Çölün ortasında saklı hazine: Sudan Meravi Piramitleri

Sudan'da, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) koruması altındaki 2 bin yıllık Meravi piramitleri, çölün ortasında adeta saklı hazine gibi meraklılarını bekliyor. Başkent Hartum'un 200 kilometre kuzeyinde Şendi kenti sınırlarındaki Meravi antik kentinde, milattan önce 8. yüzyıl ile milattan sonra 4. yüzyıl arasında inşa edilen ve yakınındaki köyden dolayı Becraviya piramitleri olarak da bilinen 200'den fazla piramit bulunuyor.

Kuzeydeki komşusu Mısır piramitlerinden sayıca çok daha fazla ancak daha küçük boyutlarda inşa edilmiş kadim yapılar, bir kısmı yıkıntı durumunda güney, kuzey ve batı piramitleri olmak üzere 3 gruba ayrılıyor. Piramitlerin uzunluğu, 6 ile 30 metre arasında değişirken giriş kısımları genellikle doğuya bakıyor.

Kuş hanedanının mezarlarının üzerine inşa edilen piramitlerin duvarlarında çeşitli süsleme ve kabartmaların yanı sıra bazı olaylar tasvir ediliyor. Bazı kaynaklar, Sudan'daki piramitlerin Mısır'dan etkilenerek yapıldığını belirtilse de bazı kaynaklar bunların Mısır'dakilerden 800 yıl daha eski olduğunu ileri sürüyor. Antik kentin yakınındaki Becraviya köyü halkı, develeriyle turistleri gezdiriyor, girişte açtıkları tezgahlarında bölgeye has hediyelik ürünler satıyor.

Hediyelik ürünler arasında yöresel bıçaklar, takılar, hasır, deri ve çömlekten süs eşyalarının yanı sıra Osmanlı madeni paraları da bulunuyor. Piramitlerin yeterince bilinmediğinden yakınan Becraviya halkı, çölün ortasında adeta saklı hazine gibi duran değerlerinin dünyaya tanıtılmasını istiyor. Doğal ve insani bazı etkenler nedeniyle piramitlerin bir kısmı ciddi hasar görmüş. Bazı piramitler de aslına uygun olmayan yöntemlerle restore edilmiş.Yıllarca süren iç savaş, ekonomik ve siyasi istikrarsızlık gibi nedenlerle gereken bakım yapılamadığı gibi piramitler turizmde de hak ettiği değeri bugüne kadar görememiş.

Güney ve Kuzey piramitleri güvenlik sorumlusu Mustafa Ahmed, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Milattan önce inşa edilen piramitler gerek doğa olayları gerekse insani etkenlerden dolayı zamanla yıprandı, bazıları yıkıldı. 19. yüzyılda bazı parçaları talan edildi. Piramitlerden sökülen parçaların bir kısmı Avrupa'da bir kısmı da Sudan'daki müzelerde sergileniyor." dedi. Ahmed, Katar hükümetinin finansman desteği ile restorasyon çalışmalarının sürdüğünü belirterek, "Restorasyonla birlikte inşallah piramitlerin durumu daha iyi olacak ve daha çok turisti ağırlayabileceğiz." ifadelerini kullandı.

Piramitlere sahip çıkılması noktasında eskiye nazaran farkındalık oluşmaya başladığını dile getiren Ahmed, son günlerde yerel ve yabancı ziyaretçilerin sayısında artış gözlendiğini kaydetti.UNESCO, Meravi piramitleri ve bölgesini, Haziran 2011'de "Meroe Adası Arkeolojik Alanları" adıyla Dünya Mirası listesine eklendi.

Meravi bölgesi

Meravi bölgesi, milattan önce 8. yüzyıldan milattan sonra 4. yüzyıla kadar antik çağda önemli bir güç olan Kuş Krallığı'nın merkez şehri olarak kullanıldı. Meravi bölgesi, tarihte, taht merkezi ve anıt mezarların bulunduğu Meravi adası ile güneydeki yerleşim yerleri ve dini merkez olan Musavvarat es-Sufra ve Naka olmak üzere 3 antik şehirden oluşuyor.Nil Nehri’nin doğusunda, kahverengi tepelerle çevrili ve yarı çöl bölge, Kuş Krallığı’nın en iyi korunmuş kalıntılarını barındırıyor. Kuş Krallığı, milattan sonra 6. yüzyılda Hristiyanlığın Orta Nil’e gelişiyle eski gücünü yitirdi. Bölge 19. yüzyılda Avrupalı arkeologların kazı çalışmaları ve İtalyan define avcısı ve gezgin Giuseppe Ferlini’nin müdahaleleri sonrası ciddi tahribata uğradı. Bölgedeki kalıntılar, piramitlerde Antik Mısır, Yunan ve Roma’nın yanı sıra Kuş Krallığı'nın kendine has mimarisinden izler sunuyor.