Bu belirtiler varsa dikkat! Kalp kriziyle sonuçlanabiliyor

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Kardiyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bilal Boztosun, Haber7 Muhabiri Müge Çakmak'ın sorularını yanıtladı. Boztosun'un yaptığı uyarılar şöyle: 

Kalp sağlığının önemi nedir?

Eski çağlardan beri insanlar birbirlerini sevdiği zaman kalp işareti yapar. Yani kalp olmazsa olmazdır. Hayatın devamı için kalpsiz bir hayat olmuyor. Dolayısıyla kalbimiz korumamız gereken en önemli organların başında geliyor. Vücudumuzun her bölümü her organın kıymeti ayrı ama kalbimiz en önemlisi diyebiliriz.

Kalp krizinin belirtileri nelerdir?

En çok gözlemlediğimiz belirti göğüs ağrısıdır. Hatta hastalar göğsümde adeta fil basıyormuş gibi şiddetli basınç hissettiğini söylerler. Bu ağrılarının sol kola, sağ kola, çeneye, sırta doğru yayıldığını gözlemleriz. Şunu bilmemiz lazım, herkesde aynı tipte olmuyor belirtiler. Bazı hastalarımızda bulantı şeklinde bazı hastalarımızda sırtında ağrı şeklinde olabiliyor. Dolayısıyla hastalarımızda göğüs ağrısı varsa bizim için son derece önemli. Bazı hastalarımızda soğuk soğuk terleme belirtisi gözleniyor. Bazılarında bayılmalar veya nefes darlığıyla gelebilir. Bizim için kardiyolojide göğüs ağrısı varsa önce kalpten mi geliyor onu anlamak isteriz. Göğüs ağrısının niteliği, nereye doğru yayılıyor tüm vücuda mı yayılıyor yoksa boyuna doğrumu yayılıyor bizim için son derece önemli.

Kalp krizinin belirli yaş aralığı var mı?

Bu bizim için çok önemli. Ailesel hastalık varsa, genetik yatkınlık diyoruz buna. Genelde erkeklerde 55 yaş altı kadınlarda 65 yaş altında ailede stent, balon, baypas veya kalp krizi öyküsü varsa bu hastalarımızın çok dikkat etmesi gerekiyor. Ailede genetik yatkınlık varsa lütfen daha sık kontrole gidilsin. Çünkü genetik kodlar ne yazık ki insanlarımızın sadece annesine veya babasına gözü, kaşı benzemiyor; damar yapısı da benziyor. Eğer damarlarda problem varsa erken müdahale etmek son derece avantajlı. Eğer genç insanlarda kalp krizi olursa bu daha ağır seyrediyor. Gençlerde her şey birdenbire olduğu için tamire fırsat kalmıyor şiddetli kalp krizleriyle ne yazık ki ilk kalp krizi atağıyla hastalarımızı kaybediyoruz. Ailenizde kalp hastalığı varsa göğüs ağrılarınızı lütfen ihmal etmeyin.

Hangi kalp hastalığı ne şekilde belirti verir?

Kalp krizi olduğu zaman daha çok göğüs ağrısı gözlemlenir. Kalp yetmezliği olursa hastalarımızda daha çok ayaklarda şişme, nefes alamama gibi şikayetler görülür. Kalp ritim problemleri varsa, hastalarımızda 'çarpıntılarım var', 'sürekli kalbimde kuş uçuyor' şeklinde şikayetler gözleniyor. Kalpteki hastalığın hangi problem nereye aitse örneğin, kalp kapak problemiyse daha çok nefes darlığı, çarpıntı, baş dönmesi, bayılmalarla gelebiliyor. Kalp damar problemi varsa göğüs ağrılarıyla geliyor.

Mevsimler kalp sağlığını nasıl etkiler?

Mevsim kışa döndüğü zaman hastalarımıza hep diyoruz ki, lütfen kendinizi iyi koruyun. Yani normal hayatta bol yürüyüş yapmayı tavsiye ederiz ancak hava çok soğuksa, rüzgâr, yağmur varsa lütfen kendinizi çok yormayın. Eğer çıkmak zorunda kalırsanız da havanın biraz yumuşadığı saatlerde çıkın diyoruz. Çünkü soğuk hava kalbe ekstra yük getiriyor. Yani kalbinizi yormaya başlıyorsunuz. Hava çok sıcaksa da aynı şekilde riskli. Hava çok soğuksa lütfen mecbur değilseniz dışarı çıkmayın, kapalı ortamlarda yürüyüş yapın eğer çıkmak zorunda kalacaksanız da havanın daha çok yumuşadığı zamanda çıkın çünkü soğuk hava kalbin üzerine yük bindiriyor ve damarlarda vazospazm dediğimiz damarı büzdüğü için de kalp krizi riskini arttırıyor.

KIRIK KALP SENDROMUNA DİKKAT

Kırık kalp sendromu nedir?

Özellikle orta yaşın yoğun stresini yaşayan kadınlarımız daha naif daha duygusal. Hiç beklenmedik ani stresler; ani eş kaybı ani büyük servet kayıpları, deprem korkusu ne yazık ki günümüzde 'kovid olacağım', 'oldum' kaygıları kırık kalp sendromunu tetikliyor. Kırık kalp sendromu ilk defa Japonya'da tarif edilmiş. Kalbin belli bölgesinde kalp hasarlanıyor ama bunun bir avantajı da hasarlanma 4-6 hafta içerisinde kendiliğinden düzelebiliyor. Ama her şey bakıldığı zaman kalp krizini taklit ediyor. Yani hastada göğüs ağrısı oluyor, bulantı kusma oluyor. Hasta acile geldiği zaman EKG değişikliği var, kalp enzimlerinde yükselme var. Her şey kalp krizini taklit ediyor. Sadece farkı anjiyografi yapıldığı zaman damarların açık olduğunu görüyoruz. Yani hastada damarların açık olması dışında tipik kalp krizi semptomlarıyla geliyor. Daha sonra bakıldığında bu hastaların bir kısmı 4-6 hafta içerisinde kendiliğinden düzeliyor çok az bir kısmı uzun süre ilaç tedavisi almak zorunda kalıyor. Biz hastalarımıza, yoğun stres, gerginlik yaşanılan dönemleri daha kontrollü geçirmelerini tavsiye ediyoruz.

Kadınların mı yoksa erkeklerin mi kalbi daha güçlü?

Kadınlarımız kalp konusunda daha şanslı. Menopoza kadar kadınlarda kalp krizi oranı düşük. Kadın hastalarımız sigara içiyorsa, ailede genetik yatkınlık varsa onları hariç tutuyoruz. Ancak menopozdan sonra kadınlarla erkeklerdeki risk aynı hale geliyor. Bakıldığı zaman kadınlar daha şanslı ama şöyle de bir şanssızlık var; kriz olduğu zaman daha ağır seyrediyor. Artan stres, gerginlik, batı tipi beslenme, kilo alımının artması, şeker hastalığının artması, sigara tüketiminin artması kalp için risk faktörü.

Psikolojik durumlar kalp krizini etkiler mi?

Streste risk faktörü. Gergin yapılı insanlarda kalp sağlığını daha fazla görüyoruz. Şekerinizi kontrol altına alın, tansiyonunuzu kontrole alın ama lütfen stresinizi de kontrole alın. Bir hastamız kriz geçirdiği zaman hala stres, gerginlik devam ediyorsa tekrar atak geçiriyor ve daha ağır seyrediyor. Dolayısıyla stres bizim için en önemli faktör.

Kalbe dost besinler nelerdir?

Batı toplumundan bize gelen fast-food tipi beslenme ne yazık ki kalp sağlığı açısından dezavantajlı. “Öyle bir besin var ki bunu yediğiniz zaman kalp hastası olmayacaksınız” böyle bir yaklaşım doğru değil. Zeytinyağı, kuru baklagiller, yeşillik, ceviz, balık bunlar bizim için olmazsa olmaz besinler. Dengeli, düzenli beslenmek, kolesterol seviyesini idealde tutmak, tansiyonu yükseltmemek, kiloyu idealde tutmak, sigara içmemek bunlar bizim için olmazsa olmaz. Kalp dostu beslenmeler bizim kendi kültürümüzün beslenmesi. Kolesterol seviyesi çok yüksek değilse bazı şeyleri tüketmenizin hiçbir mahsuru yok. Yumurta bir dönem çok sansasyon oldu. Tüketilsin, tüketilmesin. Burada hastalık yok, hasta var. Eğer kolesterol seviyeniz yükselmiyorsa veya vücudunuz bunu yakıyorsa tüketmenizde sorun yok.