"Her şeyi affederim, ihaneti asla" demişti Putin.

Wagner lideri Prigojin'in ölümüyle bir kez daha hatırlattı sözünü.

Rusya'da siz 25 bin paralı askerle Kremlin'e yürüyeceksiniz, Putin'e kafa tutacaksınız.

Sonra affedileceksiniz.

Belarus-Afrika-Rusya dolaşacaksınız. Putin ile toplantılarda boy göstereceksiniz ve başınıza hiçbir şey gelmeyecek.

Son 2 ayda Rusya'da olup bitenler sıradanlıktan çok uzaktı.

Vladimir Putin, Rusya'da ipleri eline aldığından beri, Prigojin'e nazaran çok daha hafif kalkışmalar ölümle cezalandırıldı.

Kısaca hatırlayalım.

DAHA BASİT MUHALİF HAMLELER ÖLÜMLE CEZALANDIRILMIŞTI

Anna Politkovskaya ve Alexander Litvinenko Çeçenistan'ın işgaline karşıydı. İkisi de 2006'da öldü.

Sergey Magnitsky, Rus hükümetinin karıştığı yolsuzluğu ortaya çıkardı, 2009'da öldü.

Alexander Perepilişni Rusya'nın kara para aklama operasyonunu deşifre ediyordu, 2012'de öldü.

Boris Berezovski Putin'e darbe çağrısında bulundu, 2013'te öldü.

Boris Nemtsov, Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesine karşıydı, 2015'te öldü.

En son Putin'i yolsuzlukla suçladı Alexey Navalny. 2020'de zehirlendi, iyileşince hapse atıldı.

Bunlar nispeten popüler örnekler.

Rusya'nın kabullenmediği, inkar ettiği benzer birçok şaibeli ölüm daha bulunuyor.

PRİGOJİN NEDEN 2 AY SONRA ÖLDÜ?

Eski dostu Prigojin 2 ay önce Moskova'ya yürüyüşe çıktığında Putin'in çok fazla seçeneği yoktu.

Çünkü Wagner güçleri, başkente 200 kilometre yaklaşana kadar ciddi bir engellemeyle karşılaşmamıştı.

Rusya lideri, ordusunun kendisi için savaşmakta tereddüt ettiği gerçeğiyle yüzleştiği bir gece geçiriyordu.

Bu sebeple anlaşma yolunu tercih etti.

Wagner birliklerinin önce geri çekilmesini sağladı.

Ardından paralı askerleri Belarus'a ve Afrika'ya dağıttı.

Putin'in bir sonraki adımı, ordudaki Wagner yanlısı zihniyetin ne kadar derine yayıldığını keşfetmeye çalışmak oldu.

Örneğin Moskova, Wagner isyanı sırasında ortadan kaybolan Rus General Sergey Surovikin'in Havacılık ve Uzay Kuvvetleri Komutanlığı görevinden alındığını, jetin düşmesinden saatler önce açıkladı.

Ne tesadüf değil mi?

Putin Wagner yapılanmasını incelemeye almışken, Prigojin elini kolunu sallaya sallaya dolaşıyordu etrafta.

Rus lider, dostuna güven vermeyi de ihmal etmedi bu 2 aylık süreçte.

Rusya-Afrika zirvesinde Prigojin'in ortaya çıkmasına müsaade edip Belarus'a sürgüne gönderildiği iddialarını çürüttü örneğin.

Prigojin de affedilmiş olduğuna inandı belki.

Afrika'ya gitti, Wagner operasyonları için birliğine eleman çağrısı yaptı.

Hatta yatırımcıları, Afrika'daki Rus vakıflarına yatırım yapmaya teşvik ettiği bir video yayınladı kazadan kısa süre önce.

NEREDEYSE TÜM KOMUTA KADEMESİ UÇAKTAYDI

Gelelim uçağın düştüğü güne.

Oradan oraya fink atan Prigojin'in uçağında ne hikmetse Wagner'in tüm kritik isimleri hazır ve nazırdı.

Grubu Prigojin ile birlikte kuran, paramiliter gruba lakabı olan "Wagner" ismini veren Dmitry Utkin mesela.

Sonra, Libya'da savaşan askeri sorumlu Evgeni Makaryan, Suriye'deki petrol ticaretinden sorumlu Valeri Çekalov, Wagner'in Afrika operasyonlarından sorumlu Sergey Propustin..

Hepsi o jetin içindeydi.

Wagner liderlerinin kurmay zekası ve rahatlığı hayranlık uyandırıyor bu manada.

Özel jet Rusya'ya göre arızalanıp düştü.

Wagner'e göre roketle vuruldu.

Batı'ya göre bombayla patlatıldı.

Hepsi olabilir.

Ancak her halükarda gösterişli bir hadise yaşandı.

Hızla jetin düşme anlarının, enkazdan sıcak görüntülerin servis edilmesi ve Rusya topraklarında, Moskova'dan St. Petersburg'a doğru giderken düştüğü noktanın, Putin’in doğduğu Tver olması, sanki “tartışmalara yol açsın, spekülasyonlar üretilsin, olay büyüsün” diye özellikle tercih edilmiş gibiydi.

PRİGOJİN YAŞIYOR OLABİLİR Mİ?

Prigojin'in yaşama ihtimaline gelirsek..

Wagner lideri, birilerinin onu takip etmesini güçleştirmek için önlem almıştı aslında.

Beraberindeki kişilerin ismini Yevgeni Prigojin olarak değiştirmişti.

Üstelik aynı rotada seyreden bir başka uçak daha vardı ve o sağlıklı bir yolculuk gerçekleştirmişti.

Prigojin o uçakta olsa çıkıp "ölmedim" de demeyecektir nihayetinde.

Ayrıca cesedi teşhis edilmedi Prigojin'in.

DNA tespiti yapılacak.

Tamamlanan inceleme sonucunda Prigojin'in ölümü resmiyet kazanacak.

Yine de Prigojin'in yaşaması neyi değiştirir?

Rusya'daki konumu zayıfladı.

Ruslar Wagner merkezinin önüne çiçek bırakıyor evet ancak bu jest halkın çoğunluğunu temsil etmiyor.

En güvendiği isimler artık mezarda.

Her gün ölüm tehlikesiyle yaşayacak belki de, ortaya çıkıp yeniden meydan okuması güç.

Prigojin'in ölümü, Putin'in Rusya'daki otoritesini güçlendiren bir gelişme de olabilir, güvensizliği ve devamında Putin'in siyasi hakimiyetini sona erdirecek bir gelişme de.

Bunu zaman gösterecek.

Yine de büyük oranda güç kaybetmiş muhalefetin ve Rus elitlerin bu şaşaalı ölümden ders alacakları muhakkak.

ÖRGÜTÜN GELECEĞİ NE OLACAK?

Wagner'in komuta yapısı kalıcı olarak silindiği için yeni bir yapılanma gerekecek.

Putin, paralı asker grubunun kafa karışıklığından yararlanıp Afrika'da devasa ekonomik imparatorluk sorumluluğu vereceği, kendine sadık yeni adaylar bulabilir.

Hatta konuşulan isim, daha önce de Putin'in Prigojin'in yerine önerdiği Andrey Troşev.

Troşev, Wagner'in Suriye'deki operasyonlarında görevli bir general.

Prigojin'in ölümü Rusya'da birçok şeyi olumlu/olumsuz etkileyecektir.

En az ise Ukrayna'daki savaşa etkisi olacak.

Çünkü bölgedeki tüm mevcut güçler artık Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlı.

Wagnerlerin bir kısmı isyandan sonra Ukrayna'dan Belarus'taki kamplara çekilmiş, bir kısmı da Afrika'nın yolunu tutmuştu.

TÜM BU OLANLARI BATI MI TEZGAHLADI?

ABD hadisede bomba kullanıldığını ve “suikast” olarak nitelendirdiği olayın sorumlusunun Putin olduğunu dillendiriyor elbette.

Ancak olaydan birkaç gün önce ABD başta olmak üzere batılı ülkelerin vatandaşlarına "Belarus'u terkedin" çağrısı yapması kafalarda soru işareti oluşturmuyor değil.

Bu iddiayı savunanların başlıca argümanı, Batı'nın Wagner eliyle Afrika'daki nüfusunu arttıran Rusya'ya engel olma çabası şeklinde.

Nitekim Kremlin cephesi ve müttefiki Belarus da bu perspektiften bakılmasını istiyor yaşananlara.

Prigojin'in ölümü her ne sebeple gerçekleşmiş olursa olsun, ilk izlenim yaşananların Putin'e yarayacağı yönünde.