Cumhuriyetçi milletvekilleri Başkan Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönmesinden bu yana aldığı her kararı büyük ölçüde destekledi. Ancak şimdi NATO ittifakının komutası konusunda bir çatlak oluşuyor.

İlk olarak NBC News, Trump yönetiminin "NATO'nun Avrupa Yüksek Müttefik Komutanı rolünden vazgeçmeyi düşündüğünü" bildirdi.

İkinci Dünya Savaşı'nın önde gelen ismi ve geleceğin başkanı Dwight D. Eisenhower ile başlayan ve SACEUR olarak da bilinen bu pozisyonu her zaman dört yıldızlı bir ABD generali doldurmuştur.

ABD, SACEUR'DEN ÇIKIYOR

ABD Savunma Bakanlığı yeniden yapılandırılırken, Amerika Birleşik Devletleri, NATO'yu komuta etme rolünden ayrılabilir. Savunma Bakanı Pete Hegseth, Pentagon'un bütçesinde yüzde 8'lik bir kesinti yapılmasını talep ediyor.

SACEUR'lükten çekilmek, bu rolü başka bir NATO üyesinin üstlenmesi demek.

Bu durum, bu pozisyonda görev yapmış olanlar da dahil olmak üzere, kısa sürede sert eleştirilerle karşılandı.

2009-2013 yılları arasında SACEUR ve Avrupa Komutanlığı görevini yürüten ABD Deniz Kuvvetleri'nden Amiral James Stavridis, ABC News'e verdiği mülakatta, "ABD'nin NATO'nun en yüksek müttefik komutanı rolünü bırakması Avrupa'da ittifaktan uzaklaşmanın önemli bir işareti olarak görülecektir." dedi ve ekledi:

"Bu çok büyük bir siyasi hata olur ve bir kez vazgeçersek bir daha geri vermezler. NATO içinde muazzam bir nüfuz kaybederiz ve bu muhtemelen İttifak'tan tamamen ayrılmanın ilk adımı olarak görülecektir."

Amerikalı general, NATO kuvvetlerine komuta etmenin yanı sıra ABD ordusunun altı coğrafi muharip komutanlığından biri olan ABD Avrupa Komutanlığı'nı (USEC) da denetliyor.

AMERİKA VE NATO BİR DÖNÜM NOKTASINDA

Başkan Donald Trump, uzun zamandır NATO'yu eleştiriyor ve sık sık üyelerin paylarını adil şekilde ödemediklerini öne sürüyor. Destekçileri ise, Trump'ın sert tutumunun bu ülkeleri savunma harcamalarını arttırmaya zorladığını savunuyor.

Trump, 2016 başlarında ilk başkanlık adaylığı sırasında Washington Post'a verdiği demeçte, "NATO bize bir servete mal oluyor ve evet, NATO ile Avrupa'yı koruyoruz ama çok para harcıyoruz." demişti.

Trump'ın NATO konusundaki tutumu Oval Ofis'e döndüğünden bu yana daha da zayıflamış görünüyor.

AMERİKALI SİYASİLER GERİ ADIM ATIYOR

Bazı Cumhuriyetçi milletvekilleri, NATO komutasını bırakmayı çok ileri bir adım olarak görüyor olabilir.

Temsilciler Meclisi ve Senato, Silahlı Hizmetler Komitesi başkanları ortak bir açıklamayla buna yanıt verdi. Senatör Roger Wicker ve Temsilci Mike Rogers tarafından kaleme alınan açıklamada, "ABD muharip komutanlıkları Amerikan savaş mızrağının ucudur. Bu nedenle, Savunma Bakanlığı'nın, Beyaz Saray ve Kongre ile koordinasyon olmaksızın, yurtdışında konuşlu ABD kuvvetlerinde önemli azaltmalar da dahil olmak üzere, önemli stratejik konularda tek taraflı değişiklikler yapmayı düşündüğünü iddia eden haberlerden büyük endişe duyuyoruz. Başkan Trump'ın müttefiklerimizin ve ortaklarımızın ittifak yapımızı güçlendirmek üzere katkılarını arttırmalarını sağlama çabalarını destekliyor ve Amerika'nın yurtdışındaki liderliğini sürdürmesini destekliyoruz. Bu nedenle, titiz bir kurumlar arası süreç, muharip komutanlar ve Genelkurmay Başkanlığı ile koordinasyon ve Kongre ile işbirliği olmaksızın savaş yapımızda önemli değişiklikler yapılmasını kabul etmeyeceğiz. Bu tür hamleler Amerika'nın dünya genelindeki caydırıcılığını zayıflatma ve Amerika'nın düşmanlarıyla müzakere pozisyonumuzu zayıflatma riski taşımaktadır." denildi.

Bakan Hegseth'in yeniden yapılandırma planı ayrıca, "ABD Avrupa Komutanlığı ve ABD Afrika Komutanlığı'nın Almanya Stuttgart merkezli tek bir komutanlıkta birleştirilmesini ve Florida'daki ABD Güney Komutanlığı karargahının kapatılarak ABD Kuzey Komutanlığı ile birleştirilmesini" öngörmektedir.

Bu tür bir konsolidasyonu destekleyenler, "çakışan sorumlulukları" olanlar da dahil olmak üzere personel sayısını azaltabilir ve ilk yıl 270 milyon dolara kadar tasarruf sağlayabilir.

Ancak bu rakam, Savunma Bakanlığı'nın 850 milyar dolarlık toplam yıllık bütçesinin sadece yüzde 0.03'üne tekabül ettiği için değerlendirme de buna göre yapılmalıdır.

Uzmanlar bunun "Amerikan etkisini azaltacağını" iddia ederken, ABD'nin Avrupa'da gelecekteki görevler için kritik olabilecek tesislere en azından bir miktar erişimini kaybedeceği konusunda uyarıyor.

ABD Ordusu Avrupa eski komutanı Korgeneral Ben Hodges, Bloomberg'e verdiği demeçte, "Planlama ve istihbarat yapan karargah yeteneklerini azaltmaya başladığınızda, bu sadece bize zarar verir" dedi ve ekledi:

"Hangi stratejik analiz onları bunu yapmaya itti? Bu o kadar erken-hızlı oldu ki, stratejik bir analizden ziyade maliyet düşürme amaçlı bir şey gibi kokuyor."