Kısa çalışma uygulaması, iş yerlerindeki işten çıkarmaların önüne geçmek için ekonomik, sektörel veya bölgesel krizler, genel salgınlar ve zorlayıcı durumlar karşısında çalışma süresini azaltarak işverenlerin istihdam maliyetlerini düşürmeyi amaçlar.

11 Haziran 2024 tarihli ve 32573 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile, önceki yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni yönetmelik 1 Mart 2024 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.

Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Kısa çalışma, iş yerindeki çalışma süresinin en az dört hafta süreyle geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya iş yerinin tamamen ya da kısmen durdurulması durumudur. Kısa çalışma ödeneği ise, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenen, çalışanların gelir kaybını telafi etmeye yönelik bir destektir. Bu ödenek, çalışanın son 12 aylık prime esas kazançlarına göre hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60'ı oranında ödenir ve aylık asgari ücretin brüt tutarının %150'sini geçemez.

Kısa Çalışma Ödeneği Süreci

İşverenler, Türkiye İş Kurumu'na (İŞKUR) kısa çalışma talebinde bulunmalıdır. Talepte, iş yerinin unvanı, adresi, varsa işçi sendikası, İŞKUR numarası ve SGK işyeri sicil numarası belirtilmelidir. Ayrıca, kısa çalışma yaptırılacak sigortalılara ait bilgileri içeren bir liste de İŞKUR'a sunulmalıdır.

İŞKUR, bu talepleri sebep ve şekil yönünden değerlendirir. Zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde, İŞKUR Yönetim Kurulu kararı gerekmektedir. Ancak doğal afetlerden doğrudan etkilenen iş yerlerinin başvurularında İŞKUR Yönetim Kurulu kararı aranmaz.

Kimler Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanabilir?

Sigortalının kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için:

1. İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması,
2. Kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması,
3. Son 3 yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekmektedir.

Yeni Düzenlemeler

Yeni yönetmelik ile nafaka dışında, kısa çalışma ödeneği üzerine haciz konulmasının kapsamı genişletilmiştir. Ödenek, damga vergisi hariç hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz ve nafaka borçları dışında onda birinden fazlası haczedilemez.

Geçici Maddeler

1 Mart 2024 tarihinden önce başlayan kısa çalışma uygulamalarında eski yönetmelik hükümleri uygulanmaya devam edecektir. Bu tarihten önce kısa çalışma başlatan işverenlerin, sigortalıya herhangi bir ödeme yapılmadığına ve sigortalının fiilen kısa çalışmaya tabi tutulmadığına dair bildirim yapmaları halinde, kısa çalışma ödeneği hak sahipliği iptal edilecektir.