Aşı pasaportu nedir? Aşı pasaportu isteyen ülkeler

Avrupa Birliği (AB), koronavirüs pandemisine karşı aşı olanların seyahat edebilmesi için "aşı pasaportu" sistemine geçilmesini tartışıyor.  Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), aşının henüz bulaşıcılığı ne derecede engellediği ve ne kadar süre koruma sağladığı kesin değilken serbest dolaşım hakkının aşı pasaportu ile kısıtlanmasına karşı çıktığını açıklamıştı. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis'in, aşı olanların rahatça seyahat edebilmesini sağlamak amacıyla AB genelinde uygulanacak bir belgeleme sistemi kurulmasını önermesiyle gündeme gelen aşı pasaportu sistemini AB yönetimi, "hukuken ayrımcılık" yaratabileceğini düşünerek ertelemişti. Nitekim aşı pasaportu  önerisini yapan Yunanistan, İsrail ile anlaşma yaptı ve aşılanan vatandaşlara iki ülke arasında serbest seyahat özgürlüğü tanıyacak. 

Aşı pasaportu, dünyada henüz aşıya ulaşma imkanı olmayan ülkeler için büyük bir seyahat kısıtlaması anlamına geliyor. Fakat bazı ülkelere seyahat ederken çeşitli hastalıklar için aşı olduğunuzu kanıtlama zorunluluğu da yıllardır uygulanan bir kural. Sarı humma, kızamıkçık, difteri, hepatit ve kolera gibi hastalıklar bunların başında geliyor. Bu nedenle aşı pasaportunun aslında yeni bir durum olmadığı da düşünülüyor.

AŞI PASAPORTU NEDİR?

Aşı pasaportu, AB yönetiminin önerisi üzerine yurt dışına çıkarken Kovid-19 aşısı olduğunuzu ispatlamak için kullanılacak belgeye verilen isimdir. Aynı zamanda aşı pasaportuna sahip olmayan vatandaşların seyahat etmesinin kısıtlanması anlamına da gelen bir tasarı. 

HANGİ ÜLKELER AŞI PASAPORTU UYGULAMAYA BAŞLADI

Yunanistan ve İsrail Kovid-19 aşısı olanların iki ülke arasında kısıtlama ve karantina olmaksızın seyahat edebilmelerine imkan sağlayan anlaşmayı imzaladı. İtalya, İspanya ve Portekiz de aşı pasaportunu savunan ülkeler arasında yer alıyor.

Romanya, Estonya ve Polonya, aşı pasaportu ile gelenlere karantina yükümlülüğünü kaldırırken Macaristan, aşının ikinci dozunu yaptıran vatandaşlara ülkedeki sokağa çıkma yasağından muaf kalmalarını sağlamayı planlıyor.

Kuzey Avrupa ülkeleri Danimarka ve İsveç, turizmi canlandırmak amacıyla aşı pasaportu gibi bir sisteme başlayacaklarını ve 'dijital aşı sertifikası' uygulamayı planladıklarını duyurdu. Bu sertifika yalnızca yurt dışı seyahatleri için değil kültürel etkinlikler, spor faaliyetleri ve iş seyahatleri için de kullanılabilecek. 

Schengen ülkelerinden olan İzlanda da aşı olanlara dijital belgeler vermeye başladı bile. Ülkeye girişte dijital aşı belgelerini gösterenler Kovid-19 testi yaptırmayacak ve ülkeye girişteki kısıtlamalardan muaf tutulacak.

HANGİ ÜLKELER AŞI PASAPORTUNA KARŞI ÇIKIYOR

AB ülkelerini iki kutba bölen aşı pasaportu tartışmalarında Fransa, Almanya ve Belçika bu sisteme karşı çıkıyor. Fransa, hem herkesin aşıya erişimi olmadığını hem de aşının koruyuculuğunun henüz tam olarak bilinmediğini öne sürerek aşı pasaportu kullanımına geçilmesi için erken olduğunu savunuyor.

Belçika ise yine vatandaşlar arasında ayrımcılığa neden olacağını düşünen ülkelerden. Belçika Dışişleri Bakanı Sophie Wilmes, herkesin kısa sürede aşıya erişiminin olmadığını dolayısıyla aşı pasaportunun bireysel özgürlükleri kısıtlayacağı görüşünde. 

Almanya yönetimi, aşı pasaportunu desteklememesine rağmen ülke içerisinde bu sistemi kullanmak isteyecek özel sektöre de karşı çıkamayacağını dile getirdi. Fakat Almanya Başbakanı Angela Merkel "Herkes dijital bir aşı pasaportuna ihtiyacımız olduğu konusunda hemfikir" açıklamasını yaparak tamamen karşı olmadıklarını da gösterdi.

AŞI PASAPORTU YERİNE AŞI KARTI GÖSTERİLEBİLİR

Avrupa Birliği ülkelerinin başlattığı aşı pasaportu tartışmalarına Türkiye'den de farklı bir öneri geldi. Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, e-Nabız uygulamasına eklenen yeni modül ile 'koronavirüs aşı kartı' oluşturulabildiğini söyledi. İlhan, bu aşı kartının aşı pasaportu olarak gösterilebileceğini belirtti. Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Levent Akın ise aşı pasaportunun 2023'ten önce uygulanabilmesinin zor olduğunu kaydetti.