Fındık üreticilerini sevindiren haber! En büyük dertleri tarih oluyor

Samsun'da doktora öğrencisi Ayşegül Balta, tezi kapsamında fındık üreticisinin yüzünü güldürecek bir çalışmaya imza atarak 1500 fındık türü arasında yaptığı çalışmasıyla 'dip sürgünü vermeyen' türleri 9’a kadar indirmeyi başardı.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Doktora Öğrencisi Ayşegül Balta, 2019 yılında başladığı doktora tezini tamamladı. 

Fındıktan anaç ıslahı sonucu elde ettikleri fidelerin dikimi sırasında bilgi veren Ayşegül Balta,1500 fındık türünü 9'a kadar düşürdüklerini kaydetti. 

Dip sürgünü vermeyen ağaç formundaki fındık çeşidi ile bahçeler makineli hasada uygun hale gelmesi ve bakım masraflarının da düşmesi hedefleniyor. 

BEŞ YILLIK BİR ÇALIŞMANIN ÜRÜNÜ 

Fındıkta anaç seleksiyonu çalışması yaptıklarını dile getiren Balta, "2019’da başladığımız çalışmanın da son bölümüne geldik. Bu kapsamda Kastamonu Orman Fidanlığı'ndan bin 500 adet çöğür bitki getirdik. 2020’de bu bin 500 bitkiyi kendi içerisinde zayıf gelişen bitkileri eleyerek 500 bitkiyle çalışmayı sürdürdük. Bu dönemde ise fidanlar Bafra’da aşı parseline dikildi. Sonrasında aşı uygulanan bu 500 bitkiden aşısı başarılı olan, kuvvetli gelişen, dip sürgünü vermeyen ya da çok az dip sürgünü veren aşılı 52 bitki belirledik. 2021’de bu bitkileri aşı parselinden sökerek, araştırma enstitüsünde bulunan başka bir alana aşılı genotiplerin dikimini yaptık. Aynı deneme alanında aşılı genotiplerin dip sürgünü verme eğilimlerini ve bitki gelişimlerini daha iyi karşılaştırmak için de dip sürgünü ile üretilmiş çakıldak ve Yomra fındık çeşidinden 25’er adet olmak üzere yine araştırma alanına dikildi. Bu döneme kadar fidan kontrollerini gerçekleştirdik, sahada gözlemledik. 2024 yılı sonunda yaptığımız ölçümler sonucunda belirlediğimiz son bitkiler taç hacimlerine göre belirlenerek yaşayan 25 aşılı genotip içerisinden seçildiler. Son olarak 9 adet bitkimiz var. Bu 9 bitkiyi de 2025’te kendi içerisinde değerlendirerek, bu genotiplerden dip sürgünü vermeyen ve üzerine aşılı çakıldak fındığını kuvvetli geliştiren 5 genotipi belirleyip, bu genotiplerin çoğaltılmasını hedefliyoruz." dedi.

"AMACIMIZ DİP SÜRGÜNÜ VERMEYEN ANAÇ YETİŞTİRMEK"

Ana amaçlarının dip sürgünsüz, çalı tipi olmayan, kolay hasat edilen ve bakım masrafı az olan fındık çeşidini üretmek olduğuna dikkat çeken doktora öğrencisi Balta, "Çalışmadaki ilk hedefimiz dip sürgünü vermeyen anaç fındık çeşidi üretmek. Fındık yetiştiriciliğinde de verimi arttırmanın yanında üretim maliyetlerini düşürmeyi amaçlıyoruz. Bu bakım işlemlerini değerlendirdiğimizde en yüksek maliyetin dip sürgünü temizliği olduğunu görüyoruz. Buradan yola çıkarak çalışmayı planladım. Amacımız ilk etapta dip sürgünü vermeyen ve üzerine aşılanan çakıldak fındık çeşidini kuvvetli geliştiren anaçları belirlemek. Bunun sonunda da fındıkların makineli hasada uygun bir yetiştiricilik sistemine geçilmesi. Tek gövde üzerinde fındık yetişeceği için buna uygun olacak. Verim açısında da konuşmak için henüz erken." diye konuştu.

Elemeler sonucu Ali Nihat Gökyiğit Araştırma İstasyonu’na getirilen 9 fındık türünden biri, bu yıl sona erecek çalışma kapsamında seçilecek ve anaç olarak üretilmeye başlanacak.