Türkiye yerel seçimleri kazasız belasız büyük bir olgunlukla tamamladı.

CHP seçimin kazananıdır. Yeniden Refah Partisi seçimin kazananıdır. Ak Parti ve İyi Parti seçimin kaybedenidir. DEM’in “müstakilleşelim” diyen kanadı seçimin kaybedenidir. Kandile müzahir kesimi kazananıdır.

Ak Parti’nin, 2023 Mayıs seçimlerinde, hem Meclis’te çoğunluğu elde eden Cumhur İttifakı olarak… Hem, Cumhurbaşkanlığı’nı kazanarak elde ettiği başarının ardından, yerel seçimde seçmen “sarı kart” göstermiştir.

Hükümete ve Cumhur İttifakı’na, başta “ekonomi politikaları” olmak üzere, temel meselelerde uyarı niteliğinde bir ders vermiştir.

Hatta, çoğunlukla “uyarı”yı ince ayarla yapan seçmen, bu kez öyle yapmamış…

Sert ve belirgin bir şekilde yapmıştır.

Ak Parti ve Cumhur İttifakı’nın İstanbul ve Ankara’yı tekrar CHP’ye vermesine ilaveten, Bursa, Balıkesir, Manisa gibi büyük şehirleri de rakibine kaptırması önümüzdeki süreçte “siyaseten” yeni kararlar almasına neden olacaktır. CHP’nin İstanbul’da yüzde 10, Ankara’da yüzde 25 farkla seçimi kazanması, Ak Parti ve Cumhur İttifakı’nın “sosyolojinin talepleri” konusunda politika geliştirmesine neden olacaktır.

Daha 10 ay önce, mutlak bir seçim kazanan Cumhur İttifakı’nın 10 ay sonra seçmenden ağır bir işaret alması elbette genel siyaseti de etkileyecektir.

İKİNCİL AKTÖRLERİNİN SEÇİME ETKİSİ

Seçimin üç ikincil faktörünü biraz tartışmakta fayda var.

· DEM’in Türkiye genelindeki oy oranı yüzde 8 küsurlardan, 5.5’lara gerilemesi bir yana.. Batı’da özellikle İstanbul’da 1 küsurlara düşmesi “Kent İttifakı”nın tuttuğunun en önemli göstergesidir. Ayrıca DEM’in kendi içindeki tartışmada, “Müstakilleşelim, biz bize yeteriz” diyenlerin ağır bir yenilgi aldığını görüyoruz. Bunu mukabil, “CHP ile kent uzlaşısı yapalım. İttifakımız sürsün” diyen Kandil’e müzahir kanadının kazandığını görüyoruz.

· İyi Parti’nin Türkiye geneli oyları yüzde 10’lardan, 3.5’lara indi. İstanbul’daysa neredeyse sıfırlandı. Seçmeninin CHP’ye kaydığı görülüyor. Zaten CHP kampanyasının merkezinde “İyi Partililer iyi insanlar” sloganıydı. Böylece, İyi Parti Genel Merkezi ile seçmeni arasına kocaman bir duvar çekildi ve başarıldı. Başarılamadığı düşünülen Balıkesir ve Antalya’ya ise son hafta özel çalışıldı. Bir hafta önce Balıkesir’de yüzde 12 oyu olan İyi Parti bugün yüzde 2 ancak oy alabildi. Ve bu aradaki fark CHP’nin Balıkesir’i kazanmasına neden oldu.

· Yeniden Refah Partisi de bu seçimin önemli ikincil faktörlerindendir. Anadolu’da Yeniden Refah Partisi büyük bir sıçrama yaptı. Toplam oy oranını yüzde 6 seviyesine çıkarttı. Şanlı Urfa’da, Yozgat’ta belediye başkanlıklarını kazandı.

Ak Parti’nin muhafazakar seçmeninin bir bölümü Yeniden Refah’a geçmiş oldu.

AK PARTİ İLK KEZ CHP’NİN GERİSİNDE DÜŞTÜ, MHP, YÜZDE 5’İN ALTINA İNDİ

Cumhur İttifakı’nın iki paydaşında biri olan MHP’nin Türkiye genel oylarının eridiğini gördük. Yüzde 5 seviyelerine geriledi.

Ak Parti ilk kez, yüzde 36 oy ile CHP’nin gerisine düştü. CHP ilk kez yüzde 37’lik oy oranını geçti.

*

Türkiye’de 1994’de yaşanan hadisenin bir benzeri dün gece yaşandı. O gün, SHP’ye sarı kart gösteren seçmen, bugün Ak Parti ve Cumhur İttifakı’na gösterdi.

“Tencerenin götürmeyeceği iktidar yoktur” cümlesini kuran Süleyman Demirel’di. Demirel’in tamamen haklı olmadığını düşünmekle birlikte, son dönemde özellikle Ak Parti’yi iktidara taşıyan sosyal kesimlerin kendilerinin ihmal edildiğine dönük düşüncelerin yönetilemediğine inanıyoruz.

Cumhurbaşkanı dün gece yaptığı balkon konuşmasında da zaten “öz eleştiri” yapacaklarını ilan etti.

Ve şöyle dedi,

“Milet uyarısını ve takdirini sandık aracılığıyla verir. 31 Mart bizim için bir bitiş değil bir dönüm noktasıdır. Türk milleti sandığı vesile kılarak mesajlarını siyasetçilere vermiştir. Kazanan demokrasimizdir. Milli idaredir. Kazanan adaylardan önce Türkiye olmuştur. Milletimiz olmuştur. Demokrasimiz olmuştur. Bugün demokratik haklarını kullanan sandığın gücüne güç katan herkes kazanmıştır. Maalesef yerel seçim imtihanından istediğimiz neticeyi alamadık. Her olanda bir hayır vardır.”

AK PARTİ TAŞIYICI KOLONU OLAN KESİMLERİ İHMAL ETMİŞ OLABİLİR Mİ?

Kovid 19 Pandemisinden bu yana defalarca dile getirdiğimiz, “Zenginden alın, fakire verin” formülümüzün bir şekliyle kabul görmediğine üzülüyoruz.

Elbette, ekonomi politikalarının “popülizm”den uzak durması genel olarak Türkiye’nin yararınadır. Ancak bir yanda zenginlik artarken, diğer yanda fakirlik artıyorsa buraya bir neşter vurulmalıdır.

Bizim formülümüzü hatırlatarak bitirelim.

Devletin “olağanüstü durumlarda” müdahaleci olması gerektiğini savunmaya devam edeceğiz. Bu dönemde olağan üstü zenginleşen “üretici, perakendeci, ihracaatçı”dan ve özellikle de bankalardaki mevduattan alınacak küçük bir oranlı ek verginin “emeklinin”, dar gelirlinin yarasına merhem olabileceği gerçeğini bir daha hatırlatıyoruz!

OLANDA HAYIR VARDIR

Son söz olarak, Ahmet Amiş Efendi’nin çok sevdiğim ve “zafer” ya da “yenilgi” duygusu yaşayanlara her defasında hatırlattığım sözü ile biterilim.

“Olan olmuştur, olacak olan da…” der Amiş Efendi.

Biz de diyoruz ki “Olanda hayır vardır.”

Kazananları tebrik ediyoruz. Kaybedenleri, neden kaybettikleri konusunda iç muhasebeleri yapmalarını diliyoruz.

Kalın sağlıcakla.