Okyanusun ortasındaki ada ülkesinde Abdülhamid Caddesi

Haber 7 / Mustafa Civan

Osmanlı Devleti kendi topraklarında olsun, dünyanın bir ucunda olsun tüm mazlumların yardımına koşarak giderdi. Bunlardan birisi de Hint Okyanusu'nda bir ada ülkesi olan Sri Lanka...

Osmanlı Devleti'nin Sri Lanka ile ilişkileri 19. yüzyılın son çeyreğine doğru başlıyor. Osmanlı'nın bölgede temasa geçtiği müslümanların tarihi de epey eski... Emeviler döneminde ülkeden kaçan Yusuf bin Ahmad al-Kawney, birçok ülkeye uğruyor ve son durak olarak Sri Lanka'ya geliyor. Artık ülkeye tamamen yerleştiğinde yanındaki müslümanlarla birlikte Beruwala kentinde bir cami inşa ediyor. Ve bu süreçten sonra Sri Lanka'da müslümanlık adım adım yayılır...

SRİ LANKALILAR "KURTARICI" ARAYIŞINDA

Tarihin en büyük sömürge ülkesi olan İngiltere, başta çay olmak üzere kahve, kauçuk ve hindistancevizi gibi ürünlerin üretimine yoğunlaşmak üzere bu ülkeyi işgal etti. Üretimi daha hızlı hale getirmek isteyen İngilizler, kökenleri farklı olan insanları ülkeye sokmaya başladı. Artık Sri Lanka'da demografik yapı da günden güne bozulmaya başlamıştı. Adada devam eden ambargo, köklü nüfus yapısının değiştirilmesi ve günden güne artan zulüm artık bölge halkını bir "kurtarıcı" aramaya yöneltti. Tam da bu noktada dönemin en güçlü Müslüman devleti olan Osmanlı, akıllara gelen ilk ülke oldu.

Asya'da Müslüman nüfusu bir hayli atmaya başlamıştı ve bölge müslümanları hac ibadetlerini yerine getirmek üzere Osmanlı Devleti'nin himaye ettiği Hicaz’a akın akın geliyordu. Hal böyle olunca dünya müslümanları Osmanlı'yı daha yakından tanıma fırsatı buldu ve zamanla bir etkileşim başladı. Nitekim bu sıralarda Osmanlı tahtına çıkacak olan Sultan II. Abdülhamid, bütün İslam ülkelerinin bir siyasal birlik oluşturulmasından yana bir siyaset güdüyordu. Abdülhamid bu hayalini yerine getirmek üzere “şehbenderlik” uygulamasını faaliyete soktu ve uzak coğrafyalara memurlar atayarak, bölge müslümanları arasında Osmanlı sempatisi uyandırmaya yönelik faaliyetler bulundu.

"HİLAFETİN HABERCİSİ" SRİ LANKA'DA!

Şahbenderler ülkelerinde azimle çalışmalarına devam ederken, II. Abdülhamid Asya'daki müslümanlara umut olacak bir hamle yaptı ve Japonya’ya gitmek üzere Ertuğrul Fırkateyni yola çıkarttı. Müslüman coğrafyalarda bu gemi "hilafet habercisi" olarak adlandırıldı. Ertuğrul Fırkateyni, aralarında Sri Lanka'nın da bulunduğu kıyı kesimlerdeki Asya ülkelerine uğrayacaktı. Haberi duyan ve zaten bir "kurtarıcı" bekleyen Sri Lankalı müslümanlar, büyük bir heyecana kapıldı. 

Ve Sri Lankalıların beklediği büyük gelmişti... Ertuğrul Fırkateyni, Kolombo Kalesi’ni top atışlarıyla selamlayarak, 1 Kasım 1889'da ülkeye giriş yaptı. Limanda on binlerce müslüman, gemiyi coşkuyla karşıladı, gölgesinde oturup geleceğe dair hayaller kurdu ve gemi mürettebatıyla sohbet etmeye çalıştılar. 

ABDÜLHAMİD HAN ADINA HUTBELER VERİLDİ

Böyleye özel ilgi gösteren II. Abdülhamid’in Sri Lanka’daki elçisi olan Marikkar Abdul Majeed de Kolombo’daki cuma namazlarında Osmanlı padişahı adına hutbe okuttu. Daha sonra faaliyetlerine devam ederek Sri Lanka Türk Dostluk Cemiyeti’ni kurdu. Bölgede yaşayan müslümanların sosyo-kültürel ve politik yaşamlarına büyük katkıda bulunan cemiyet, halk tarafından memnuniyetle karşılandı.

ABDÜLHAMİD HAN SEVGİSİ MEDRESELERDE

Sri Lankalı müslümanların Abdülhamid sevgisi gün geçtikçe artıyordu. Önce adına hutbeler verilmesi daha sonra adına medreseler açıldı. Medresenin açılış konuşmasını Arabi Paşa yaptı. Al Madrasathul Khairiyyathul İslamiah’ın ismi, açılışından seneler sonra Lebbe ailesinden Noordeen Hajiar tarafından yaptırılan yeni binaya taşınırken, II. Abdülhamid’in 25. Yıl kutlamaları onuruna Al Madrasathul Hameediah (el-Medresetü’l-Hamidiye) olarak değiştirildi. Hamidiye Mektebi'nin yetkilileri, padişaha adını verdikleri okula II. Abdülhamid’in portrelerini de asmak istiyorlardı ve bu isteklerini gerçekleştirmek için İstanbul'a taleplerini ilettiler.

SRİ LANKALI MÜSLÜMANLARIN ABDÜLHAMİD SEVGİSİ

II. Abdülhamid, Güney Asya Müslümanları ile öyle ilişkiler kurdu ki, bunun izlerini günümüzde hala görmek mümkün. Sri Lanka'nın başkenti Kolombo'da bir caddede Sultan Abdülhamid Han'ın ismini görmek mümkün. Ve halk, sultana hala çok büyük saygı gösteriyor.