Milli Mücadelenin gizli kahramanı

Kastamonu Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Bostancı’nın “Mütareke Döneminde II. Ordu (Yıldırım) Kıtaat-ı Müfettişliği” isimli makalesi Gazi Akademik Bakış Dergisi’nin 18. sayısında yayınlandı. 

Mustafa Bostancı bu makalesinde Milli Mücadelenin ihmal edilen konularından olan II. Ordu Müfettişliği üzerinde durdu. 

Zira Mustafa Kemal Atatürk’ün milli mücadeleyi zafere ulaştıran kişi olmasından dolayı öne çıkması doğal olarak onun görevi ile ilgili çalışmaların daha fazla ilgi görmesine ve tercih edilmesine sebep olmuştur. 

Bunun aksini düşünmek şüphesiz doğru olmaz. Fakat Mondros Mütarekesi sonrası dönemin şartlarını yeterince anlamadan ve bu dönemde millet ve memleketin içinde bulunduğu zor şartlara bakmadan değerlendirmeler yapmak uygun olmayacaktır.

Mustafa Kemal’in yaptığı işin tarihsel süreçteki yerini ve önemini daha iyi anlamak için müfettişliklerle ilgili yetki ve görevlendirmeleri birlikte düşünmek elzemdir. Yalnızca Mustafa Kemal’in görev ve yetki sahasına bakarak yapılacak değerlendirmeler eksik kalır. Diğer ordu müfettişlerinin görev ve yetkileri Mustafa Kemal’inkine özü itibarıyla benzer niteliktedir. 

MİLLİ MÜCADELENİN GİZLİ KAHRAMANI: CEMAL PAŞA

Görevlendirildikleri bölgelerin Mustafa Kemal’in görevlendirildiğinden daha az önemli olduğunu söylemekte pek doğru olmaz. Üstelik yalnızca Mustafa Kemal ile ilgili geniş yetkileri içeren bir görevlendirmenin varlığını düşünmek Onun yaptığı işin gerçek değerinin yeterince anlaşılmasına fazlaca katkı sağlamaz. Mustafa Kemal’in farkı gidip de dönmeyenlerden olmasıdır. Özellikle II. Ordu Müfettişi Mersinli Cemal Paşa’nın görev bölgesi, yetkileri ve ilgili süreçteki faaliyetleri süreci anlamak için Mustafa Kemal’inkiyle karşılaştırılabilir.

Müfettiş olarak atanan kişiler vatanperver ve padişahın ve hükümetin güvenini kazanmış kişilerdi. Bu müfettişliklerden birisi de bu dönemle ilgili yapılan çalışmalarda göz ardı edilen Mersinli Cemal Paşa’nın riyasetindeki II. Ordu(Yıldırım) Kıtaat-ı Müfettişliğidir.

Hâlbuki Cemal Paşa da aynı dönemde Mustafa Kemal Paşa ile benzer bir vazifede bulunmuştur ve Mütareke sonrası millet ve memleketin kurtarılması bakımından oldukça mühim bir vazife ifa etmiştir. Üstelik Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı işin tarihi süreçteki yerinin ve öneminin kavranması bakımından da II. Ordu Müfettişliği, incelemeye değer bir rol oynamıştır. Merkezi Konya olan müfettişliğin sorumluluk alanında İzmir, Konya, Ankara, Kastamonu, Antalya, Kayseri, Eskişehir, Kütahya, Afyon mıntıkası yer almaktaydı. Bu mıntıka, İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan tesir bölgesinde bulunması bakımından oldukça önemliydi. 

II. Ordu Müfettişliği, vatanın kurtarılmasına yönelik faaliyetlerin yürütülmesinde, sorumluluk sahasıyla ilgili olarak güvenliğin sağlanmasında, düzensizliklerin sebeplerinin tespiti ve önlenme-sinde, istihbarat faaliyetlerinde, milli birlik ve bütünlüğün sağlanmasında ve düşmana karşı direniş ruhunun güçlenmesinde çok önemli roller oynamıştır. 

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Bostancı'nın makalesinin tamamını okumak için tıklayınız...