Rum ve Türkler yerinden edilmişti

Türkiye ile Yunanistan arasında Cumhuriyet'in ilk yıllarında gerçekleşen nüfus mübadelesi, 1 milyondan fazla Rum'u kök saldıkları toprakları terk ederek Yunanistan'ın çeşitli kentlerine göç etmek zorunda bıraktı. Yüzyıllarca birbirlerine adeta kardeş gibi kenetlenen Rum ve Türkler gözyaşları içinde ayrılık öyküleri bıraktı arkasında. İşte o öykülerden biri Safranbolu'da son 3 yıldır sessiz sedasız hüznün yerini tebessüme bırakan gelişmelerle yeniden şekilleniyor.

Karabük'ün dünya tarih mirası listesindeki sevimli ilçesi Safranbolu bu yıl Yunanistan'ın kuzeyindeki 5 bin nüfuslu Skydra ilçesi ile kardeş şehir protokolü imzaladı. Skydra'nın nüfusunun büyük bölümü mübadele döneminde göç eden Rumlardan oluşuyor. Safranbolu'da mübadele öncesi 2700 Rum yaşıyordu. Safranbolulu Rumların birçoğu Selanik'in 80 kilometre uzağındaki Skydra kentine göç etti.

İlçede Rum halkından eser kalmadı. Ancak ne olduysa bir dönem Safranbolu'da değirmencilik ve kerestecilikle geçimini kazanan Testempasis ailesinin yaşadığı Değirmenci Konağı'nı Safranbolu'nun köklü Türk ailelerinin torunlarının satın almasıyla oldu. İşte iki ilçe halkını birbirine bağlayan gönül köprüsünü kardeş şehir protokolüyle taçlandıran öykü de tam bu noktada başladı. Değirmenci Mehmet Ali Işık , Semerci Mustafa Işık ile Radyo Tamircisi K. Maraşlı Turan Erkenez'in torunları konağı satın alarak restore ettirdi. Konağın sahibesi Servet Erkenez'in damadı Ahmet Işık konağın ilk sahibi Rum ailenin izini sürmeye başladı.

NÜFUS KAYDINI BULDU

Öyle bir meraktı ki bu 2007'de konağın sahiplerinden Ahmet Işık'ı bulduğu ipuçlarıyla Yunanistan'ın Skydra ilçesine yolculuğa çıkardı. Işık, nüfus kayıtlarını araştırarak Testempasis ailesinin en yaşlı üyesi ve konağın eski sahiplerinin kızı olan Fanni Testempasis'i buldu. Türkçe konuşan 83 yaşındaki büyükanne Fanni, küçük kızı Teodora ve damat Stamatis Kazaeke'yi bir festivale konuk olarak Türkiye'ye davet etti.

Fanni Teyze ile Değirmenciler Konağı'nın hanım patroniçesi Servet Erkenez arasında o davetten sonra kurulan dostluk bir abla-kardeş ilişkisine döndü. Birbirlerine yazdıkları mektuplar, gönderdikleri hediyeler, telefonla anlatılan anılar dostluğu derinleştirdi. İlk ziyarete Skydra'da kiraz toplama mevsimi olduğu için gelemeyen Fanni Testempasis'in tarım işletmecisi oğlu Yannis ikinci daveti kaçırmadı. Üstelik yanında Skydra'da yaşayan Safranbolu âşığı 50 mübadeleciyi de getirerek.

ŞEFTALİ GETİRDİLER

Konağın yeni sahiplerini Skydra'da konuk eden Testempasis ailesi geçen yıl 95 Rum'la bu yıl 150 Rum konukla Safranbolu'ya çıkarma yaptı. Geçen ay yapılan Safranbolu Belgesel Film Festivali'ne gelen Rum konuklar baba ocağı olan topraklara döndüklerinde bu kez yanlarında bir folklör ekibi ve kardeş şehir protokolü anlaşması yapmak üzere Skydra Belediye Başkanı Hadis Georgios'u da getirdi. Fanni Testempasis'in işadamı oğlu Yannis "Türkler bizim canımız, ciğerimiz. Şeftali ve kiraz bahçelerimiz var.  Ticari ilişkiler de kuracağız" diyor.