İstanbul Havalimanı'nı Detroit Metropolitan Wayne County Havalimanı'na bağlayan 15 Kasım’daki uçuşa, THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat’ın misafiri olarak Türkiye’den bir grup gazeteciyle eşlik ettik.

THY’nin Detroit hattıyla birlikte şu an ABD’de 13 noktaya uçuş var. (Atlanta, Boston, Dallas, Houston, Los Angeles, Miami, New York, Newark, San Francisco, Seattle, Şikago, Washington DC. ve Detroit)

Bu özel uçuşla beraber THY, haftada üç kez Detroit'e sefer düzenlemeye başladı. İstanbul kalkışlı Detroit uçuşları şimdilik Pazartesi, Çarşamba ve Cuma günleri olmak üzere haftada 3 frekans olarak planlanıyor. Uçuşlar uzun yol için daha ideal olan geniş gövde Boeing 787-9 Dreamliner ile gerçekleştiriliyor.

25 Aralık 2023'ten sonra Detroit'e uçuşların haftada 4 güne çıkarılması hedefleniyor.

Pandemiden sonraki dönemde Amerika Kıtası, THY için en hızlı toparlanan bölge olmuş. 2023 yılı ilk 9 ayı itibari ile 1 milyon ABD’linin ülkemizi ziyaret ettiği ifade ediliyor. Yıl sonunda bu sayının 1 buçuk milyona ulaşması bekleniyor. Hedef ise kısa vadede ABD’den gelen turist sayısını 2 milyona çıkarmak.

ABD’DE 13’ÜNCÜ UÇUŞ NOKTASI OLDU, HEDEF SENEYE 14 VE 15’İ AÇMAK

Detroit seferlerinin de eklenmesiyle ağını 345 noktaya yükselten Türk Hava Yolları, ABD'deki uçuş noktalarını 13’e çıkarmış oldu.

İlk seferi yapan uçağımız, Detroit Havalimanı’na iner inmez itfaiye araçlarından fışkırtılan tazyikli su kuşağıyla karşılandı. Detroit Metropolitan Wayne County Havalimanı'nda düzenlenen etkinliğe Detroit yetkilileri, Türk Hava Yolları yöneticileri ve havacılık tutkunları katıldı.

Türk Hava Yolları (THY) Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Prof. Dr. Ahmet Bolat ile gidiş-dönüş 22 saati bulan uçuşta ve 3 günlük seyahatimizde sohbet etme imkânı bulduk.

THY Başkanı Ahmet Bolat, gelecek yıl ABD’de 14’üncü destinasyonun açılmasını hedeflediklerini kaydetti. Bu noktanın Denver şehri olabileceğini ifade etti. 15’inci şehir olarak ise Orlando’yu planlandığını aktardı.

Ahmet Bolat, duygularını şu sözlerle ifade etti:

“Direkt uçuşu başlatarak iki büyük şehri, İstanbul ile Detroit'i birbirine yaklaştırdık. İstanbul ile Detroit'i birbirine bağlayarak seyahat, iş ve kültürel keşif fırsatları yaratacağımız için heyecan duyuyoruz. Güzel ülkemiz Türkiye'nin ulusal bayrak taşıyıcısı olarak dünyadaki tüm havayollarından daha fazla ülkeye ulaşıyor ve her geçen gün genişleyen ağımıza Detroit gibi yeni noktalar ekleyerek, ‘insanları bir araya getirme’ odaklı temel misyonumuza hizmet etmeye devam ediyoruz. Seneye muhtemelen ABD’de 14’üncü destinasyonumuzu açmış oluruz. Denver olur gibi duruyor. Ardından da muhtemelen Orlando...”

Detroit’te önemli sayılacak miktarda Müslüman nüfusun olması bu hattın açılışında etkili olmuş. Bolat, “Bu insanlar umreye gitmeyi seviyorlar. Umre ziyaretine giderken ‘3 gün İstanbul’da Eyyüp El Ensari’nin misafiri olun’ diyoruz. Bu yönde kampanyalarımız var.” diyor.

Bolat, Türk Hava Yolları’nın stratejik büyüme planlarını anlatırken, satın almak için uçak bulunmamasından yakındı. Bolat, “Şu anda dünya uçak üreticilerin en revaçta olduğu dönem. Yok satıyor adamlar. Airbus’un A-350 ile ilgili siparişleri 2026’ya kadar dolu.” diyerek dert yandı.

Türk Hava Yolları (THY), Airbus firması ile 240'ı kesin, 115'i opsiyon toplamda 355 uçağın satın alınmasına ilişkin görüşüldüğünü geçtiğimiz hafta duyurmuştu.

Şirket, 2023-2033 yıllarını kapsayan Stratejik Büyüme Planı çerçevesinde bir süredir uçak ve motor üreticileri ile görüşmeler yürütüyor.

Bu çerçevede pek çok firma ile görüşmeler yaptıklarını belirten Başkan Bolat, uçak modellerini tüm detaylarına kadar anlattı. Airbus A350 ile Boeing 777-9'un artısını eksisini paylaştı. Hangi uçakta ne kadar koltuk var, ne kadarının Business, ne kadarının Ekonomi sınıfı olduğunu son rakamları ile beraber aktardı. Hangi uçakta hangi motorun nasıl performans sağlayabileceğine ilişkin teknik verileri detaylandırdı. Bolat, hangi uçaklara ihtiyaçları olduğunu en ince ayrıntısına kadar ekibine çalıştırmış. Konuyu biraz daha çalışacaklarını ifade ederek, “Çok acelemiz yok” dedi.

Bolat yeni uçak alımına ilişkin takvimi şöyle özetledi: “Hedef 500’üncü uçağımızı 2025 yılında filoya katmak. 600’üncü uçak 2028’de 700’üncü uçak 2031 yılında, 800’üncü de 2033 de filoda olacak şekilde bir planımız var. Şu anda yapmış olduğumuz siparişler bu takvimi garantiye almak için. Boeing ile prensipte anlaştık.”

THY PİLOT YETİŞTİRECEK

THY’nin Stratejik Büyüme Planı’nda pilot sayısında da ciddi artış bekleniyor. Ahmet Bolat, “Şu anda 6 bin 500’e yakın pilotumuz var. Hedef rakamımız bu rakamı iki katına çıkarmak. Gelecekte bir 6 bin 500 pilota daha ihtiyacımız olacak.” dedi.

YABANCI PİLOTLARA PANDEMİ VEFASI

THY’nin şu anda 300’ün biraz üstünde yabancı pilotu varmış. Pandemi döneminde birkaç istisna dışında hiç biri THY’yi terk etmemişler.

Başkan Bolat, “Pandemiden sonra biz de onları terk etmedik.” diyerek vefasını gösteriyor.

THY’nin yakın dönmede 1200’e yakın yeni pilot alımı gerçekleştirdiğini aktaran Bolat, “Pilotlarımız bizim canımız ciğerimiz. Türkiye’de CPL pilotu olan herkesi aldık, eğittik ve şu anda birçoğu ekibimize katıldı.” şeklinde konuştu.

Bolat, röportaj sırasında ara ara THY Basın Müşaviri Yahya Üstün’e bazı konuların tekrar araştırılmasın talimatını verdi, notlar aldırdı.

SUNEXPRESS’İ BÜYÜTME PLANI: DUBAİ’DE EN BÜYÜK İKİNCİ ALICI OLDU

Ahmet Bolat’ın önümüzdeki döneme ilişkin Sunexpress’i büyütme planı var. Bu konuda Alman ortakları Lufthansa’yı da razı etmişler.

Ahmet Bolat o süreci de detaylarıyla aktardı:

“Biz Sunexpress ile oturduk; Stratejik bir takım kararlar alalım diye ‘Türkiye ile ilgili planlarınız ne?’ diye sorduk. Hedefimiz Sunexpress’i Antalya’da büyütmek. Havalimanı da büyüyecek. Oraya yeni yeni Türk şirketleri kuruluyor. Antalya ülkemiz turizminin gözbebeği ama Ruslara bağlı kalmamalı... Mesela Hintli turistleri de getirmeliyiz. Almanya’da bir rüzgar esti, Alman turistler azaldı. O açıdan Antalya’da büyük, güvenilir havayollarının olması lazım. Ya bunu Anadolu Jet ile yapacaktık ya da Sunexpress’le. Sunexpress ağırlık kazandı. Ortağımız da bu büyüme planlarını görünce kabul etti. Bunun üzerine Boeing ile yeni uçak alımı konusunda görüşmeler yapıldı. 45+45 max ve -10 (230 koltuklu) olmak üzere 90 yeni uçak alımı için Dubai’nin ilk ‘Airshow’unda görüşmeler neticelendirildi. Sunexpress filosu toplam 150 uçağa çıkıyor. Sunexpress, Emirates’ten sonra Dubai’de en büyük uçak alıcısı oldu.”

THY YENİ UÇUŞ NOKTALARIYLA İLGİLİ HEDEFLERİ

Sürekli farklı havayolu şirketleri ile uçmaya çalıştığını, ne menü sunuyorlar, ne yapıyorlar bakmaya çalıştığını aktaran Ahmet Bolat, uluslararası havayolu şirketlerinin hangi bölgelerde yoğunlaştıklarını, mevcut operasyon durumlarını, şirket durumlarının tüm detaylarını anlattı. Yeni dönemde hangi bölgelere yoğunlaşacaklarını, nerelere odaklandıklarını dile getirdi.

Bolat, ABD’den Asya’ya kadar olan tabloyu şöyle özetledi:

“Baktığınızda ABD’de 3 tane büyük havayolu şirketi var. Asya’da yeni yapılanmalar var ama ne kadar gidebilecekleri belli değil. 3 tane büyük Çinli firma var. Onlar muhtemelen daha da büyüyecek. İç pazarları bile fazlasıyla yetiyor. Gerçekten müthiş… Ne kalıyor geriye? Lutfansa zaten bizim arkamızda kaldı. Air France da öyle... Emirates, körfez havayolu çok bizimle ilgili değiller. Şu an dünyada “First Class” sürdürebilen havayolu var mı? yok. Dubai Airport, Emirtes, Ahmet Bin Said El Maktuma. Bütün para aynı yere gidiyor. Sürekli kampanyalar yapıyorlar. Geriye bir tek Türk Hava Yolları kalıyor. Söylediğim şey kehanet değil, gerçekler...

THY’NİN BÜYÜMESİNİN ÖNÜNDEKİ SIKINTI AŞILDI

THY’nin büyümesinin önündeki en önemli sıkıntılardan birinin havalimanı olduğunu ve İstanbul Havalimanı ile bu sorunun da çözüldüğünü ifade eden Ahmet Bolat, THY’yi dünyanın en doğusundan en batısına kadar uçan bir havayolu şirketi yapma projeksiyonunda oldukça iddialıydı.

Çinlilere de mesaj veren Bolat, “China’s Belt and Road Initiative” kuşak yol projesini de uyguladıklarını vurguladı. Bolat, “Birçok Çinli yolcu ABD’ye bizimle uçuyor..” dedi.

HEDEF TÜRKİYE’YE GELEN YOLCU SAYISINI DAHA DA ARTIRMAK

Türkiye’ye gelecek yolcuların niteliği ile ilgili hedeflerini de dile getiren Başkan Ahmet Bolat, nitelikli yolcu için izledikleri stratejik adımları da anlattı.

Bolat’ın doluluk oranlarına ve kârlı büyümeye odaklı bazı maliyet hesapları da vardı:

“Bir diğer kritik hedef, transfer yolcu sayısını artırmamak. Hatta azaltacak operasyonlara yönelmek. Atlanta’dan Phuket’e giden bir transit yolcunun ne Türkiye’ye ne Türk Hava Yolları’na faydası var. Ama havacılıkta önemli bir nokta vardır; boş uçan koltuk. O gün sattın sattın... Bir de uçağı full doldurmuşsun. O full dolu uçakta fiyat nedir? 1000 dolar. Ama 1200 dolar vermeye talipli adamlar var... Bu iki maliyeti dengelemek lazım.

Bir de şu var... Dünyanın en çok uçuş yapılan yerindesin. Mesela Şangay’da başımıza şöyle bir şey geldi; gece acil uçmamız gerekti fakat sabaha kadar uçuş yok. Halbuki Çin’de Şangay, ABD’de New York gibi bir yer.

O zaman ne oluyor? Şangay’dan acilen ABD’ye gitmesi gereken adamın tek çaresi olabilirsin. O bakımdan da önemli.

Çinli turistler sıcağı sevmezler. Bu insanlar bizim ülkemize Kapadokya için geliyordu. Şimdi onlara Şanlıurfa gibi farklı alternatifler de sunuyoruz. Ve çok iyi para harcıyorlar. İstanbul’u da çok seviyorlar. Çin’de yapılan bir ankete göre Türkiye, tercih edilen ilk 5 ülke içinde olmuş.

Ama biz Çinli ve Hintli yetkililere hep şunu söyledik: ‘Türkiye’ye uçun, sizden karşılık istemeyeceğiz’. Amaç sadece Çin’den, Hindistan’dan Türkiye’ye havayolu uçuşu sağlansın…

Şimdi de Hindistanlı Indigo havayolu şirketini Ahmetabad’dan Türkiye’ye uçmaya teşvik ediyoruz. Boeing 777’leri aldık, işletiyoruz. Gerekirse daha da alacağız.

İndigo’da geniş gövdeli uçak yoktu. Mumbai dışında da dar gövdeler İstanbul’a gelemiyordu. Onun üzerine dedik ki; ‘Biz size Boeing 777’leri kirayalayalım, biz işletelim, siz marketingini yapın. Yolcu taşıyın’ dedik. Ve projemiz tuttu. Mumbai, Deli , Ahmetabat, Allahabat, Haydarabat, Bangalov, Çennahi... Buralar Hindistan‘ın büyük noktaları… İlla benim uçmama gerek yok oralardan. Onlar bu şekilde uçtuğu zaman biz uçmuş gibi oluyoruz. Bu da çok önemli. Eldeki kapasiteyi daha verimli kullanmak için de bu önemli… Indigo partnerimiz Türkiye’ye geliyorsa ve uçağı da boş geliyorsa ona o yolcuları biz satalım. Buna ‘codeshair’ deniliyor. Bu işbirliklerini geliştirmeye çalışıyoruz. Aynısını Asian Airlines ile de yapıyoruz.”

EKONOMİYE 56 MİLYARLIK FAYDA

Bu sene THY’nin 21 milyar dolara yakın geliri olduğunu, masraflar düşüldüğünde 6 milyar dolar gibi bir net paranın kaldığını aktaran Bolat, THY’nin ihracat fazlasını 8 milyar dolar olarak hesapladı. Taşıdıkları yolcuların Türkiye’ye çarpan etkisine de dikkat çeken Bolat, “Türk ekonomisine 56 milyar dolar katkımız oluyor” dedi.

Bolat, Türkiye turizmine katkı sunacakları projeyi ise şöyle anlattı: “430 uçağımız var. Bunu 810 uçağa çıkmaya çalışıyoruz. 2033 yılına kadar bunu başarmak istiyoruz. Bunu başarırsak 2033 yılında Türkiye ekonomisine katkımız 141 milyar dolar olacak. 2033’te yolcu sayısı olarak 250 milyon yolcu kapasitesine çıkmayı hedefliyoruz. Türk Hava Yolları tek başına ekosistemi ile beraber Fas kadar bir ekonomik üretim yapacak. 

Turizme ağırlık veriyoruz. Turizm Bakanlığı’mızla yürüttüğümüz bir proje var. 11 ülke tespit ettik. Amerika, Kanada, Meksika, Endonezya, Malezya, Japonya, Çin, Hindistan, Kore, Avustralya, Tayvan… ‘Bu 11 ülkeden 10 milyon turist getirelim’ diyoruz ama bu getirdiğimiz turistler Antalya’da otele kapanıp kalacak turistler olmasın. 3 bin dolar harcayacak turistler olsun ki, 30 milyar dolar Türkiye’ye gelir getirsin.

Meksika Turizm Bakanı ile bir galada görüştük. Cancun şehrine 16 milyon turist geldiğini, 30 milyar dolar bıraktığını söyledi. Biz bu sene 60 milyon turistle 56 milyar dolarlık turizm gelirini bulduk diye seviniyoruz… Bizim artık turist yapısını değiştirmemiz lazım. Onun için 10 milyon turist, 30 milyar dolar gelir hedefine odaklanıyoruz. Turizm Bakanımızla sürekli görüşüyoruz, hep beraber çalışıyoruz. Biraz evvel yine aradılar. Pazartesi (bugün) günü için toplantı planladık.”

HEDEFTEKİ YENİ KITA

Sırada Avustralya’ya yeni uçuşlar var. Bir aksaklık olmazsa hedef 15 Aralık’a kadar yeni destinasyonları açmak.

Bolat yeni uçuş için hedeflerini de aktarırken kârlılığa nasıl dönüştüreceklerini de anlatıyor;

“Codeshare uçuşla -havayolu şirketlerinin, anlaşmalı oldukları başka bir havayolu şirketi tarafından gerçekleştirilen uçuş- çok iyi bir kâr noktası… Melbourne ve Sydney’de Türklerin ayrı bir yeri var. Çok tanınıyoruz. Fazla sayıda Makedon, Kıbrıs Türkü, Yunanlı var. Bizim uçmamızı dört gözle bekliyorlar. Bir de Avustralya’da sağlık hizmeti çok pahalı. Biz de ‘memleketine dönmeden İstanbul’a, uğra sağlık hizmeti al’ diyoruz. Bu hizmetleri de satmaya çalışıyoruz.

Uzak noktalardan uçanlara İstanbul’da konaklarlarsa iki geceyi bedava veriyoruz. Örneğin, yolcu Avustralya’dan Kosova’ya gidecek. Ekonomi sınıfına iki gün, Business sınıfına 3 gün konaklama veriyoruz. Belli zaman sonra 500-600 bin turist gelir diye düşünüyoruz. Hedefimiz bu.”

Başkan Bolat’a yeni hedefleriyle ilgili İstanbul Havalimanı’nın kapasitesinin daha arttırılması gibi bir beklentilerinin olup olmadığını da sordum. THY’nin büyüme hedefli operasyonlarını mevcut havalimanının kaldırıp kaldırmayacağı da önemli bir soruydu.

Bolat, şöyle cevapladı:

“IGA ve DHM ile birlikte Ulaştırma Bakanımızla bir araya geldik. Şu an mevcutta kullanılan beş pistin daha verimli nasıl kullanılabileceği ile ilgili danışmanlık aldık. İngiltere’de NUTS diye bu alanda dünyaca bilinen bir kurum var. Onlar çalıştılar. Oradaki efektif yönetim uygulayabilirsek 130’a kadar saatlik operasyon çıkabiliyor. Taksi süreleri, geniş gövde uçağın arkasında dar gövde uçak inemese de geniş gövde uçaklar inebiliyor. Bunun gibi optimizasyonlar çalışılıyor. Bakan Bey bir koordinasyon ekibi kurdu. İnşallah bu sene yazın daha iyi bir operasyon olacak. Bu yaz da geçen seneye göre daha iyiydi. Dördüncü pist tamamlandığında daha da rahatlayacak.”

Kargoda da büyümeyi hedeflediklerini belirten Bolat, “Kargo ile yolcuyu kıyasladığımızda, kargodaki Dünya market oranı 5/2 yolcuda 2’nin biraz üstü. Bu işleri zorlamaya çalışıyoruz.” dedi.

THY’DEN YERLİ KOLTUK SÜRPRİZİ

THY ekibinin mevcut Business ve Ekonomi sınıfı koltukların Türkiye’de üretilmesi konusunda da yoğun bir çaba sarf ettiğini öğrendik. Başkan Bolat yeni koltuklar için ser verip sır vermedi. Tasarımı tamamlanan görsellere de, yoğun ısrarlarımıza rağmen, göz ucuyla bakmamıza müsaade etti. Görüntülerden anlayabildiğimiz kadarıyla bir hayli şık ve konforlu… Şu kadarını söyleyeyim, tanesi 80 bin dolarları bulan busines sınıfı uçuş koltuklarının tanesinde neredeyse yarı yarıya denilebilecek maliyet hedefleniyor. Koltuklar için uluslararası uçuş onayı ve test süreçleri tamamlandıktan sonra yolcuların hizmetine sunulacak...

Bizim için kusursuz bir seyahat planlayan THY Basın Müşaviri Yahya Üstün ve kıymetli ekibi, saatler süren yolculuğumuzun keyifli ve güzel geçmesi için büyük bir özveri gösteren kaptan pilotumuz Fırat Kocaoğlu ve kabin ekibi, birbirinden lezzetli sunumlarını ve güler yüzünü bizlerden esirgemeyen şafimiz kocaman bir teşekkürü fazsıyla hak ediyor. Uçuşları sıkıntısız, yolları açık olsun.

Osman Ateşli / Haber7