Medya ve reklamlar, modern dünyada birbirine sıkı sıkıya bağlı iki alan. Medya, bilgi ve eğlenceyi geniş kitlelere ulaştırırken, reklamlar da bu platformları kullanarak ürün ve hizmetleri tanıtıyor.

GELENEKSEL MEDYA VE REKLAMLAR

1992 yılından itibaren Televizyon, radyo, gazete ve dergiler uzun yıllar boyunca reklamların en yaygın kullanıldığı yayın mecraları olarak izleyicilerle tek yönlü iletişim kurabilmesiydi.

Buna rağmen Markalar ve her türlü tüketim ürünleri bu mecraları kullanarak geniş bir kitleye ulaşabiliyordu.

DİJİTAL MEDYA VE REKLAMCILIK

İnternetin yükselişiyle birlikte sosyal medya, web siteleri ve dijital yayıncılık, reklamcılığın yeni merkezi haline geldi. Bu büyümeyi sağlayan temel özellik klasik medyadan ayıran en önemli özelliği interaktif bir iletimin oluşuydu. Klasik medyada ise bu iletişimin olmayışı tek yönlü bilginin iletmesi bu yarışta geri kaldığını göstermektedir. Bunu doğrular bilgi ise dijital ve klasik medyada üretilen reklam büyüklüğüne bakmak yeterli olacaktır.

Bunu hızlandıran diğer faktörler ise dijital platformların sayısının artması, çeşitli sanal ve sosyal medya uygulamaların denetlenemez şekilde ve kuralsız olarak hatta ahlaki endişelerden uzak çoğalması olarak gösterilebilir Google, sosyal medya reklamları (Instagram, Facebook, Tik Tok), Influencerların,dolaylı ve gizli reklam yapan kişilerin  çoğalması ve onların yarattığı ilginç metotların pazarlamada kullanılmasıyla hem popüler hem de karlı hale gelmiştir.

Hedefleme ve Veri Kullanma: 

Dijital reklamcılığın gelişmesi ve kullanıcıların ilgi alanlarına ve davranışlarına göre reklamları kişiselleştirmesi tüketici kitlesinin ilgisini çekmesi başarısını yükseltmektedir.
Çerezler ve yapay zekâ destekli analizler sayesinde reklamlar daha etkili hale geliyor.

REKLAMCILIKTA YARATICILIK VE HİKÂYE ANLATIMI

• Etkili reklamlar, sadece ürün tanıtmak yerine duygusal bağ kurmaya ve hikâye anlatımına odaklanması izleyicinin ilgisini arttırması etkileşimini yükseltecektir.

• Viral reklamlar, mizah ve duygu yoğunluğu içeren içerikler daha fazla etkileşim alması için bu yönde kreatif reklamların yayınlanması gerekebilir.

REKLAM ETİĞİ VE TÜKETİCİ HAKLARI

• Gizlilik ihlalleri, yanıltıcı reklamlar ve aşırı tüketim teşviki gibi konular, reklamcılığın etik boyutunu gündeme getiriyor.

• Reklam düzenlemeleri, özellikle çocukları ve savunmasız tüketicileri koruma amacı taşıyor.

Bu nedenlerle olumsuz etkilerini azaltmak adına bu olumsuzlukları azaltmak için RTÜK ve Milli Eğitim bakanlığı 27.Ocak 2014 tarihinde Medya Okuryazarlığı Programının geliştirilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu ve akademisyenlerden oluşan bir Komisyon çalışmalarını tamamlayarak “Medya Okuryazarlığı’’ Dersi okutulmaya başlanmıştır.

Kanımızca tüm sosyal medya ve klasik yayın  mecralarından yayınlanan her türlü reklamı tüketen her yaştaki izleyicilere Medya Okuryazarlığı eğitiminin yansıra özellikle genç kuşaklara analitik düşünmeyi, ihtiyaçların gerekliliğini ve reklamların abartısını da  öğretmeliyiz.

REKLAMLARIN TOPLUM ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ  ETKİLERİ 

Her türlü reklamın bireysel ve toplumsal tüketimi arttırdığını söylemeliyiz elbette reklamların ülke ekonomisine ve üretimine doğrudan ya da dolaylı olarak etkileri her geçen gün artmaktadır. Ancak bu yönelimin genç kuşaklarda meydana getirdiği olumsuz etkilerini de gözden kaçırmamalıyız. 

Bu konuda ebeveynlere düşen reklam seçiciliğini anlatmaları olacaktır. Ayrıca sosyal dokuya ne kadar zarar verdiğini ise sosyolog ve toplum bilimciler ivedilikle ele almalıdır.
Günümüzde Reklamların Medya ve reklam dünyası sürekli değişiyor. Geleneksel reklamcılıktan dijital dönüşüm, yapay zekâ ile kişiselleştirilmiş içeriklerden sosyal medya fenomenlerine kadar pek çok yeni trend bu alanı kimi zaman olumsuz olarak şekillendiriyor. 

Her geçen gün fenomenler, Influencer ve benzer farklı ad altında meslek insanları bu alanda tanıtım, satış ve benzer etkinlikleri yapmaktan geri durmuyorlar. Bu tanıtım ve reklam yönteminin toplumun katmanları tarafından nasıl örnek alındığı, onları  nasıl etkilediği, hangi sosyal çalkantılara neden olduğunu  ve  etkilerini henüz tam bilmiyoruz.

Bu yöntemin toplum üzerinde yaratığı olumsuzlukları iyi analiz etmeliyiz. Hatta benzer mecraların kişisel özgürlüklerin örselemeden denetlenmesi yön verilmesi ya da sınırlarının netleştirilmesi hem kişilerin hem de devletin yetkili birimlerinin görevi olmalıdır. Bu alanın boş bırakılması toplumsal barış ve özellikle genç kuşaklar üzerinde telafi edilemez olumsuz etkilere neden olacağı unutulmamalıdır.  

Muzaffer Şafak / Haber7