Türksat 5A ne işe yarayacak? Türkiye’nin aktif uyduları ve görevleri

Haber7 - Seda Vurucu

Uydu ve uzay çalışmaları ile Türkiye, uluslararası bir aktör olma yolunda ilerlemeye devam ediyor.

Ocak ayında başarıyla fırlatılan Türksat 5A uydusu, Mayıs ayında yörüngeye ulaştı ve test çalışmaları başarıyla tamamlandı.

Türksat 5A, bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla düzenlenen törenle hizmet vermeye başlıyor.

Peki, Türksat 5A uydusu haberleşme ve yayıncılık anlamında Türkiye’ye neler katacak?

35 YILLIK MANEVRA ÖMRÜNE SAHİP

Türksat 5A uydusu, geçtiğimiz Ocak ayında ABD’nin Florida eyaletinde bulunan Cape Canaveral Üssü’nden fırlatıldı.

Space X’e ait Falcon 9 roketi ile uzaya gönderilen Türksat 5A’dan 35 dakika sonra ilk sinyal gelmişti. 4 ay süren yolculuğun ardından uydu, Mayıs ayında 31 derece doğu yörüngesine ulaştı. Test çalışmaları başarıyla tamamlanan Türksat 5A, bugün itibariyle hizmete başladı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, katıldığı Türksat 5A Uydusu Hizmete Alma Töreni'nde, hem Türksat 5A’nın hem de sıradaki uydu projesi olan Türksat 5B’nin sağlayacağı avantajlara dair açıklamalarda bulundu:

“Manevra ömrü 35 yıl olarak hesaplanan Türksat 5A ile mevcut uydularımızı yedekliyor, yörünge haklarımızı garanti altına alıyoruz.

Şimdi sıra Türksat 5B uydumuzda. Türksat 5B uydumuzun testleri sürüyor. Bu uydumuzu yılın son çeyreğinde Falcon 9 ile uzaya göndermek hedefimiz. Faydalı yük kapasitesi tüm uyduların tamamından fazla olacak 5B'nin hizmete girmesiyle veri iletişim kapasitemiz 15 kat artacak. Doğu yörüngesindeki frekans ve yörünge haklarımızın korunması açısından önemli olan 5B'nin manevra ömrünün 35 yılın üzerinde olacağı ön görülmektedir.”

TÜRKSAT 5A NE İŞE YARAYACAK?

Türkiye’nin 3’ü haberleşme, 3’ü gözlem olmak üzere toplam 6 aktif uydusu bulunuyor.

Türksat 5A’nın hizmete açılması ile bu sayı 7’ye yükselecek ve Türkiye, Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Batı Afrika, Güney Afrika, Akdeniz, Ege Denizi ve Karadeniz'den oluşan büyük bir coğrafyada televizyon yayıncılığı ve haberleşme hizmetleri sunulacak.

Türksat 5A, Türkiye’nin Ku Bandı’nı kullanan öncü ülkelerden biri olmasını sağlayacak. Bu band, 12 kilovat güçle çok daha kaliteli bir iletişim sağlayacak. 

SIRADAKİ İKİ UYDU PROJESİ: TÜRKSAT 5B VE 6A

Türksat 5A’nın hizmete girmesinin ardından uzaya fırlatılması planlanan ilk uydu Türksat 5B. Bu iki uydunun hizmete girmesi ile Türkiye’nin frekans hakları korunacak.

Bununla birlikte Ka-Band kapasitesi arttırılacak ve gelecek dönemde yeni nesil haberleşme uyduları için yeni frekans hakları elde edilecek.

Uzaya fırlatılması planlanan bir sonraki uydu ise Türksat 6A. Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test (USET) Merkezi'nde üretilecek olan bu uydunun, 2022 yılında uzaya gönderilmesi hedefleniyor.

Türksat 6A uydusunun üretiminin, TÜBİTAK, TÜRKSAT, ASELSAN gibi çok sayıda kurum ve kuruluşla gerçekleştirildiğini açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu hamlelerle Türkiye’nin haberleşme uydusu üreten 10 ülke arasına gireceğini ifade ederek dijital çağın önemine de dikkat çekiyor:

“Test aşamasına gelen bu uydumuzu önümüzdeki yıl uzaya fırlatmayı planlıyoruz. Türkiye kendi haberleşme uydusu üreten 10 ülke arasına girecektir.

Doğrudan üretim ilişkilerine dahil olan üretim biçiminin kökten değişime yol açan bu çağın adı dijital çağdır. Her çağ değişimi gibi bu süreç de dünyada siyasi sosyal ekonomik ve kültürel güç dengelerinin yeniden oluşmasına yol açacaktır. Toprağı ekmek ve makineyi kullanmak insanlık tarihinde nasıl büyük kırılmalara sebep olduysa dijital çağ da benzer sonuçlar doğuracaktır.”

Türkiye uzaya çıkıyor! Erdoğan 10 maddede tarihi açıklamayı yaptı

UYDU ÇALIŞMALARINDA HEDEFLENEN NE?

Türkiye, uzayda uydu sahibi olan 30 ülkeden biri. Türksat 5A’nın hizmete açılmasıyla aktif uydu sayısı 7’ye yükselmiş oldu.

Bu sayede 35 yılı aşkın bir süre televizyon yayıncılığı ve haberleşme alanlarında hizmet sağlanabilecek.

Türksat uyduları ile Türkiye, haberleşme alanında Avrupa ve Afrika'nın tamamını, Çin ve Rusya hariç Asya'nın büyük bir bölümünü kapsayacak bir hakimiyete sahip olacak.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, geçtiğimiz ay test çalışmaları gerçekleştirilen Türksat 5A’ya ilişkin yaptığı açıklamada, Türkiye’nin uydu ve uzay çalışmalarında uluslararası oyuncu olma yolunda ilerlediğini vurgulamıştı.

Karaismailoğlu, uydular üzerinden televizyon ve radyo yayıncılığı, internet erişimi ve diğer uydu hizmetleri açısından Türkiye’yi, bölgede lider konuma getirmeyi hedeflediklerini açıkladı.

Öte yandan ülkenin kara, hava, demir ve deniz ulaşımı kadar uydu iletişimiyle uzaydaki güç ve etkinliğinin de çok önemli ve hayati olduğunu dile getirdi.

TÜRKİYE’NİN AKTİF HABERLEŞME VE GÖZLEM UYDULARI

Türkiye’nin Türksat 5A uydusunun dışında üç aktif haberleşme uydusu bulunuyor:

Türksat 3A: Haziran 2008’de uzaya gönderilen Türksat 3A, ömrü 20 yıl olarak tasarlandı.

Temmuz 2008 itibariyle Türksat 1C uydusunun tüm sinyal ve trafiğini devralarak göreve başladı; Ekim 2008’de Türksat 2A üzerinden yayın yapan kanalların frekansları da Türksat 3A uydusuna taşındı. Uydunun kapsama alanı Türkiye, Orta Asya, Batı ve Doğu Avrupa.

Türksat 4A: Şubat 2014’te Kazakistan’dan fırlatılan haberleşme uydusu Türksat 4A, aynı yılın Haziran ayı itibariyle hizmet vermeye başladı.

Eylül ayında televizyon ve radyo yayınlarının frekansları Türksat 4A’ya aktarıldı. Görev süresi 30 yıl olarak belirlenen uydunun kapsama alanı Afrika, Türkiye ve Avrupa.

Türksat 4B: Ekim 2015’te Kazakistan’dan fırlatılan Türksat 4B, kullanım ömrü 30 yıl olacak şekilde tasarlandı.

Kapsamı alanı Türkiye, Ortadoğu, Asya, Afrika, Avrupa olan daha ekonomik ve yüksek hızlı internet ile veri haberleşme hizmeti sunan Türksat 4B, Ocak 2016 itibariyle hizmete başladı.

Türkiye’nin üç aktif gözlem uydusu ise şu şekilde:

Rasat: Türkiye’de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusu olarak 2011 yılında Rusya’dan fırlatıldı.

Tasarım ömrü 3 yıl olmasına rağmen yörüngede 9’uncu yılını başarıyla tamamlayan Rasat, güneşe eş zamanlı dairesel yörüngede 700 kilometre irtifada bulunuyor; yeniden ziyaret zamanı ise ortalama 4 gün.

Göktürk 1: Türk Silahlı Kuvvetleri’nin hedef istihbaratına yönelik uydu görüntüsünü karşılamak amacıyla 2016 yılında uzaya fırlatıldı.

Kamu kurum ve kuruluşları için çevre ve yapılaşmanın izlenmesi, tarımsal rekolte tespiti, belediyecilik uygulamaları, sınır kontrolü ve kadastro faaliyetleri gibi pek çok alanda hizmet sağlayan Göktürk 1’in ömrünün 7 yıl olması bekleniyor.

Göktürk 2: Özgün olarak Türkiye’de geliştirilen ilk yüksek çözünürlüklü keşif ve gözlem uydusu olarak 2012 yılında uzaya fırlatıldı.

Türk Silahlı Kuvvetleri ve özellikle de Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın ihtiyaç duyduğu hedef ve istihbaratı sağlamak amaçlandı. Sayısal ve coğrafi veri üretimi hizmeti sunan bu Göktürk 2 ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, üniversite ve araştırma kurumlarının uydu görüntüsü istekleri de karşılanıyor.

Dünyanın her yerinden görüntü alabilmeyi sağlayan uydu, dünya etrafındaki bir turunu yaklaşık 98 dakikada tamamlıyor.

DEVRE DIŞI KALAN UYDULAR

Türkiye’nin ilk iletişim uydusu Türksat 1A, 1994 yılının Ocak ayında uzaya fırlatıldı; ancak rokette gerçekleşen arıza sebebiyle 12 dakika sonra okyanusa düştü.

Ardından Ağustos 1994’te fırlatılan Türksat 1B, 2006 yılına kadar 12 yıl boyunca televizyon yayıncılığı ve veri haberleşmesi sağladı.

Bir sonraki uydu Türksat 1C haberleşme uydusu, 1996 yılında fırlatıldı ve 4 yıl boyunca hizmet verdi. Türksat 3A uydusunun hizmete girmesiyle görevi sona erdi.

Türksat 2A ise Ocak 2001’de yörüngeye yerleşti; 2016 yılına dek 15 yıl boyunca yayıncılık ve veri haberleşmesi sağladı.