Geçenlerde ufak bir rahatsızlık geçirdim. Eşimin ısrarı ve yönlendirmesiyle, özel bir sağlık merkezine gitmek zorunda kaldım. Daha içeri adımımı atar atmaz, 'Tamam,' dedim, 'buradan çıkarken servet ödeyeceğiz.' Bunu daha girişte anlamıştım. Az da olsa kontrolü elime alabilmek için hemen fiyat sordum.

“Şimdi fiyat bilgisini vereceğiz" der demez hemen tedaviye başladılar. Bana biraz acısınlar, insaflı olsunlar diye, "Ben aslında eskiden memurdum, özel sektöre yeni geçtim" dedim. Kısacası, zannettiğiniz gibi “yağlı kuyruk değilim” demek istedim. Ama pek umursadıkları söylenemez.

Uygulamayı yapan hanımefendi, nerede memur olduğumu sorunca, ‘Eh, şimdi tam sırası!’ dedim içimden. "Maliye’deydim hanımefendi" diye cevap verdim. Aslında demek istediğim şuydu: 

‘Bak ben eski Maliyeci’yim, Maliye’de hâlâ bir sürü arkadaşım var. Ona göre davran; tamam, cebimde kuruş bırakmayacaksın ama en azından fiş fatura işlerinde yamuk yapma!’ 

Fakat hanımefendi tek bir tepki bile vermedi. Ya anlamadı ya da hiç umursamadı.
Sonra birden, "Beyefendi, madem eski Maliyecisiniz, şu IBAN meselesinde ne düşünüyorsunuz?" diye sormaz mı!

İçimden, 'İşte, bir orta daha geldi,' dedim. Hemen cevap verdim: 

"Bakın hanımefendi, ben Maliye’de müfettişlik yaptım. Maliye, banka hesaplarına ve para hareketlerine kolayca erişebiliyor. Özellikle bu dönemde denetimler çok artacak, aman dikkat edin. Faturanızı mutlaka kesin, başkasının IBAN'ından ödeme almayın, sonra sıkıntı olur..." dedim.

Bunun üzerine, hanımefendiden çok soğukkanlı ve umursamaz bir cevap geldi: 
"Aman beyefendiciğim, şimdi böyle bir rüzgar var ama birkaç ay sonra yine her şey eskisi gibi olur."

Ne eski Maliyeci olmam, ne her gün çıkan haberler, ne de getirilen yeni cezalar... Hiçbiri işe yaramamıştı. Çıkışta astronomik bir tedavi ücretiyle karşılaştım ve ödemeyi IBAN’a yapmamı istediler. Kredi kartıyla ödemekte ısrar edince, “%3 komisyon ödersiniz” dediler.

Komisyon adı altındaki o son tokat, fazla acıtmadı. Çünkü dayağın büyüğünü çoktan yemiştim.

IBAN Meselesinde Büyük Cezalar

Geçen ay Resmi Gazete’de yayımlanan Torba Kanun’la, başkasına ait ödeme sistemleri, cihazları veya banka hesapları aracılığıyla ödeme alanlara ağır cezalar getirildi. Aynı cezalar, kendi adına kayıtlı olan sistem, cihaz veya hesapları başkasına kullandıranlara da uygulanacak.

Yani, benim hikayemde olduğu gibi; işletme kendi POS cihazını kullanmayıp başkasının POS cihazıyla tahsilat yaparsa ya da ödemeyi işletme sahibinin amcaoğlunun IBAN’ına alırsa, büyük cezalar kapıda.

Üstelik hem işletme sahibi hem de amcaoğlu için bu cezalar ayrı ayrı uygulanıyor. İşleme konu tutarın %10’u olarak öngörülen bu ceza, icabında 20 Milyon liraya kadar çıkabiliyor.

Yeni Bir Düzenleme Daha Yolda

Eskinde, “tevsik zorunluluğu” kapsamında vergi mükellefleri, 7.000 lirayı aşan her türlü tahsilat ve ödemeyi, aracı finansal kurumlarca belgelendirmek zorundaydı.
Torba Kanun’la birlikte bu zorunluluk artık sadece mükellefler için değil, herkes için geçerli hale geldi. Yani vergi mükellefi olsun ya da olmasın herkes, 7.000 lirayı aşan ödemelerini banka, finans kurumu veya PTT aracılığıyla yapmak zorunda. Nakit ödeme yok! 

Daha önceleri; yalnızca tüccarlar, serbest meslek sahipleri veya defter tutan çiftçiler gibi gruplar için geçerli olan bu kural, artık sade vatandaş için de zorunlu hale geldi. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde, %10 oranında bir ceza uygulanıyor. Bu cezanın üst limiti eskiden 8,7 milyon liraydı. Şimdi bu limit 20 milyon liraya kadar çıkarıldı.
Maliye, iki gün önce bu konuda bir de tebliğ taslağı yayımladı. Tebliğ’de ceza uygulamasıyla ilgili basit ve anlaşılır bir örneğe yer verilmiş.

Buna göre, mükellef olmayan bir memur 20 bin liraya buzdolabı alırsa ve bu ödemeyi banka aracılığıyla yapmazsa, hem memura hem de satıcıya ayrı ayrı ceza kesilecek. 
Örnekleri çoğaltmak mümkün. 

Mesela, lüks bir restoranda 7.000 lira üstü hesap gelirse veya özel muayenehanedeki tedavi ücretiniz 7.000 liradan fazlaysa, artık nakit ödeme yapmamalısınız. 
Aksi takdirde sadece işletme sahibine değil, size de ceza kesilebilir.
Denetim Olmazsa Bu Cezalar Kağıt Üzerinde Kalır 
Getirilen cezalar oldukça caydırıcı görünüyor değil mi? 
Hem de artık hepimiz oyunun birer parçasıyız. 

Ancak, şöyle bir durum var. Bu cezalar, ancak denetimler sonucu yapılan tespitler üzerine kesilebiliyor.

Yani, bu düzenlemelerin etkili olabilmesi için denetimlerin sıkılaştırılması şart. Maliye’nin teknolojik altyapıyı kullanarak para hareketlerini izleyebilmesi çok çok önemli. Ne var ki, teknolojinin etkin bir şekilde kullanılması tek başına yeterli değil. Denetimlerin sahada da sık yapılması ve cezaların gerçekten uygulanması gerekiyor. Aksi halde bu cezalar, kağıt üzerinde kalmaktan öteye gidemez.

Toplumda, "bir süre sonra her şey eskiye döner" şeklinde bir algı oluşmaması için denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi büyük önem taşıyor. Eğer bu süreç doğru yönetilmezse, bu yeni düzenlemeler ve caydırıcı cezalar sadece sembolik bir nitelik taşır ve kayıt dışılık eskisi gibi devam eder. Bu konuda kararlı bir duruş sergilenmesi şart!
Bizden söylemesi…

İsmail Vefa AK - Haber7
Twitter: @Ismail_Vefa_AK