize zaman ayırmak gerekiyor. Hasta kendisini yatağa bağlamamalı. Hastalar hızlı yorulmalar hissediyorlar. Bu nedenle daha çok istirahat ediyorlar. Yatağa bağlı kalmak solunum kaslarının zayıflamasına neden oluyor. Solunum kaslarını çalıştırıcı nefes egzersizleri ya da ev içinde küçük egzersizler faydalı olacaktır" ifadelerini kullandı.

3 hafta sonra belirtiler devam ediyorsa dikkat!

Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Murat Yalçın ise, "Post-Covid-Sendrom"un genel olarak en çok kalp ve akciğerle ilgili semptomlarla seyrettiğini vurguladı.

Yalçın, virüsü yendikten 3 hafta sonrasının önemine dikkat çekerek, “Enfeksiyon sırasında kalp tutulumu yaklaşık 5’te 1 oranında gözükebiliyor. Bunların içerisinde en sık tutulumlar kalp kasının iltihaplanması veya kalp zarının iltihaplanması durumudur. Bu durum hastalığın seyri sırasında daha ağır seyirli hastalık olmasına neden olduğu gibi iyileşme sonrasında da çabuk yorulma, eforla beraber nefes darlığı oluşması, çarpıntı gibi daha uzamış semptomlara da neden olabiliyor. Hastaların yarısından fazlası 2 ila 3 hafta içinde semptomları iyileşiyor ama hastalığın başlangıcından 3 hafta geçmesine rağmen hala çarpıntı yaşanıyor, nefes darlığı çekiliyor, kas ve eklem ağrıları geçmiyor, konsantrasyon ve hafıza problemi yaşanıyorsa; depresiflik ve mod düşüklüğü söz konusuysa ilgili branşa kontrole gidilmeli” uyarısında bulundu.

 

Uyku bozukluğu arttı; stres en büyük etken

Nöroloji Uzmanı Dr. Selda Özşahin de, nörolojik tutulumların vakaların en az 3’te 1’inden fazlasında görüldüğünü söyledi. Baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma ve tat kayıplarını sık gördüklerini, koku ve tat kaybının da nadir de olsa geriye dönmediğini belirten Özşahin, özellikle bu süreçte uyku bozukluklarının arttığına dikkat çekerek sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yaşanan belirtiler hastalarda panik ve ‘bunlar geçmeyecek mi?’ korkusuna neden oluyor. Çoğu geçmekle birlikte eğer bağışıklık sistemimize dikkat edersek D vitamini düzeylerimiz düzgün olursa, uykumuzu iyi uyur, stres faktörlerinden kaçınırsak, yoğun olmayan fiziksel egzersize de devam edersek bu sorunların hepsi doktor kontrolü ile çözülebilir. Hastalar çok yoğun stres yaşıyorlar. Baş ağrısı ve dönmesi yaşadıkça, kendi hastalanınca başkasını da hasta edince stres faktörü daha çok artıyor. Uyku bozukluğu yaşayan hastalarda ‘karanlıkta uyu, pijamalarını giy uyu, kötü şeyler düşünmeden ve strese girmeden uyu’ gibi ilaç dışı önlemleri konuşuyoruz ve uyku hijyenini sağlıyoruz. Bir süre sonra hastalar kendiliğinden düzelebiliyor, panik yapmalarına ve endişe etmelerine gerek yok."

"4-6 hafta boyunca aralıklı takip gerekiyor"

Medicana Çamlıca Hastanesi’nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hayriye Belma Siber ise, "4-6 hafta boyunca aralıklı takip olmalarını öneriyorum. Şişkinlik, bulantı, hazımsızlık, halsizlik, bacak ağrıları, kaşıntı, çarpıntı şikâyeti olanlar mutlaka hekime başvurmalı” dedi.

Siber, damar yatağını tutan bir hastalık olduğu için özellikle asemptomatik geçirenlerin yüzde 30’unda vaskülit denilen; bacaklarda kaşıntı, hafif döküntü, alerjik belirtili şikayetlerin olduğunu söyledi.

Sıcak duş almak kas ağrısını rahatlatabilir

Kovid-19 enfeksiyonu sonrası en sık karşılaşılan sorunlardan bir tanesinin yaygın kas ve eklem ağrıları olduğuna dikkat çeken Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Uzm. Dr. Ahmet Çapar, kişinin günlük yaşam aktivitesi etkileniyorsa, doktora başvurulması gerektiğini belirtti.

Bu süreçte bol sıvı tüketilmesi gerektiğini ve evde yapılacak egzersizlerin önemli olduğunu ifade eden Çapar, “Evde yapılacak basit egzersizler için koronavirüs sonrası kişinin nefes darlığının, şiddetli göğüs ağrısının olmaması gerekiyor. Yapılacak egzersizler kişinin aerobik kapasitesini zorlayacağı için yarardan çok zarara sebep olabilir. Sıcak duş almak kasların, eklemlerin kan akışını hızlandıracağı için yaygın kas ve eklem ağrısında rahatlatıcı etkiye sahiptir” dedi.

Bu egzersizler yapılabilir

Evde yapılabilecek basit egzersizlerle ilgili önerilerde bulunan Çapar, sözlerini şöyle tamamladı:

"Boynun ve omzun yapabileceği, günlük yaşam aktivitesinde yaptığımız; kolları yukarı kaldırmak, başımızı sağa-sola, yukarı-aşağı çevirmek, başımızı bir elimizle sabit tutarak, sabit tuttuğumuz elimizi sabit tuttuğumuz tarafa doğru ittirmek, bunu sağa-sola,  öne-arkaya olacak şekilde 5’er saniye süreyle yapabiliriz. Belden öne ve yana, sağa, sola ve arkaya esneme hareketleri olabilir. Sırt üstü yatarken dizimizi karnımıza çekme, uzatma, bacaklarımızı yukarı kaldırma ve indirme gibi egzersizler eklem hareket açıklığı egzersizleri olarak geçer. Bunların yapılması hem kaslara esneklik kazandırır hem de eklemlerin hareket açıklığını korur."