Menderesi övdü, darbeyi de yaptı

'Menderes'i Çankaya'ya çıkaralım' dedi ama...

27 Mayıs öncesi Kara Kuvvetleri Komutanı Cemal Gürsel, Savunma Bakanı'na yazdığı mektupta 'Menderes cumhurbaşkanı olmalı' dedi, ama metin darbe sonrası mektuptan çıkarıldı

Başbakanlık Devlet Arşivleri'nde 46 yıldır gizli tutulan 27 Mayıs belgeleri, yayın yasağı kalkınca ortaya çıktı.

Gazeteci Erdal Şen, 'Yassıada'nın Karakutusu' adlı kitabında, 27 Mayıs'a giden son 1 ayda yaşanan yakın tarihi aydınlatacak olayları, yine o belgelerle ortaya koydu:

'Cemal Gürsel, 27 Mayıs 1960 darbesinden 24 gün önce tüm ordu birliklerine gönderdiği mektupla 'Darbe yapmayın' uyarısında bulundu. Gürsel, 'Ordunun ve taşıdığınız üniformanın şerefini daima yüksek tutunuz. Şu sırada memlekette esen hırslı politika havasının zararlı tesirlerinden kendinizi korumasını biliniz. Ne pahasına olursa olsun politikadan katieyyen uzak kalınız. Bu, sizlerin şerefi, ordunun kudreti ve memleketin kaderi için ehemmiyet-i haizdir' dedi. Ancak Gürsel, bu tavsiyelerine rağmen 27 Mayıs'ın ardından ihtilalin başına geçmek zorunda kaldı.'

ONU HERKES SEVİYOR

Gürsel, Kara Kuvvetleri Komutanı iken dönemin Milli Savunma Bakanı Ethem Menderes'e yazdığı ve ülkedeki olumsuzluklara değindiği 12 maddelik mektupta, 'Cumhurbaşkanlığı'na Sayın Adnan Menderes getirilmelidir. Bu muhterem zatı, her şeye rağmen milletin çoğunluğunun sevmekte olduğuna kaniyim. Bu sevgiden istifade edilerek kırılanların gönülleri alınmalı ve millete yeniden güven telkin edilmelidir' dedi.

Fakat darbenin ardından mektup, bu cümle çıkarılarak Resmi Gazete'de yayımlandı ve kamuoyuna 'Biz hükümeti zamanında uyardık' mesajı verildi.

Belgelerde şair-yazar Necip Fazıl Kısakürek'in Adnan Menderes'e ve dönemin Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri'ye gönderdiği mektuplar da bulunuyor. Mektuplarda Necip Fazıl, memleketi Maraş'tan milletvekili yapılmasını önerirken, CHP ile mücadele edeceğini yazıyor.

Gürsel, Demokrat Parti'nin bazı aydın çevrelerde hoşnutsuzluk yaratan tutumunu tenkid eden ve alınabilecek tedbirler konusunda, Millî Savunma Bakanı'na hitaben yazdığı 12 maddelik bu mektup yüzünden 3 Mayıs 1960 tarihinde Başbakanlık'ça izinle görevinden alındı.

İhtilalin lideri

Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın 2. yılı Gürsel için siyasî hayata girişin dolaylı bir başlangıcı oldu. Mektubu yazdıktan 24 gün sonra, 1960 ihtilalini yapan subaylar, Gürsel'i ihtilal liderliğine çağırdı. Gürsel de, ihtilalci subaylardan oluşan Millî Birlik Komitesi'nin (MBK) başına geçti. Gürsel, 3'ü asker, 14'ü sivillerden kurulu MBK Hükûmeti'nin de 1961 yılına kadar devlet ve hükûmet başkanlığını ve Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Başkomutanlığı görevini üstlendi.

İLGİLİ HABER:

'Ayasofya cami olsun' mektubu