Beşiktaşlı Yahya Efendi kimdir? Yahya Efendi ve Hz. Hızır hikayesi...

İstanbul’un en büyük ve en önemli alimlerinden olan Beşitaşlı Yahya Efendi, dönemin en önemli müderrislerinden olup aynı zamanda Kanuni Sultan Süleyman Süleyman’ın süt kardeşidir. Yahya Efendi aynı zamanda sarayın ileri gelen devlet ricaline de akıl hocalığı yaptığı kayıtlarda belirtilmektedir. Öyle ki 3 sultana sadrazamlık yapmış olan Sokullu Mehmet Paşa dahi Yahya Efendi’den nasihatler ve dersler aldığı bilinmektedir. Sarayın dışında yaşadığı halde sarayla temas halinde olan Şeyh, halk ve iktidar arasında köprü kurarak halkı şikayet ve isteklerini saraya bildirerek tebaanın yanında yer almaktaydı. Çok iyi eğitimi olan ve temas ettiği kişiler aracılığıyla siyasetin oldukça yakınında yer alan Yahya Efendi, siyasete karışmayarak Beşiktaş sırtlarındaki dergahında kalarak öğrenciler yetiştirmekteydi. 

Yavuz Sultan Selim kimdir? Yavuz Sultan Selim'in saltanat mücadelesi ve savaşları...

Yahya Efendi Kimdir?

Yahya Efendi, Trabzon Kadısı Ömer Efendi’nin oğlu olarak 1495 yılında Trabzon’da dünyaya gelir. O dönemde II. Beyazıt padişahtır ve oğlu Selim ailesiyle birlikte Trabzon’da şehzadelik yapaktadır. Şehzade Selim ile yakın ilişkiler kuran Kadı Ömer, sık sık Selim’le görüşerek devlet meseleleri üzerinde konuşmalar yaptığı bilinmektedir. Kadı Ömer’in eşi Afife Hatun’da oğlu Yahya Efendi ile hemen hemen aynı zamanlarda dünyaya gelen Kanuni’ye süt annelik yapmaktadır. Kanuni ile birlikte büyüyen ve aynı medresede aynı eğitimleri gören Yahya Efendi, Kanuni’nin isteği ve ricası doğrultusunda İstanbul’a gelerek müderrislik yapmaya başlar. Dönemin en kıymetli isimlerinden olan Yahya Efendi günümüzde de İstanbul’un manevi bekçileri olarak anılmaktadır. 

Yahya Efendi’nin çok küçük yaşlarda eğitim hayatının başladığı, medrese eğitimlerini Trabzon’da tamamladığı belirtilir. Çok küçük yaşlarda inzivaya çekilerek nefsini terbiye ettiği de bazı kaynaklarda rastlanmaktadır. Yahya Efendi ile ilgili bilinen en güzel ve ilginç ayrıntı II. Selim’in Şeyhülislam’ı olan Zenbilli Ali Efendi’nin yanında eğitimini tamamladığıdır. Zenbilli Ali Efendi gibi önemli bir isimden eğitim aldıktan sonra muhtelif medreselerde müderrislikler yapıp kendini yetiştirdikten sonra dönemin en önemli eğitim kurumu olan Sahn-ı Seman Medreselerinde müderrislik yapmaya başlar. 

Yahya Efendi, Sahn-ı Seman Medresesinde müderrislik yaparken Şehzade Mustafa olayı patlak verir ve Şehzade Mustafa’nın annesi Mahidevran Sultan ve maiyeti saraydan gönderilir. Yaşanan bu talihsiz olaya hayli üzülen Yahya Efendi, Mahidevran Sultan’ın tekrar saraya alınması için Kanuni’ye bir mektup yazar. Kanuni Sultan Süleyman ise bu duruma sinirlenerek Yahya Efendi’yi Sahn-ı Seman’daki müderrislik görevinden azleder. Duruma çok üzülen Yahya Efendi kendi imkanlarıyla Beşiktaş’taki kendine bir dergah kurar ve yaşamı boyunca burada kalarak öğrenciler yetiştirir.

Kanuni Sultan Süleyman kimdir? Fransuva ve Kanuni arasındaki tarihi mektuplaşma...

Yahya Efendi ve Hz. Hızır (a.s)

Yahya Efendi’nin Hz. Hızır (s.a) ile görüştüğü, ondan icazet aldığı belirtilmektedir. Hatta bugünde aynı yerinde olan tekkesi, Hz. Hızır ve Hz. Musa’nın kendisine rüyasında gösterdiği nakledilmektedir. Bir rivayete göre Kanuni Sultan Süleyman’ı da bir kayık gezisinde Hz. Hızır ile görüştüğü nakledilse de konuyla ilgili kaynaklarda kesin bir bilgi yer almamaktadır. 

Hz. Yuşa'nın Kabrini Bulması

Yahya Efendi’nin kalp gözünün açık olduğu, Hz. Hızır ve Hz. Musa ile görüşmesi dışında bir diğer olağanüstü durumu ise Hz. Yuşa’nın Beykoz’daki kabrini bulmasıdır. 

Yahya Efendi Vefatı

Yahya Efendi, yaşadığı süre boyunca sadece Müslümanlara değil, farklı dindeki insanlara da rehberlik etmiştir. Cenaze törenine Yahudi ve Hıristiyanların da büyük bir üzüntü ile katıldıkları nakledilmektedir. Yahya Efendi, denizciler tarafından çok hürmet edilmekteydi. Hatta balıkçılar sabahları balığa çıkmadan önce sabah namazına müteakiben Yahya Efendi’nin türbesine uğrayıp duasını alarak selam verirdi. Denizciler, gemilerini Yahya Efendi’nin dergahın bahçesine getirir, Yahya Efendi’nin dualarını dinler, amin dedikten sonra ‘Eyyem Ola’ diyerek yola koyulurlardı. Bu gelenek Yahya Efendi’nin vefatından sonra da devam eder ve denizciler Beşiktaş kıyılarında Yahya Efendi’nin türbesine yaklaşıp ‘Eyyem Ola’ diye bağırarak selam vermektedir. Bu tabir zaman içinde Heyyamola'ya dönüşerek hala kullanılmaktadır.

Mimar Sinan kimdir? Mimar Sinan'ın eserleri ve hayatı...

Yahya Efendi'nin Türbesi

Mimar Sinan tarafından yapılan dergah ve türbe, günümüzde cami olarak kullanılmaktadır. Cami günümüzde de ibadete açıkken, namaz saatleri dahil gün boyu Yahya Efendi’nin kabri ziyaret edilebilmektedir. Yahya Efendi’nin kabri Beşiktaş’tan Ortaköy’e giderken sol tarafta Yahya Efendi Sokağında bulunmaktadır.