OHAL nedir, hangi durumlarda ilan edilir? Olağanüstü hal (OHAL) ilan edilince ne olur?

Deprem için 10 şehirde 3 aylık süre boyunca uygulanacak OHAL ilan edildi. Alınan OHAL kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan açıklamayla olağanüstü hâl hakkında araştırmalar arttı. Peki OHAL nedir, hangi durumlarda ilan edilir? Olağanüstü hal (OHAL) ilan edilince ne olur?

OHAL NEDİR, HANGİ DURUMLARDA İLAN EDİLİR?

Olağanüstü hâl ya da kısa adıyla OHAL, olağanüstü bir yönetim düzeninin uygulanacağı doğal afet, tehlikeli salgın hastalık, ekonomik bunalım, kamu düzeni tehlike altına sokan yaygın şiddet vakaları gibi durumlarda ilan edilir.

Uluslararası hukuk bakımından olağanüstü hâl durumlarında özgürlükler veya haklar sınırlandırılabilir. Kanunlarla ifade edilmiş olan, temel özgürlükleri barındıran "sınırlanamayan haklar" kapsam dışıdır.

OHAL İLAN EDİLİNCE NE OLUR?

OHAL ilan edildiğinde şu maddeler uygulanabilir:

Kişilerin tüm eşyalarının detaylı olarak aranması ve tehlike oluşturabilecek eşyalara el konulması

Belirli bölgelerde ve saatlerde kişilerin dolaşmasını veya toplanmasını yasaklama

Gazete, dergi veya broşür ürünlerinin basılmasının yasaklanması, dağıtılması ve toplanılması

OHAL bölgesine dışarıdan giren kişilere karşı önlem alınması

Ruhsatı olan tüm silahlara el konulması ve yasaklanması

Sesle yapılabilecek herhangi bir kaydın yayınlanmasını ve paylaşılmasını engelleme

Kesici ve delici eşyalarının taşınmaması ve el konulması

Her türlü bulunan cephanelerin toplatılması ve el konulması

İşçilerin iyi niyet kurallarına uymaması sonrası cezalandırılması

Kapalı veya açık herhangi bir bölgede toplanılması veya görüşülmesini yasaklama

Kişilerin toplantı yapması veya bir alanda toplanması sonucu kalabalığın dağıtılması

Dernek faaliyetlerinin belirlenen süre boyunca durdurulması

OHAL KİM TARAFINDAN, HANGİ ŞARTLARDA İLAN EDİLEBİLİR?

Anayasa'nın 119. maddesine göre, Cumhurbaşkanı, savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, tabii afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere OHAL ilan edebiliyor.

OHAL NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRER?

OHAL ilanı kararı, verildiği gün Resmi Gazete'de yayımlanır ve aynı gün TBMM'nin onayına sunulur. TBMM tatilde ise derhal toplantıya çağırılır. Meclis, gerekli gördüğü takdirde OHAL'in süresini kısaltabilir, uzatabilir veya OHAL'i kaldırabilir.

OHAL SÜRECİ NASIL İŞLER?

Olağanüstü hallerde hangi hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin nasıl yürütüleceği, kanun hükmünde kararnameler ile düzenlenir. OHAL'de, Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler, Resmi Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.