2025 yılında uygulanacak asgari ücret açıklandı. 17,002 TL olan asgari ücrete yüzde 30 oranında zamla 22 bin 104 TL’ye yükseltildi.

İşçi tarafı zam beklentisini yüzde 45 ve bunun üzerine yüzde 20 refah payı ile 29 bin 583 lira olarak açıklamıştı.

MAAŞ ZAMLARI VE ÜCRET-FİYAT SARMALI

Uzmanlar Türkiye’yi ücret-fiyat sarmalından çıkaracak ve dezenflasyon sürecini sekteye uğratmayacak bir asgari ücret belirlemek için zam oranında beklenen enflasyonun dikkate alındığını vurguluyor.

Merkez Bankası 2025 yılı içi beklenen enflasyon oranını yüzde 21’e yükseltmişti. Uzmanlar tahminlerdeki sapma payı ile beraber açıklanan asgari ücret zam oranının 2025 yılı enflasyon-büyüme hedefleriyle uyumlu ve istihdamı da koruyacak bir tutarda karar verildiğine dikkat çekiyor.

-Evet, yüksek asgari ücret zammı enflasyonu ciddi oranda tetikleyebilir ama tek neden maaş artışları değil…

KİRA ZAMLARI DEZENFLASYONUN ÖNÜNDE ENGEL DEĞİL Mİ?

Peki, kira zammı-enflasyon sarmalı ne olacak? Ancak özellikle pandemi dönemi sonrası Türkiye’de hızla artan kira fiyatları da dezenflasyon sürecine ciddi bir darbe vuruyor.

Hükümet bunu kontrol altına alınabilmesi için 2022 yılı itibariyle, yüksek enflasyon ve ekonomik dalgalanmalar nedeniyle kira artış oranlarına yüzde 25'lik bir sınır getirilmişti. Ancak bu sınır ev sahiplerinin fahiş zamlarını durduramamıştı.  Zam sınır uygulaması ise 1 Temmuz 2024 itibariyle sona erdi.

Eylül 2024 itibarıyla Türkiye genelindeki ortalama konut kirası 15 bin TL’ye, İstanbul’da ise bu rakam 22.000 TL’ye kadar çıkmış durumda.

Yüzde 25’lik zam sınırının sona ermesi sonrası kira zam oranları düzenleme öncesindeki gibi TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına göre devam etti ve son olarak aralık ayında kira zam sınırı yüzde 60,45 olarak açıklandı. Yani ortalama rakam olan 15 bin TL’yi dikkate alırsak bu rakama 9 bin TL zam gelmiş demek oluyor.

KİRA ZAMLARI DA DEZENFLASYONA KATKI SAĞLASIN!

Kira fiyatlarında bu artış ise dezenflasyon sürecine ciddi zararlar veriyor. Ayrıca bunun yanında ev sahiplerinin de kira gelir beyanlarını yapmadığı bilinen bir gerçek. Yani diğer bir yandan vergi kaybına da ortaya çıkıyor.

Türkiye atılan kararlı adımlarla yüksek enflasyon sürecinden dezenflasyon sürecine girdi. Ancak gidilecek daha uzun bir yol var. Bu yolda atılan her türlü adım ise oldukça kıymetli sonuçlar verecektir.

KİRA FİYATLARI SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMALI

Tüm bu rakamlar ortadayken akıllara şu soru geliyor; Neden kira zam oranlarındaki artış hesabı TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına göre değil de beklenen enflasyona göre yapılmıyor?

- Bu öneriyi pratikte uygulamak zor bunu kabul ediyorum ama... Asgari ücret seviyesine gelmiş hatta bazı illerde asgari ücret seviyenin çok üstünde bir ortalamaya gelen kira fiyatları bu hızla giderse, "SÜRDÜRÜLEBİLİR" olmaktan çıkacak.

Bir sınırlama olarak değil de zam oranında hesap değişikliği olarak konunun ele alınması uzun süredir vatandaşın rahatsızlık duyduğu kira zamlarına bir çözüm olabileceği gibi dezenflasyon sürecine de katkı sağlamaz mı..?

Son bir not olarak; Her fırsatta fahiş zam yapanların sebep (bahane) olarak ortaya koyduğu döviz kuru son sekiz ayda yüzde 8, akaryakıt ise yüzde 0,4 düzeyinde yükseldi. Asgari ücrete de ara zam yapılmamıştı...