Günümüzde tüm ülkelerin ekonomileri enerjiye bağlı, özellikle de Türkiye gibi üretimi, istihdamı ve ihracatı sürekli olarak artıran bir ülke…

Türkiye’de 1985’lerden beri toplam ithalat miktarının önemli bir bölümü enerji ithalatından kaynaklanıyor. Enerji ihtiyacını yerli kaynaklarıyla karşılayamayan Türkiye, her yıl arz güvenliğini sağlamak için enerji ithal ediyor. 2022 yılında yaşanan enerji savaşlarıyla artan fiyatlar cari açıkta oldukça fark edilir şekilde hissedildi.

Enerjiye ihtiyacı sürekli olarak artarak devam eden Türkiye, enerji ithalatı için; 2020 yılında 28 milyar dolar, 2021 yılında 50 milyar dolar ve 2022 yılında 96 milyar dolara kadar çıktı.

Enerjide yüzde 70’lerde olan dışa bağımlılık oranımız ise doğalgazda yüzde 98 seviyesindeydi.

Tablo böyleyken bugün ise Türkiye’de evlere gelen faturada tarihte ilk defa ‘0 TL’ yazacak.

MİLLİ ENERJİ HAMLESİ NASIL BAŞLADI?

‘0 TL’lik faturanın kilometre taşlarını saymadan önce belki de şu cümleyi hatırlamak gerekiyor; ‘Her arayan bulamaz ama bulanlar daima arayanlardır’

Türkiye’nin etrafı geniş enerji yataklarıyla dolu. Komşu ülkeler, kendi enerjilerini üretmekle kalmayıp ihraç ederken, biz hep dışarıya bağımlı kaldık.

Türkiye’de hiçbir zaman petrol ve doğal gaz aranmadı mı? Elbette arandı. Ama küçük rezervler bulundu ve bu rezervleri çıkarmak maliyetini karşılamıyordu.

Türkiye’ye bağımsızlık ateşini yakacak büyük bir keşif lazımdı.

Türkiye, bu amaçla 2017 yılında hedeflerini genişletme kararı aldı. Türkiye artık offshore yani açık denizlerde arama yapacaktı.

Ancak bunu yapmak bile başlı başına bir devrim gerektiriyordu. Dünyada bu konuda uzmanlaşmış ülke ve firma sayısı bile oldukça az. Stratejik öneminden dolayı Know-How ise sınırlı, herkes bildiğini sır gibi saklıyor.

Süreç 2017'de alınan “Milli Enerji ve Maden Politikası” ile başladı.

O günlerde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) elinde sadece 2012 yılında envantere alınan sismik araştırma gemisi BARBAROS HAYREDDİN PAŞA vardı.

2017 yılında envantere 6. Nesil ultra deniz sondaj gemisi olan FATİH katıldı.

Bu gemi kiralanmamış satın alınmıştı. Yani Türkiye yeni bir filo kuruyordu.
 
Basınç kontrollü sondaj sistemiyle donatılan Fatih ilk derin deniz sondajını Alanya-1 kuyusunda yaptı. Daha sonra ise Türkiye tarihinde önemli bir dönüm noktası olacak haberlerin geleceği Karadeniz’e İstanbul'un fethinin 567. yıl dönümü olan 29 Mayıs 2020 uğurlandı.

Fatih, Tuna-1 olarak isimlendirilen lokasyonda 3 bin 500 - 4 bin metre derinlik hedefiyle Karadeniz'deki ilk milli derin deniz sondajı yaptı.

Arama ve sondaj faaliyetlerini milli olarak sürdürmek için aynı yıl içinde filoya 15 bin metre derinlikteki jeolojik yapılarda görüntüleme yapabilen sismik araştırma gemisi MTA ORUÇ REİS katıldı.

Türkiye dünyada eşine az rastlanan bir filoyu kurarken tehditler ve rahatsızlıklar da oldu tabii.

Hatta bazı iddialara göre içeride bile atılan bu adımdan rahatsız olup gemi alımları engellenmeye çalışılarak; bu gemileri almayın koruyamayız denmiş…

Ama bağımsızlık ateşini yakacak fişek ateşlenmişti bir kere…

2018 yılında yine Fatih gibi 6. Nesil ultra derin deniz sondaj gemisi YAVUZ envantere girdi ve daha sonra Karadeniz’e Fatih’in yanına uğurlanarak sondaj çalışmalarına başladı.

2020 yılında ise Türkiye bir sondaj gemisi daha aldı. Adı KANUNİ… Kanuni gemisi de 12 bin 200 metreye kadar sondaj yapabiliyor.

Mavi Vatan’ın kahramanlarına son katılan ise filonun 4. ve en güçlüsü olan olan 7. nesil ABDÜLHAMİD HAN sondaj gemisi oldu.
 

Türkiye ciddi yatırımlar yaparak dünyada eşine az rastlanır filoya sahip olurken; o bağımsızlık ateşini yakan haber 1 Ağustos 2020 tarihinde Karadeniz'den geldi.

Türkiye Karadeniz’de toplam 710 milyar metreküplük en büyük doğal gaz keşfini yaptı.

Şimdi Türkiye bu yanan bağımsızlık ateşiyle makûs talihini yenerken; enerji ithalatına ödenen fatura düşecek, arz güvenliği ve Türkiye’nin enerji merkezi olma hedefinin elini güç sağlanacak.

Ancak Karadeniz’de bulunan bu gazın bunların yanında farklı bir kazanımı daha oldu.

TPAO VE İTALYAN ENI

2015 yılında Mısır’da Zohr sahasında yüzeyin 1450 metre altında 100 kilometrelik bir alana yayılmış dev bir gaz rezervi bulundu. Bu sahada, çalışma alanında dünyanın en iyileri arasında gösterilen, hidrokarbon arama-üretimde sektördeki tüm teknik bilgi, beceri ve tecrübeye sahip İtalyan ENI tarafından yapıldı.

Uzmanlar teknik olarak Zohr sahası ile Sakarya sahasının birbirine benzer zorlukta olduğunu söylüyor... Yani bir yanda ENI diğer yanda derin denizde sondajlara yeni başlamış TPAO.

ENI’nin onca yıllık birikimi ve tecrübesiyle Zohr Gaz Sahası'ndaki gazı karaya ulaştırması tam 38 ay sürdü.

REKORLARA KONU OLAN TECRÜBE

Bağımsızlık ateşini yakmak için gecesini gündüzüne katan Türk mühendisler ise benzer özellikteki Sakarya gaz sahasından gazı sadece 32 ayda karaya çıkararak rekor kırdı.

Kısacası Karadeniz’de tek bulunan doğal gaz olmadı. Artık Türkiye, Know-How’un oldukça sınırlı olduğu bu alanda rekorlara konu olan bir bilgi ve tecrübeye sahip olmuş oldu.

Bu birikim Doğu Akdeniz'de elimizi çok güçlendirdiği gibi, artık sahip olunan bu dev filo, tecrübe ve insan kaynağıyla Türk şirketleri "Mavi Vatanı" karış karış arayarak bağımsızlık ateşini iyice alevlendirdikten sonra, gelecekte uluslararası arenada arama-üretim serüvenine rahatlıkla çıkacaktır.