Topkapı Sarayı'nın en eski yapılarından olan Fatih Köşkü 1500 tonluk beton yükünden kurtuluyor

Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı, restorasyon kültürüne örneklik teşkil edecek bir çalışmanın son aşamasına geldi. Topkapı Sarayı'nın en eski yapılarından Fatih Köşkü'nün kubbelerindeki betonlar kaldırılıyor. Cumhuriyet'in ilk yıllarında ahşap çatı ve kubbe sistemleri betonla yenilenen Fatih Köşkü, bu hafta başlayacak uygulamayla bin 500 tonluk yükten kurtarılacak. Fatih Köşkü, uygulamalar tamamlandığında Osmanlı dönemindeki gibi orijinal ahşap çatı sistemine kavuşacak.



Fatih Köşkü 1500 tonluk yükten kurtulacak

Cumhuriyet'in ilk yıllarında ahşap çatı ve kubbe sistemleri betonla yenilenen Fatih Köşkü, bu hafta başlayacak uygulamayla bin 500 tonluk yükten kurtarılacak. Çalışma kapsamında çatı sistemi Osmanlı döneminde olduğu gibi ahşaba çevrilecek ve ağırlık bin 500 tondan 150 tona düşürülecek. Her anı belgelenen, restorasyon tarihine armağan niteliği taşıyan çalışmaların nisan ayı sonunda tamamlanması ve Köşk'ün yeniden ziyarete açılması planlanıyor. Restorasyon çalışmalarıyla ilgili basın açıklamasında bulunan Milli Saraylar İdaresi Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Çapoğlu, 2019 yılında başlatılan restorasyon çalışmalarının son aşamasına gelindiğini söyledi. Restorasyon sürecine başlamasının nedenine dikkati çeken Çapoğlu, şunları kaydetti: "Fatih Köşkü'nde 2016 yılında Sarayburnu cephesine doğru bir kayma ve yapı içerisinde çatlakların oluşumuyla başlamış ve gündeme gelmiştir. İlk olarak zeminde kaymaya neden olan bu gördüğünüz betonarme kütle özgününde bu kütlenin yerinde ahşap bir çatı ve kubbe sistemi var. 1940 yıllarda değiştirilerek betonarmeye dönüştürülüyor. Binanın üstüne bin 500 ton gibi ilave bir yük oluşturuyor. 2016 yıllarında yapılan incelemelerde binada çatlakların oluşmasında ve kaymaya neden olan  nedeninin bu betonarme kütle olduğu belirlendi. Binanın 2019 yılında zemini sağlamlaştırılıyor."



2021 yılı sonuna doğru ziyaretçiye hazır

Aşağıdan yukarıya doğru restorasyon çalışmaları sürdürüldüğünü belirten Prof. Dr. Çapoğlu, sözlerine şöyle devam etti: "Bugün itibariyle dilimleme usulüyle bu bin 500 tonluk yükü kaldırıyoruz. Akabinde 150 ton gibi yük oluşturacak ahşap çatı ve kubbe sistemini oluşturacağız. Planlarımıza göre Nisan ayı sonunda bu çalışmalar tamamlanarak restorasyon süreci bitirilmiş olacak. Akabinde burası, Osmanlı döneminde burası seyir terası ve kıymetli eserlerin depolandığı hazine olarak adlandırılan bir mekan. Biz de bu hazinede depolanan eserleri oluşturacağımız teşhir tanzim projesiyle sergileyeceğimiz müze haline dönüştüreceğiz. Tüm bu çalışmaları da 2021 yılı sonuna doğru tamamlayarak ziyaretçilerin ziyaretine hazır hale getireceğiz." dedi.



Binanın sadece çatısı değil iç mekanları da özgün hale getirilecek şekilde restore edilecek

Çapoğlu, binayla ilgili 2016 yılında yapılan çalışmalarda binanın bir daha kaymasını veya çökmesini, göçmesini engelleyecek çalışmaların yapıldığını anlattı. Çapoğlu, "Zeminde yaklaşık 35 adet fore kazık, 350 adet de çivileme kazık usulüyle binanın zemini sağlam hale getirildi. Yapılan restitüsyon çalışmalarıyla bu binanın özgün hali konumu ve detayları tespit edildi. O kapsamda geliştirilen restorasyon projesi çerçevesinde binanın sadece çatısı değil iç mekanlarının da özgün hale getirilecek şekilde restorasyon çalışmaları sürdürülüyor." diye konuştu.

Köşkteki restorasyon çalışmaları devam ediyor

Fatih Sultan Mehmed döneminde Topkapı Sarayı'nın planını oluşturacak şekilde inşa ettirilen Fatih Köşkü, 2016 yılında Sarayburnu tarafına bakan yamacındaki kayma ve yapıda tespit edilen çatlaklarla gündeme geldi. Yapılan kapsamlı araştırmalar neticesinde kaymaya, 1940'lı yıllarda çatı sistemine yüklenen beton ağırlığın sebep olduğu saptandı.

Topkapı Sarayı'nın Milli Saraylar'a devriyle hız kazanan restorasyon çalışmaları kapsamında 2019 yılının Nisan ayında söz konusu bölgede zemin etüdü yapıldı, Köşk çevresinde 26 adet kuyu açıldı. Zemindeki kayma, 35 fore, 350 mini kazıkla durduruldu. Kazık sisteminin üzerine 6 metreye varan yükseklikte istinat duvarı inşa edildi. Bölgeye, olası sismik hareketleri 24 saat takip eden 57 aletsel gözlem cihazı yerleştirildi. Saray'ın içindeki her sismik hareket, mühendisler tarafından raporlanmaya başlandı. Restorasyon çalışmaları sırasında muhtemel bir depremde oluşabilecek hasarın önlenmesi amacıyla da yapının Marmara cephesine geçici çelik payanda kuruldu.



Fatih Köşkü uygulamalar tamamlandığında Osmanlı'daki gibi orijinal ahşap çatı sistemine kavuşacak

Osmanlı döneminde değerli eşyaların muhafaza edildiği hazine binası olarak kullanılan Fatih Köşkü'nün restorasyonunda en önemli aşamaya gelindi. Zeminde kaymaya ve binada çatlaklara sebep olan Köşk'ün çatı sistemindeki betonları kaldırma işlemine bu hafta başlanıyor. Bin 500 tonluk beton kütle, bloklar halinde kesilerek kule vinç yardımı ile yapıdan uzaklaştırılacak. Koruma ve Bilim Kurulu onaylı proje kapsamında çatıda yeni bir çelik hatıl ve çapraz gergi sistemi oluşturulacak. Fatih Köşkü, uygulamalar tamamlandığında Osmanlı dönemindeki gibi orijinal ahşap çatı sistemine kavuşacak. Restorasyon tarihine iz bırakacak nitelikteki kapsamlı çalışmaların, Kovid-19'a ilişkin pandemi sürecine rağmen aralıksız ve özverili şekilde yürütülmesi ve tahmini sürede tamamlanacak olması ayrı bir başarı olarak değerlendiriliyor.