Günümüzde Benzin  Dizel ve likit petrol  yakıtlı motorlu araçlarda kullanılan fosil yakıtlar nedeniyle olumsuz  çevresel etkileri ve artan yakıt maliyetleri karbon emisyonları nedeniyle  elektrikli araçlar (EV-Electric Vehicle) giderek daha fazla tercih edilmektedir.   

EA araçlar diğer içten yanmalı motorlara sahip araçlara kıyasla daha çevreci ve ekonomik bir alternatif sunmaktadır. Ancak, bu yeni teknolojinin hem avantajları hem de dezavantajlarını göz ardı etmemeliyiz.

Bu yazımızda bu konuyu incelemeye çalışacağız. Elektrik motorlu araçlar 1900’den bu yana üzerinde çalışılan bir konu, ancak istenen gelişme sağlanamadığı için bir kösede bekledi.

Günümüze kadar buna engel olan tek şey sadece bataryanın fiziksel ölçüleri verimi ve maliyeti olmuştu. Günümüzde gelişen teknoloji elektrik motorlarının daha güçlü ve performanslı olarak üretilmesine imkân tanımıştır. Ancak batarya ve diğer iyileştirmeler henüz istenen ideal seviyeye ulaşamamıştır.

Dünyada otomobil üreten sanayiler bu konuda henüz net karar verebilmiş değil, ilk bakışta EA bir devrim gibi algılansa da bazı sorunların tam olarak giderilemediğini görüyoruz.  

Henüz bir kısım eksiklikler ve batarya teknolojilerindeki olumsuzluklar olsa da geleceğin araçları elektrikli olmak zorundadır. Bunun için her iki araç tipini (içten yanmalı ve elektrikli motorlar) mukayese etmek bize yol gösterebilir.

Elektrikli  Araçlar ve Karşılaşılan  Zorluklar

• Ülkemizde şarj altyapısızının ve istasyonların yeterli olmaması kullanıcıların uzun menzil sürüşlerinde sorunlara neden olabilmektedir.
• Uzun yolculuklar için yol ve şarj noktalarının çoğaltılması
• İlk satın alma maliyetlerinin yüksekliği, ancak uzun vadede amortisman, yakıt ve bakım giderleri ile dengelenebiliyor olması 
• Batarya ömürlerinin yaklaşık 200 bin km, yada 6-8 yıl kullanılmadığında batarya iç dirençleri nedeniyle % 38 ömür azalması  
• Batarya yenilemesinin marka ve modellerde farklılıklar gösterse de yaklaşık 10 ile 20 bin USD arasında mal olması 
• Li-iyon bataryaların kullanım ömürlerinin sonunda ve geri dönüşüm sürecinde olumsuz çevresel etkiler gündeme gelmektedir.
• Şarj kaynağının RES ve GES dışında şehir şebekesi olması halinde fosil yakıt tüketimi ve karbon emisyonunun devam etmesi
• Menzillerinin içten yanmalı araçlara göre daha düşük olması 
• Uzun yolculuklarda şarj süresinin uzun olması  
• Düşük ısılarda batarya performansının düşmesi

Elektrikli Araçların Faydaları

• Çevre dostu olması nedeniyle egzoz ve karbon emisyonun sıfır yakın olması. Eğer yenilenebilir kaynaklarla şarj edildiğinde dolaylı karbon ayak izi olmayacaktır.
• Daha yüksek enerji verimliliği nedeniyle diğer fosil yakıtlara göre çok ekonomik.
• Çalışan mekanik parçaların hemen hemen olmayışı bakım ve tamir masraflarını en aza düşürmesi.
• Sesiz ve konforlu yolculuk 
• Birçok ülkede devlet desteği 
• Çevre dostu
• Her geçen gün artan menzillerinin ve şarj alt yapılarının yaygınlaşması 
• Hızlanma (akselerasyonun) yüksek oluşu ( 100 Km / yaklaşık 2.3 sn. bu değer yarış araçlarına eşdeğerdir. )
• Yenilenebilir kaynaklardan araç bataryaların şarj edilesi mümkün hale gelmiştir.

Elektrikli araçların ve sanayi üreticilerin önünde duran esaslı sorun batarya ve batarya teknolojilerinin geliştirilmesi, emniyetli hale getirilmesine çalışılıyor. Batarya kullanım sürelerinin yani menzillerinin arttırılması kullanım ömürleri birmiş bataryaların çevre sorunu yaratmadan yok edilmesi, üreticilerin çözmesi gereken belli başlı konuların arasında  gelmektedir.

Tüketici nasıl hareket etmeli:

Tüketici öncelikle neden elektrikli otomobil almak istediğine karar vermelidir kararını etkileyecek En önemli gerekçe ise içten yanmalı motorların tükettiği yakıt giderlerinin yüksekliği, yedek parça, bakım, onarım, çok sayıdaki mekanik parçaların oluşturduğu yıpranma ve oluşan yüksek maliyetler, karbon ayak izi, çevre kirliliği, gibi klasik olumsuzluklar tüketicileri elektrikli otomobil almaya yönlendiriyor.

Ancak elektrikli araç teknolojisi ve modern batarya uygulamaları son 5 yılda hızla gelişmesi tüketicilerin ilgisini çekmeye başladı. Gelişmiş uluslararası elektrikli araç üretenler yeni modellerini her geçen gün piyasa sürmektedir. Elektrikli araçlarla ilgili bilgi kirliliğinin artması nedeniyle Tüketicinin bilmesi gereken temel konuları sıralamalıyız 

Bir elektrikli araçta en önemli girdi batarya ve onun performansı olmaktadır. Bataryalar kullanım süreleri, yenileme bedelleri, fiyat, kullanım ömürleri, şarj, deşarj süreleri ve verimleri dikkate alınmalıdır. Bir elektrikli araçta en yüksek girdi değeri batarya olmaktadır. Tüketici, satıcı ve üreticiden bu parametrelerle ilgili teknik bilginin yanı sıra en azından batarya ile ilgili garanti almak lüzumlu hale gelmiştir.

Son nesil üretilen elektrikli araçlarda elektrik motorları ve diğer aksamları birbirine benzese de kullandıkları bataryalar farklılıklar göstermektedir. Tüketici, aracın performansından ve estetik albenisinden önce detaylı bir şekilde bataryalarını incelemelidir. Uzak doğuda yüz binlerce elektrikli araç hurdalıklarda terk edilmiş durumdadır. Bu konuda uzananlardan destek almanın gerekli olduğunu düşünüyoruz.    

Batarya teknolojileri:

Elektrikli araçların önünde duran tek engelin batarya teknolojileri, maliyet, şarj ve deşarj sürelerinin optimize edilmesi olarak duruyor. Bu sorun giderildiğinde sanıyoruz içten yanmalı motorların ve araçların sonu gelmiş olacak. Ancak henüz batarya teknolojilerinin önündeki engel kalkmış değil. 

Bataryalar Lityum ve türevleri olarak çok çeşitli üretiliyor. Ünlü Çin markaları bu konuda yarış halinde olduğunu belirtmeliyiz. Lityum demir fosfat (LFP),  ve NMC bataryalar Nikel, Manganez, yaygın olarak elektrikli araçlarda kullanılıyor. Ancak hala ideal ve efektif bir batarya henüz üretilmiş değil.

Bu konuda çeşitli araştırmalar bilim insanları ve uygulamacılar tarafından devam ediyor. Hidrojen, hibrid hidrojen ve mobil Nükleer kaynaklar birer seçenek olarak masada duruyor.

Tüketicinin tek istediği uzun menzil 1000 km , kısa sürede şarj edilebilir batarya  10 bin USD den az ekonomik batarya değiştirme maliyeti ,ev dışında şarj maliyetinin makul olması, Düşük ağırlık ,düşük karbon emisyonu uygunluğu 

Elbette elektrikli araçlar geleceğin en faydalı araçları olacaktır. Ekonomik, konforlu, akselerasyonu yüksek, otonom ve çevreci araçlar haline gelecektir. Yakın gelecekte batarya performanslarının daha iyi hale gelmesiyle tekerlekli olan her araç elektrikle çalışır olacaktır. 

 Muzaffer Şafak / Haber7