İran’da üçüncü ayına giren gösteriler mevcut rejimi derinden sarsıyor. 1979 yılında iktidarı eline geçiren ve devleti kendi istekleri doğrultusunda şekillendiren grup ilk defa tarihî bir kavşağa gelmiş durumda.

Son yaşananlar, 2009 yılındaki kanlı gösteriler dâhil önceki yaşanan gösterilerden çok farklı. İlk defa rejim ve rejimin simgeleri doğrudan hedef alınıyor. Rejimin meşruiyeti kapsamlı bir şeklide sorgulanıyor. Özellikle gençler ve kadınlar rejime inancını kaybetmenin ötesine geçmiş durumda. Rejimi düşman olarak görmeye başlayan geniş bir kitlenin oluştuğu apaçık ortaya çıkmış vaziyette.

Korku duvarları yıkılmış, insanlar rejimin askerî, siyasi ve dinî aparatlarını hiç çekinmeden hedef alıyorlar. Kum dâhil, dinî medreseler ve Besiç gibi yapıların binaları yakılıyor, yıkılıyor.

İran’da son yaşananlar, mevcut devlet yapısının sürdürülemeyeceğini, devlet-toplum ilişkisinin yeniden yapılandırılması gereğini, din adamlarının siyasi ağırlığının kabul edilemezliğini, rejimin silahlı simgesi olan Devrim Muhafızları Ordusu’nun tüm unsurlarıyla kâbus gibi devletin ve toplumun üzerine çökmesinin toplum tarafından daha fazla kabul edilemeyeceğini gösteriyor.

Son yaşanan olaylar bize sadece son yıllara bakmamamızı, daha gerilere gitmemiz gerektiğini işaret ediyor. İran siyasal tarihine biraz dikkatli bakıldığında son yaşanan gösterilerin, 1979’dan önce Şah’a karşı ortaya çıkan geniş kitlenin taleplerine benzer taleplerle korkuyu yenerek sokağa insanların başkaldırısı olduğunu gösteriyor.

İranlılar, 1979 yılında çalınan devrimlerini geri almak istiyor...

1979 yılında İran’da gerçekleşen devrim oluş itibarıyla “İran Devrimi” idi. Şah rejiminin baskıcı uygulamaları ve ilişkilerinden memnun olmayan tüm kesimler, Şah’a karşı harekete geçtiler, birliktelik kurdular ve dünya siyasi tarihine geçen bir devrime imza attılar.

Solcular, liberaller, çarşı, gençler, kadınlar, din adamları benzer ve farklı sebeplerle de olsa harekete geçerek ortak hedefleri Şah’ı devirmeyi başardılar. Bu yüzden oluş itibarıyla devrim Şah’a karşı tüm kesimleri içerdiği için “İran Devrimi” idi.

Fakat, daha sonra devrim Humeyni ve ekibinin elinde tam bir “darbe”ye dönüştü. Şah’a karşı özgürlük arayışıyla sokağa çıkan kesimler, daha devrimin ilk aylarında “İran Devrimi”ni Humeyni ve ekibine kaptırdılar. Açıkça söylemek gerekirse, birlikte yaptıkları devrimi çaldırdılar.

Özgürlüğü için sokağa çıkan kesimler, hızla Humeyni ve ekibinin inşa ettiği rejimin “yeni ötekisi” hâline geldiler. 1980’de başlayan İran-Irak Savaşı’nın da sağladığı ortamla Yeni Rejim, “Yeni ötekileri” hızla tasfiye etti. Solcular, liberaller, milliyetçiler gibi gruplar yeni anayasayla birlikte ya yurt dışına gitmek ya kamusal alanın dışına itilmek ya da ısrarlı olurlarsa zor şartlarla mücadele etmek zorunda bırakıldılar.

Kısaca, İranlılar kendilerini 'Şah Rejimi’nden kaçarken birdenbire 'Humeyni Rejimi’nin kucağında buldular. Özgürlüğü için sokağa çıkan insanlar için değişen bir şey olmadı.

Olan şuydu; Gitti seküler baskıcı rejim, geldi dinî baskıcı rejim!

Kırk üç yıl sonra İranlılar tekrar sokağa çıktılar. Kırk üç yıl önce çaldırdıkları devrimi geri almak istiyorlar.

Korkularını yenmiş durumdalar. Başta kadınlar ve gençler olmak üzere kırk üç yıllık rejimden memnun olmayan geniş kitleler sokakları bırakmak istemiyor. Her geçen gün sokağa çıkanlara bazı toplumsal kesimlerden destekler geliyor. Üniversite öğrencileri, bazı işçiler ve esnaf geçmiş dönemde göstermediği tepkiyi göstermeye başladı.

Sokağa çıkan kadınlara ve gençlere destek için iç bırakma ve kepenk kapatma eylemleri yapıyorlar. Şah’a karşı söylenen söylemlerin benzerlerinin devletin başı, rejimin en tepe ismi Ali Hamaney’e karşı kullanıldığına şahit oluyoruz.

Dinî Lider Hamaney kastedilerek, “Diktatöre ölüm” sloganları atılıyor. Devrim lideri Humeyni ve mevcut lider Hamaney’in resimleri yakılıyor, yırtılıyor.

1979’dan önce Şah’a karşı kullanılan sözler artık Hamaney için kullanılıyor.

Özgürlüğünün peşinde olan İranlılar, çalınan devrimlerini çalanlardan geri istiyor…,

Türkiye