'Sil Baştan' gerçek olabilir: Kötü anıları silebilecek protein keşfedildi

 İngiltere’de Cambridge Üniversitesi’nden araştırmacılar, insanların duygularının ve anılarının silinmesine veya değiştirebilmesine yardımcı olabilecek bir protein keşfettiklerini duyururken, söz konusu keşif akıllara Türkçeye "Sil Baştan" olarak çevrilen Eternal Sunshine of the Spotless Mind filmini getirdi.

İngiltere’de Cambridge Üniversitesi’nden araştırmacılar, “sap” adı verilen bir proteinin nöronlar üzerindeki etkisine ilişkin yaptıkları inceleme sonucu bu proteinin insanların duygularının ve anılarının silinmesine veya değiştirebilmesine imkan tanıdığını keşfettiklerini duyurdu. Söz konusu proteinin nöronlar arasındaki bağın ne kadar güçlü olduğunu belirlediği ifade edilerek, bozulması halinde anıların değiştirilebilir hale geldiği belirtildi. Bu proteinin bozulması veya güçsüzleştirilmesi ile beta reseptörleri bloke eden propranolol kullanılarak anıların değiştirilip değiştirilemeyeceği üzerinde belirleyici olabileceği aktarıldı.
Bilim adamları, duygular ve becerilere dayalı içgüdüsel bellekte depolanan anıların dönüştürülebileceğini düşünürken, söz konusu keşfin travma sonrası stres bozukluğundan (TSSB) mustarip insanlara yardım amaçlı kullanılabileceği ifade ediliyor.

FARELER ÜZERİNDE DENENDİ

Bilim adamları, 2004 yılında öğrenilmiş bir travmayı unutmalarına yardımcı olmak için hayvanlar üzerinde propranolol ile bir deney gerçekleştirdi. Söz konusu deney kapsamında Ivan Pavlov’un köpeklerin üzerinde gerçekleştirdiği koşullanma deneyinin bir benzeri farelerde uygulanarak, farelere bir düğme aracılığıyla elektroşok verildi ve böylelikle bu düğmeyi korkuyla ilişkilendirmeleri öğretildi. Farelere bu anı düğme ile hatırlatılarak, hemen ardından propranolol uygulandı. Söz konusu müdahale sonrasında önceki deneylerde bildirilen sonuçların aksine farelerde bellek kaybı bildirilmezken, anıların istikrarlı hale gelip gelmediğini görmek için sap proteinin kullanılmasından sonra bellekte istikrarsızlık olmadığı sonucuna varıldı.

 SİL BAŞTAN FİLMİ GERÇEK OLABİLİR

Söz konusu keşif akıllara, Türkiye’de "Sil Baştan" adıyla gösterime giren Eternal Sunshine of the Spotless Mind filmini getirdi. Filmde birbirini unutmak isteyen iki sevgili istenmeyen anılarını sildirmeyi seçiyor.
Öte yandan, araştırma ekibinin başındaki isim Doktor Amy Milton, söz konusu keşfin, tam olarak filmdekine benzer bir duruma yol açmadığını belirterek, “Burada kahramanlar hangi anıların silineceğini seçebiliyor. Zamanla hayvanlarda anıları değiştirilebilir kılan faktörleri belirleyebileceğimizi ve bunları insanlara aktarabileceğimizi umuyoruz. Bunlar gerçekten karmaşık mekanizmalar, hayvanlarla insanların beyinleri birbirine benziyor ancak insan beyni çok daha karmaşık” dedi.