10 yıldır hep aynı aralıkta gerçekleşti: 'Benzeri görülmemiş bir yerden' dünyaya geliyor!

Son on yıldır, bilim insanları uzayın derinliklerinden düzenli olarak gelen radyo sinyallerinin kaynağını araştırıyordu. Her 125 dakikada bir tekrarlanan bu sinyallerin, daha önce benzeri görülmemiş bir sistemden yayıldığı keşfedildi.

Araştırmacılar, bu sinyallerin 1.600 ışık yılı uzaklıkta, Büyük Ayı (Ursa Major) takımyıldızı yönünde yer alan ILTJ1101 adlı bir ikili yıldız sisteminden geldiğini belirledi.

Şaşkına çeviren sistemde, bir beyaz cüce ve bir kırmızı cüce yıldız birbirleri etrafında dönerek güçlü manyetik etkileşimler oluşturuyor ve düzenli radyo dalgaları yayıyor.

YILDIZLARIN MANYETİK ÇARPIŞMASI RADYO DALGALARI ÜRETİYOR

İkili yıldız sistemlerinde, güçlü manyetik alanlara sahip nötron yıldızlarından gelen radyo sinyalleri daha önce tespit edilmişti. Ancak bu durum ilk kez bir beyaz cüce yıldızın benzer bir radyo yayını yaptığına dair doğrudan kanıt oldu.

Çalışmaya liderlik eden Dr. Iris de Ruiter, 2024 yılında Hollanda’daki LOFAR radyo teleskopunun arşiv verilerini incelerken bu sinyalleri keşfetti. İlk olarak 2015 yılına ait verilere ulaşan bilim insanı, aynı bölgeden altı farklı radyo sinyali daha tespit etti.

Sinyallerin en dikkat çekici özelliği ise son derece düzenli olmalarıydı. Radyo astronomi teknikleri geliştikçe, bilim insanları milisaniyelik sürelerle gelen 'hızlı radyo patlamaları' (FRB) tespit etmeye başladı. Fakat, ILTJ1101’den gelen sinyaller bu tipik FRB’lerden farklıydı. Sinyaller saniyeler veya dakikalar sürebiliyordu ve enerji seviyeleri daha düşüktü.

GÖZLEMLER YENİ RADYO KAYNAKLARINI ORTAYA ÇIKARABİLİR

Araştırmacılar, sistemin doğrudan gözlemlenebilmesi için optik teleskoplara başvurdu. Ancak, yıldızların son derece sönük olması nedeniyle yalnızca en güçlü teleskoplar bu sistemi görüntüleyebildi.

Bilim insanları, beyaz cüce ve kırmızı cüce yıldızın birbirine çok yakın yörüngelerde döndüğünü ve manyetik alanlarının zaman zaman çarpıştığını düşünüyor. Çarpışmaların, radyo dalgaları ürettiği ve Dünya'ya ulaşan gizemli sinyallerin bu şekilde oluştuğu ifade ediliyor.

Dr. Charles Kilpatrick, “Bu, uzun periyotlu radyo sinyallerinin kaynağını açıklayan en güçlü kanıtlarımızdan biri. Önümüzdeki yıllarda benzer sinyallerin, başka ikili yıldız sistemlerinden de gelebileceğini düşünüyoruz.” dedi.

• 

UZAYIN GİZEMLERİNİ ÇÖZMEDE YENİ BİR ADIM

Bilim insanları, ILTJ1101 sistemine benzer başka radyo dalgası kaynakları olup olmadığını belirlemek için çalışmalarını sürdürüyor.

Araştırmanın baş yazarı Dr. de Ruiter, “Farklı gözlem teknikleriyle adım adım çözüm yoluna yaklaştık. Gelecekte daha fazla ikili yıldız sisteminin benzer sinyaller ürettiğini keşfedebiliriz.” ifadelerini kullandı.

Söz konusu keşif, Samanyolu’ndaki bilinmeyen enerji kaynaklarının anlaşılması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Bilim insanları, yeni verilerle evrenin en büyük sırlarından birini daha aydınlatmayı umuyor.