İşte Türkiye'nin ilk ve stratejik tesislerinden biri olacak, savunma sanayisinin gücüne güç katacak Türkiye'nin ilk bor karbür tesisi hakkında Bakan Dönmez'in açıklamaları;

"DÜNYANIN EN KALİTELİ BOR MADENİ TÜRKİYE’DE"

Türkiye dünya bor rezervinin yüzde 73’üne sahip. Ayrıca dünyanın en kaliteli bor madeni Türkiye’de. Bor madenin 200’den fazla kullanım alanı var. Dünyada 4 milyon ton bor kullanılıyor. İşlenmiş rafine ürünün parasal değeri 2 milyar dolar. Bunun yarısı cam sektöründe kullanılıyor. Bu oranlar içinde tarımın payı hızla artıyor. Geçen yıl yüzde 17’ye çıktı. Yani dünya kullanılan borun yüzde 17’si tarım sektöründe oldu. Son 2 yıllık bir gelişme.

Türkiye’de bor ile ilgili bilinen en büyük yanlışlardan biri şu: Topraktan çıktığı gibi boru satıyoruz. Bu yanlış biz Bor madenini rafine edip borik asit haline getirip satıyoruz. Türkiye artık cevher olarak bor satmıyor.

- “İTHALATI BİTİRİYOR, İHRACATÇI OLUYORUZ”

Türkiye’de borik asiti 1967’den beri üretiyoruz. Bir dönem cevher de satılmış ama artık cevher satılmıyor.

Bor cevheri satarsanız tonu 120-150 dolar. Borik asit olarak satarsanız tonu 1000 doların üstüne çıkıyor. 

Borik asitten bor karbür üretirseniz de 35 – 40 bin dolara yükseliyor. Neredeyse 300 kat değer katmış oluyoruz.

Biz borik asiti satıyor, 35-40 bin dolara bor karbür alıyorduk. Özellikle zırh yapan firmalarımız. Yıllık 350 ton ithalatımız var. Açacağımız tesisin kapasitesi 1000 ton. Yani ithalatı bitiyoruz ve ihracatçı oluyoruz. 

- “CEVHERDEN MÜCEVHERE”

Bor karbürün dünyada tüketimi yıllık 30 bin ton. Teknolojiyi ülkemize kazandırdıkça daha yüksek katma değerli üretiyoruz. Bizim sloganımız cevherden mücevhere. Artık bu ürünlerle cevherden mücevher üretmeye başlıyoruz. 

Teknoloji transferini Çin’den yaptık. Dünyada Çin, ABD, Almanya ve Rusya üretiyor. Artık biz de o lige çıkmış olduk.

Çin, Amerika, Almanya ve Rusya. Bu lige biz de çıktık. Artık bir üst ligdeyiz. 
Türkiye’nin bor satışlarının 3’te 1’i Çin’e satıyoruz. Dünya rezervinin yüzde 73’ü bizde. Dünyanın en kaliteli bor cevheri de bizde. Pazarın da yüzde 63’ü bizde. Burada da hedefimiz rezerv kadar pazar. Biz yola çıkarken 2 strateji belirledik. Biri küresel olarak borun pazarını büyütmemiz lazım. Yani borun kullanımını artırmamız lazım. Bunu da teknolojiyi geliştirerek yapıyoruz. Hedefimiz pazar payımızı yüzde 73’e çıkarmak. İkincisi ise bordan mamul uç ürünlere doğru geçişi yapmamız lazım. İki tarafta birden çalışma yürütüyoruz. 

- Uluslararası sanayicilere davet

Dünyada 20’ye yakın üretici ülke var. Ama kimse bizim yanımıza bile yaklaşamıyor. Tüketime ve rezerve bakarsanız dünyaya 1000 yıl yetecek kadar bor madenimiz var sadece bizim. Yatırım büyüklüğü 80 milyon dolar. 

Bor karbürden üretilen bir zırh normal bir çelik yeleğe göre 3/2 daha hafif. Dayanıklılık ise aynı. O da neden bor karbürün yoğunluğu 2,5. Çeliğin ise 8. Bor karbür dünyada elmas, kübik bor nitrürden sonra en sert 3’üncü madde. 

Bu ürettiğimiz tonu 35-40 bin dolar olan bor karbür eğer zırh olursa 300 bin dolara çıkıyor. Takım tezgahı ucu olursa tonu 1,2 milyon dolar oluyor. Kumlama nozulu yaparsanız fiyat 2,7 milyon dolar. Eğer roket nozulu yaparsanız da 4,1 milyon dolara fırlıyor. 

Otomotiv, elektronik, savunma sanayi bir çok alanda kullanılıyor. Nükleer sanayi de bunlardan biri. Bor karbürün kullanıldığı sektörlerin küresel pazar değeri yıllık 60 milyar dolar. İşte bu ürünleri yapan küresel firmaları ülkemize davet ediyoruz. Biz ihraç fiyatıyla yurt içi fiyatını farklılaştıracağız. Yani ihraç ettiğimiz fiyat 100 ise bunu Türkiye’de kullanırsa daha düşük fiyattan vereceğiz. 

Şimdiki hedefimiz Türkiye’de bir ekosistem oluşturmak. Hem ulusal hem de uluslararası yatırımcılara diyoruz ki. “Gelin biz bor karbüre de ürettik. Kaynak da bizde ürün de bizde.” Ve bu sanayicilerimizi yönelik teşvik anlamında çalışmalar üzerinde de çalışıyoruz. Bu konuda da temaslarımız var henüz somut bir adım yok ama umutluyuz. 
Bu tesisimiz hem ekonomik olarak hem de stratejik olarak uygun. 

- Kütahya Emet’e 5 bin ton kapasitelik yeni bor karbür tesisi geliyor

Bunun yanında Kütahya Emet’te de bir bor karbür tesisi için çalışmalar başladık. Oradaki üretim kapasitesi yıllık 5 bin ton olacak. Yaklaşık 3 sene içinde de bitirmeyi hedefliyoruz. 
Ayrıca içinde bulunduğumuz kampüs içinde geçtiğimiz yıl Türkiye’nin ilk ferrobor tesisin temelini attık. Onu da inşallah bu sene içinde tamamlayıp hizmete alacağız. Yıllık üretim kapasitesi 800 ton. 

- NTO pilot tesisi gelecek ay hizmete girecek 

Bir diğer önemli tesisimiz de Eskişehir Beylikova’da. Dünyanın en büyük 2’inci nadir toprak elementleri sahasını keşfettik. İnşallah nisan ayında oradaki pilot tesisimizi de hizmete alacağız. 

Son söz olarak söylemek istediğim şu: Bizim malzeme bilimine yatırım yapmamız lazım. Dünyanın teknolojide ulaştığı seviyeyi kullandığı malzeme belirler. Hangi malzemeyi geliştirirsek teknolojide de o kadar seviye atlarız. 

ETİ MADEN GENEL MÜDÜRÜ SERKAN KELEŞER: 

Bor genelde “yancı” bir üründür. Genelde yüzde 0,1 ile yüzde 15 arasında kullanılır. Ama bor karbür ile bunu yüzde 75’e çıkartmış oluyor. Yani bor, bor karbürde ana madde. Artık yancı değil. 

Dünyadaki üretim 5,7 milyon ton. Bunun 2,7’sini ETİ MADEN olarak biz üretiyoruz. Yılda 450 bin ton borik asit üretip satıyoruz. 

Bor karbürün üretimi şöyle oluyor. İlk olarak yüzde 75 oranında borik asit ve yüzde 25 seviyesinde petrokok ve grafit bir araya getiriyoruz. Sonrasında 2 bin 500 derece bu 3 maddeyi tepkimeye sokuyoruz. Ortaya ingot dediğimiz ürün çıkıyor. İngot yaklaşık 2 gün soğutuluyor. Sonra bunu da parçalamak suretiyle bor karbürü elde ediyoruz. 

Halihazırda ülkemizde bor karbürü kullanan firmaların bize yönelik talepleri var. Bu ürettiğimiz ürün hem yurt içinde hem de yurt dışında satacağız. 
Biz bor karbür ile değer zincirini tamamlamış olduk.