Kim ne düşünür bilemem ama bendeniz Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’nin pozitif enerjisine başından beri hep sempatiyle yaklaştım.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın inandığı modele kendisi de aynı şekilde inandığı için sonuna kadar sahip çıktı.

Geldiğimiz nokta da, ekonomideki veriler, yaklaşık 16 aydır uygulanan politikanın,  hiç de ‘tabansız olmadığını’, hiç de başarı şansından uzak olmadığını göstermiş durumda.

Hele hele, enflasyondaki bu gerileme de beklendiği gibi bu hızla devam ederse, ‘Adam başardı yahu!’ sözünü sık sık duymaya başlayabiliriz. 

Bu, bazıları için bir hakkın teslimi, bazıları için itiraf niteliğinde bir şey olacak.

Ama olma ihtimali giderek artıyor.

Geçen hafta Hazine ve Maliye Bakan Nureddin Nebati, 2022 yılı bütçe sonuçlarını açıkladı.

Rakamlar, hedeflenenin çok üstünde başarılı bir performans olduğunu ortaya koydu.

Toplamda milli gelire oranı bakımından %3,4, rakamsal olarak 461,1 milyar lira açık öngörülürken, bu rakam sadece 139,3 milyar lira olarak karşımıza çıktı. 

(Hedeflenenden 322,2 milyar lira daha az bir bütçe açığı gerçekleşmesi)

Büyüme rakamları netleştikten sonra kesinleşecek ama şu haliyle bile bu rakamın milli gelire oranı %1 civarı, hatta belki de daha aşağı bir düzeyde olacak.

Pazar günü Kanal 7 Başkent Kulisi programında bir araya geldiğimizde Bakan Nebati’ye bütçede en son ne zaman bu performansın yakalanabildiğini sordum.

2006 yılında dedi.

Rahmetli Kemal Unakıtan’ın Maliye Bakanı olduğu döneme denk geliyor.

ZANNEDİLENİN AKSİNE BORÇ ORANI DA DÜŞTÜ, FAİZ YÜKÜ DE AZALDI

Muhalefet çevreleri, parti liderleri, ekonomi yazarlarının çoğu,  hükümetin ülkeyi uyguladığı ekonomi politikalarıyla borç batağına sürüklediğini iddia ediyor.

Oysa, bu konuda da 2022, parlak bir performansla geride bırakıldı.

Bakan Nebati’nin bizim programda verdiği şu rakam “faiz yükümüz arttı” diyenleri boşa düşürüyor:

“2022 başlangıç bütçesinde yüzde 13,7 olarak öngörülen faiz giderlerinin bütçe içindeki payını yüzde 10,6'ya düşürdük."

Türkiye’nin toplam borç stokunda da, 2022 yılında önemli bir gerileme oldu.

Avrupa Birliği ülkelerinin toplam borçlarının milli gelire oranı yüzde 90 seviyelerine yaklaşırken, Türkiye’de bu rakam %40’lardan, %35’in altına geriledi.

Bu tür rakamlarda oran önemlidir.

10 bin lira geliri olan bir kişinin 5 bin lira borçlanmasıyla 50 bin lira geliri olan birinin 5 bin lira borçlu olması aynı şey değildir.

Çok açık ki, bu kişilerden birinin borcu %10 iken, diğerininki %50 dir.

O nedenle borç, faiz gibi meselelere bakılırken, miktara değil, orana bakılır.

BÜYÜME ODAKLI PROGRAM ZORLU DÖNEMEÇTE TÜRKİYE’YE ÖNEMLİ AVANTAJLAR SAĞLADI

Açık gerçek şu:

Bütçede yüz güldüren bu rakamlar, büyüme odaklı ekonomi programı sayesinde mümkün oldu.

Üretim, ihracat, istihdam öncelikli politikanın pozitif çıktısı.

Malum, istihdam anlamında da rekor bir seviye yakalandı.

Toplam 31 milyon 600 bin kişi iş sahibi Türkiye’de.

İşsizlik oranı bu sayede üç yıl aradan sonra %14’lerden %10,2 seviyelerine kadar geriledi.

Üstelik arada bütün dünyayı perişan eden pandemi felaketine rağmen.

Atlamayalım.

Türkiye’nin bütçe performansı yukarıda aktardığım bir başarı hikâyesi ortaya koyarken, pandemi yüzünden ülkelerin çoğunda bütçe açıkları rekorlar kırdı.

Oysa Türkiye’de, piyasalar canlı, istihdam güçlü.

Böyle olunca, hem vergi gelirleri arttı, hem prim gelirleri arttı.

Vergi ve prim gelirleri artınca, neredeyse ‘denk bütçe’ gerçekleşmesi yakalanmış oldu.

KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİR YENİDEN 10 BİN DOLARIN ÜZERİNE ÇIKTI. DEMEK Kİ İYİ GİDEN BİR ŞEYLER VAR

Tam bu noktada kişi başına düşen milli gelir rakamının yeniden 10 bin doların üzerine çıktığını da vurgulamış olalım.

Bakan Nebati, bu yıl sonunda bu rakamın 12 bin doların üzerine çıkacağından söz ediyor.

Yine Bakan Nebati’nin verdiği bilgiler üzerinden aktaralım:

2022 yılı ilk 3 çeyreğinde gerçekleşen büyümenin yüzde 60'ı makine ve teçhizat yatırımları ile net ihracattan kaynaklanıyor.

Yani nitelik kalibresi yüksek bir büyüme bu.

Pazar günkü programda Bakan Nebati’ye 2023’te de aynı performansın devam edip etmeyeceğin sordum.

Umutlu konuştu, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Dünyada resesyon riski ortadan kalkıyor. Emtia fiyatları daha ılımlı hale geldi. Özellikle enerji fiyatlarının aşağı gelmiş olması bizler için büyük bir avantaj oldu. Bütçe performansı beklenenden daha iyi gelecek.”

“Şimdi bu güçlü göstergelerin bize katkısına ek, Türkiye Cumhuriyeti'nin bulunduğu jeopolitik ve coğrafi ortam da eklenince inanılmaz bir ivme kazanıyoruz.”

“ENFLASYON BOYNUNUN AŞAĞIYA KIRDI. ENFLASYON YÜKSELECEK ALGISININ YERİNE ENFLASYON DÜŞECEK ALGISI ALDI”

2022 yılının geride kalan kötü mirası tabi ki enflasyon ve buna bağlı hayat pahalılığı olmuştu.

Ancak içine girdiğimiz süreç itibarıyla enflasyonun da ateşinin düştüğü fark edilebiliyor.

Bakan Nebati bu hususta önemli bir noktaya işaret ediyor.

Bu düşüş, salt baz etkisinden kaynaklanmıyor.

Aralık ayındaki enflasyon verisi, enflasyonun ülkede birinci gündem konusu olmadığı dönemlerden esintiler taşıyor, önümüzdeki aylar için umut verici bir rotaya girdiğine işaret ediyordu.

Nebati’nin sözlerinden şu alıntıyı yapalım:

“Aralık ayındaki enflasyonun düşüşü sadece baz etkisi değil, enflasyon hızındaki artışın düşmesinden de kaynaklanan bir sonuçtur. Beklentilerin, en alt seviyeye gelmiş olduğu nokta aralık ayıdır. Çünkü yazın en üst seviyeye yükselmişti. Yavaş yavaş aşağıya inmeye başladı ama dramatik düşüş aralık ayında oldu.”

Son bir not olarak aktaralım.

Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’nin muhalefet şöyle bir çağrısı var:

“Ekonomi ışıktır dedik canlılıktır dedik. Sen çık rakamlardan konuş dediler, şimdi o rakamları ilan ediyoruz. Hadi buyurun rakamlar... Gel bir değerlendirme yap diyoruz, rakamları görünce değerlendirme yapmıyorlar.”