Türkiye 2029’a kadar görev alacak yerel yöneticileri belirlemek için sandık başına gitti. Çok sayıda il ve ilçede belediye başkanlıkları değişti. CHP uzun bir aradan sonra seçimlerden birinci parti olarak çıktı. 

Seçim sonuçlarının en önemli belirleyici etkenlerini sıralamak isterim;

Ekonomi…

Hayat pahalılığı, enflasyon, emekli maaşları, kira artışları seçim sonuçlarında belirleyici unsurların başında geliyor.

Ana hatları ile “Milletin iradesi neden bu şekilde tecelli etti” sorusunun cevabı açık ve net bir şekilde ortada duruyor. Öncelikle bunları söylemek ve sonuçları sorgulamamak gerektiğini ifade etmem gerekir.

Elbette ekonomi ciddi oranda etkili oldu. Sadece ekonomi mi?

Kandil’in dediği oldu…

DEM Partisinin bu seçimlerde tavşan aday olduğu ortaya çıktı. Partinin aldığı oy oranı 5,5’te kalarak Yeniden Refah Partisinin gerisinde kaldı. 2019 seçimlerine oranla farklı bir yol izleyen Kandil’in dediği olmuş, DEM seçmeni yönlendirilmiştir.

Yanlış Aday Tercihleri…

Ak Parti’nin aday belirleme politikasının bazı il ve ilçelerde yanlış olduğunu söylemek lazım. Aday tercihleri bu sonuçların ortaya çıkmasında etkili oldu. Muhalefet Ak Parti ve MHP’nin göstermediği eski belediye adayları kendi partilerinden sahaya sürerek farklı bir hamle yaptı. Birçok Ülkücü ve muhafazakâr isim CHP listelerinden Belediye Başkanı olarak seçimleri kazanmış oldu. 

İYİ Parti’nin Bitişi…

Altılı Masa’nın beşi İstanbul’da sıfır çekti. İYİ Parti, Deva, Gelecek, Demokrat Parti, Saadet bu seçimlerin yok olan partileri oldu. Yüzde 10-15 oy oranlarından bahseden bir parti olan İYİ Partinin aldığı oy oranı şaşırttı. İstanbul’da yüzde 1 oy bile alamayan partinin önümüzdeki günlerde yeni gelişmeleri beraberinde getireceğini söyleyebilirim. Akşener hakkında istifa talepleri gelmeye başladı bile.

Kısacası 6’lı masanın beşi mefta olmuştur. Bu partiler her ne kadar hür ve bağımsız seçimlere giriyoruz deseler de Millet İttifakının CHP’de vücut bulduğunu söylemem lazım.

CHP Kazanmadı…

Seçimlerin kazananı CHP olmamıştır. Seçimlerin kazananı muhafazakâr milliyetçi adaylar olmuştur. AK Parti’de olup CHP’ye geçen belediyelere baktığımızda çoğunlukla muhafazakâr milliyetçi adaylar CHP’de aday gösterilerek kazanmışlardır.

Seçimlere Katılım Düştü…

Bir diğer dikkat çekici unsur ise seçimlere katılım oranı oldu. Seçimlere katılımda ciddi oranda bir azalma oldu bu oran bile seçim sonuçları bakımında etkili oldu diyebiliriz. 2019 seçimlerinde katılım oranı yüzde 85 civarındaydı. Bu seçimlere katılım yüzde 78’de kaldı. Seçmenin bir kısmının tepkisini sandığa gitmeyerek gösterdiğini söyleyebilirim.

Seçmenden Demokratik Dengeleme

Hep söylediğim bir şey var bu seçimlerde vatandaşın yaşanan ekonomik sıkıntılar ve yıpranmışlıkla beraber AK Partiye uyarı niteliğinde verdiği önemli mesajları olmuştur. Yaşanan depremler, pandemi süreci, bölgede cereyan eden savaş ortamı, emekli maaşları, enflasyon, alım gücü derken, milli iradenin tecellisi partiler arası demokratik dengeleme ile sonuçlanmıştır. Bu da önemli bir kriterdir.

Seçimlerde AK Parti’nin oy oranı 10 puana yakın azalarak yüzde 36 civarında kaldı. MHP ise 2019’da yüzde 7.31 olan oy oranını 3 puan geride tamamladı. İYİ Parti’ye baktığımızda oyunu yüzde 3’ler düzeyine düşürdü. Sandıktan sürpriz bir başarı çıkaran Yeniden Refah Partisi yüzde 5’i aşan oy oranıyla iki belediye kazandı.

Sonuçlara baktığımızda hâlâ seçmenin yüzde 65 oranı sağ, milliyetçi ve muhafazakâr seçmenden oluşuyor. Yüzde 35 oranında sol, sosyal demokrat oy olduğu ortaya çıkmıştır.

AK Parti’de Alınması Gereken Dersler…

Aday tercihleri, ekonomide atılacak adımlar, yerelde genel siyasetin rolü, toplumsal beklentilerin karşılanması… Birçok sebep sayılabilir. Seçim sonuçlarını değerlendirmek üzere AK Parti Genel Merkezi’nde balkon konuşması yapan Erdoğan büyük ölçüde bu soruların yanıtını verdi diye düşünüyorum.

“31 Mart Milat Olacak… “

“Türk Milleti mesajını vermiştir…”

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “31 Mart bizim için bir bitiş değil, dönüm noktası olacaktır” mesajı dikkat çekiciydi.

31 Mart yerel seçim sonuçlarını değerlendiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “31 Mart mahalli idareler seçimlerinde de Türk milleti yine sandığı vesile kılarak mesajlarını siyasetçilerine ulaştırmıştır” diyerek seçim sonuçlarını kendi perspektiflerinden analiz edecekleri mesajını verdi.

Özellikle Cumhurbaşkanı’nın 31 Mart milat olacak sözünü önemsiyorum.

Çıkan sonuçlara rağmen bir gelenek olan balkon konuşmasını yaparak teşkilatlarına mesaj veren Erdoğan, “Sonuçlar bize ülkemiz genelinde irtifa kaybı yaşadığımızı gösteriyor. Biz de partimizin organlarında 31 Mart seçimlerinin neticelerini açık yüreklilikle değerlendireceğiz, özeleştirimizi cesaretle yapacağız” diyerek kendi tabanına da önemli mesajlar vermiştir.

Bundan sonra özellikle seçim sonuçlarına bakılacak, Ak Parti’nin geriye düştüğü her yerde, ortaya çıkan sonuçlar üzerinden sebepleri sorgulanacak ve gerekli müdahaleler yapılacaktır.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ekonomiye ilişkin mesajları mevcut programın devam edeceği anlamına gelebilir.

Şimdi önümüzde 5 yıllık bir dönem var. Seçilen tüm belediye başkanlarını bu dönem içerisinde vaatlerini yerine getirmelerini, bölgelerine yararlı hizmetler yapmalarını diliyorum.

Sinan Burhan / Yeni Akit Gazetesi