İran ve Pakistan, boks müsabakasında birbirlerini tartan boksörler gibi davrandı hafta içinde. Geçtiğimiz salı günü terör tehdidini gerekçe gösteren Tahran, Pakistan topraklarında operasyon düzenledi. Pakistan'ın yanıtı aynı şekilde oldu. Onlar da İran topraklarında operasyon yaptı.

İki ülke arasında patlak veren kriz, bölgede endişeye yol açtı haliyle. Pakistan'ın nükleer güç olması ve İran'ın nükleer güç olma yolundaki adımları, Asya kıtasının güneyinde tehlike çanlarının çalmasını sağladı.
 
NÜKLEER SAVAŞA NE KADAR YAKINIZ?

"Dünya, nükleer savaşın eşiğinde" iddialı bir cümle. Duyan, gören herkesin tüylerini ürperten cinsten. Ancak nükleer savaş sürecine koşar adım gidilen bir dönemi yaşamakta olduğumuz da bir gerçek.

Çok uzağa gitmeye gerek yok. Rusya-Ukrayna arasındaki savaşta oldukça duyduk "nükleer tehdit" ifadelerini. Gazze soykırımında İsrail'den, şu sıralar Kuzey Kore'den duyuyoruz. Tansiyon dünyanın dört bir yanında yükselmişken, Pakistan ve İran gerilimiyle nükleer savaş dedikoduları yeniden zirveye ulaşmış durumda. Bu yıl düzenlenecek ABD seçimleri sonrası, muhtemel bir Trump yönetiminin, dünyadaki yangına su mu yoksa benzin mi olacağı da muallak.

İKİ ÜLKENİN NÜKLEER GÜÇLERİ HANGİ SEVİYEDE?

Pakistan'ın 170 nükleer savaş başlığına sahip olduğu düşünülüyor. İran bu hususta Pakistan kadar yol katedememiş olsa da savaş başlığı inşa etmeye yetecek miktarda zenginleştirilmiş uranyuma sahip. Hatta nükleer uzmanlar İran'ın bir hafta içerisinde atom bombası için uranyum geliştirebileceğini öne sürüyor. Dolayısıyla hem İran hem de Pakistan, gerilimin yükselmesinden olumsuz etkileneceğinin farkında. Nitekim iki ülke tansiyonun karşılıklı olarak düşürülmesi ve diplomatik ilişkilerin yeniden kurulması konusunda mutabık kaldı.

İRAN PAKİSTAN'A NEDEN SALDIRDI?

Tahran, operasyon gerçekleştirmesindeki ana motivasyonu "terörle mücadele" şeklinde açıklıyor. Fakat atılan füzeler, aynı zamanda güç gösterisi. Hem ABD ve İsrail'e "olası tehditlere agresif şekilde yanıt verileceği" gösterilmek isteniyor hem de çevre ülkelerden kendi topraklarına yönelik girişimler uyarılıyor operasyonla. Tabii ticari kaygıları da unutmamak gerek. İran kullandığı uzun menzilli roketlerle silah piyasasında da reklamını yaptı.

Yine de bu plan başarılı olabilir mi? Bu yolla İran, güvenlik kaygılarına ne ölçüde çözüm bulabilir? Güç gösterisi için Pakistan'ın seçilmesi doğru tercih mi? Pakistan'ın askeri gücü ve sahada sergilediği karşılık göz önüne alındığında, İran'ın girişiminin ters teptiği aşikar değil mi?

AMERİKA'NIN PARMAĞI VAR MI?

"Kime yarar?" sorusuyla yaklaşalım meseleye. ABD ve İran arasında işlerin kızıştığı bir Kızıldeniz gerçeği var. Yemen'deki Husiler önce İsrail gemilerine ardından ABD gemilerine tehdit oluşturuyor Kızıldeniz'de. Olayların İran-Pakistan sınırında -isteyerek ya da istemeyerek- ABD çıkarlarına hizmet eden Ceyş el Adl örgütü tarafından başlatıldığı düşünülürse, bir rövanş manzarası da çıkıyor yaşananlardan. Üstelik ABD İran'a, Çin'in kuşak yol projesini de vurdurmuş oldu. Pakistan ve İran arasındaki çatışmalar bu projeye olumsuz yansırken, Çin'i de negatif etkilemesiyle ABD'nin bir taşla iki kuş vurmaya çalıştığı söylenebilir.

BÖLGEYE TÜRKİYE'DEN BAKINCA FOTOĞRAF DAHA NETLEŞİYOR

İran'ın ABD ve İsrail saldırılarına yanıt vermekte zorlandığı hatta alay edilen bir pozisyona düştüğü aşikar. Erbil'de MOSSAD'a operasyon yapılıyor, ABD'ye tek kurşun atılmıyor mesela. İsrail'den de yıllardır intikam alacaklar.. Yalnızca animasyonlar yayınlanıyor, tehditler yükseliyor Tahran'dan. Üstüne üstlük, Irak ve Suriye'deki istikrarsızlığın sürmesi için çalışmalar yürütülüyor. Türkiye'nin Suriye'de ve Irak'ta PKK/YPG'ye yönelik sınır ötesi terör operasyonlarına dil uzatan İran, Pakistan'da aynı gerekçeyi öne sürerek meşru gözükmeye çalışıyor. Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu?

Gazze'deki soykırımla birlikte, İran basınında Türkiye'yi İsrail'e yardım etmekle suçlayan çirkin karikatürleri gördük. Geçtiğimiz hafta Umman denizinden Türkiye'ye gelen bir gemiye el konuldu.

Mezhepsel kaygılarla hareket eden Tahran yönetimi, Suriye ve Irak'ta sünnilere yönelik saldırılarla ABD ve İsrail'e alan açıyor. İsrail, Netanyahu'nun "Gelecekteki İsrail, Nehirden Denize tüm alana hükmedecek" açıklamasından da anlaşılacağı üzere sınırlarını “Lübnan'dan Suudi Arabistan'a” ve “Akdeniz'den Fırat'a kadar” uzatmanın derdine düşmüşken, İran'ın attığı adımlar kimlere hizmet ediyor?

H. Akif Küçükal / Haber7