Suriye’de iç savaş 2011’de başladı.
Geride bıraktığımız 2 ayda ise 9 yıldır devam eden kanlı süreçte daha önce hiç görülmemiş hadiseler yaşandı.

-Mayıs ayının ilk günlerinde rejim ailesinin kasası olarak bilinen Rami Mahluf, kuzeni Beşar Esed’e isyan bayrağını çekti. Esed kuzeninin mal varlıklarına el koyma kararı aldı.

-Hemen ardından Rusya Suriye’de bir ilki gerçekleştirdi. Şam büyükelçisi Putin’in talimatıyla Suriye özel temsilciliği adıyla daha evveli olmayan bir makama getirildi. Putin’in Suriye’de özel temsilci sıfatıyla yeni bir kurum açması, 2003 Irak işgalinde Amerikalıların Paul Bremer’i Bağdat’a vali olarak atamasına benzetildi.

-Aynı günlerde Putin, Suriye’deki askeri üslerinin kalıcı olmasını garantiye alacak yeni bazı anlaşmalar yaptırdı.

-13 Mayıs’ta Ramazan bayramıydı. Esed ilk kez bayram namazında kamera karşısına geçmedi.

-Haziran’a gelindiğinde yıllardır ekonomik krizde olan Suriye bu kez finansal yönden en ağır günleri gördü. Suriye poundu, Amerikan doları karşısında tam anlamıyla eridi. Bir memurun aylık maaşı, bir ailenin günlük market alışverişini bile karşılayamaz hale geldi.

-10 Haziran’da yine bir ilki gördük, Suriye’de. Güneyde Süveyda kentinde ayaklanma çıktı. Sokağa dökülen halk, yıllardır rejimin en büyük destekçisi olan Dürzilerdi. Artık Esed’in destekçileri bile rejime karşı isyan etmeye başladı. Esed ise sokak gösterilerini şiddetle bastırma geleneğini Süveyda’da da sürdürdü.

-12 Haziran’da belki de ilk kez, yıllardır defalarca gündeme gelen “Beşar Esed gidiyor mu” sorusu, bu kadar net bir cevabı içerircesine soruldu. Suriye’yi yakından takip eden Ortadoğu uzmanı Charles Lister, “Esed gidiyor” başlıklı uzun makalesinde, Beşar’ın koltuğunun artık kesinlikle sallandığının açık şekilde görüldüğünü vurguladı.

-17 Haziran’da Amerika’nın Sezar yaptırımları başladı. Bu “ilk” belki de en can alıcı olanıydı. Çünkü Esed’in herkesle para alışverişi kesilmiş oluyordu.

Bunun anlamı şuydu, Rusya ve İran 9 yılda Suriye’de çok büyük masraf yaptı. Kimilerine göre 30 kimilerine göre 40 milyar dolarlık bir alacaktan bahsediliyor. Sezar yaptırımları ise Rusya ve İran’ın Şam’dan bu parayı tahsil etmesinin önünü tıkayan büyük bir engeldi.

Şimdi günün sonuna gelindi.
Rusya ile İran’ın, Suriye’de harcadıkları parayı kuruşuna kadar geri alabilmek için Esed’in tasfiyesine onay verdikleri söyleniyor.

Esed’in devlet başkanlığını bırakacağı hatta Suriye’den ayrıldıktan sonra gideceği ülkenin bile belirlendiği iddia ediliyor.

Kısacası Suriye’de 9 yıllık sürecin belki de en önemli dönüm noktasındayız. Beşar Esed giderse bir çok düğüm daha kolay çözülebilir. Ne kadar sağlıklı olur bunun garantisi yok ama Esed’in olmadığı Suriye herkes için daha iyi.