ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Katar’da Taliban yönetimiyle bir araya gelmişti. O toplantıda Taliban heyetindeki bir isim dikkat çekiciydi. Çünkü o, 11 Eylül saldırılarının hemen ardından ABD’nin Afganistan’a yönelik işgalinde “terörist” diye esir alınıp yıllarca Guantanamo’da tutulan Muhammed Nebi Ömeri’ydi.

11 Eylül saldırılarının hemen sonrasında ABD Afganistan’ı işgal etmişti.

Hedefte El Kaide ile Taliban vardı.
Yüzlerce kişi esir alınmış, Taliban teröristi olarak damgalanan o esirler, ABD’nin Guantanamo üssüne hapsedilmişlerdi.

Muhammed Nebi Ömeri de onlardan biriydi.
Taliban üyesiydi.
Tam 12 yıl boyunca Guantanamo’da tutuldu.
Sonra serbest kaldı.
Afganistan’a döndü, Taliban’ın üst düzey yöneticilerinden biri oldu.

Bu süreçte ABD, Taliban’la barıştı. Terör örgütü denilen Taliban’la masaya oturuldu.
Son görüşmeye bizzat ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo katıldı.
Katar’ın başkenti Doha’daki o toplantıda, Pompeo’nun karşısında Guantanamo esiri Ömeri de vardı.

ABD’nin Afganistan işgali binlerce kişinin ölümüne ve büyük bir yıkıma yol açmıştı.
ABD bu süreçte fazla sayıda asker de kaybetti.
Bir bakıma Afganistan, ABD için bir bataklığa dönüşmüştü.

Neticede ABD meseleyi “barışla” çözdü.
Pompeo, bir zamanlar Amerikalıların “terörist” dediği Taliban heyetiyle yaptığı toplantıda, belki de Afgan muhataplarına daha şirin görünebilmek için İngilizce “God willing” yerine direkt “İnşallah” demeyi bile tercih etti.

Tabi ABD’nin Taliban konusundaki bu tavrının bir çok sebebi var.
Dediğimiz gibi 2001’deki işgalden beri Afganistan gün yüzü görmedi ama ABD askerleri için de Afganistan bir Vietnam’a dönüştü.
Taliban’ın etkisi bir türlü kırılamadı.

Bunun dışında Afganistan’ın stratejik öneminin de payı büyük.
Kaldı ki bu stratejik öneme göz diken başkaları da var.
Hem de Trump’ın en büyük rakibi olan Çinliler.

Çin, 2016’dan bu yana Afganistan’da Taliban’la görüşmeler gerçekleştiriyor.
En son geçen hafta yine bir görüşme daha yapıldı.
Pekin yönetimi Taliban’a, Afganistan'da geniş kapsamlı altyapı ve enerji yatırımlarında bulunmayı teklif etti.

Afganistan, Çin’in kuşak yol projesinde “kavşak” olarak gördüğü kilit ülkelerden biri.
Bu nedenle tıpkı ABD gibi Çin de Taliban’la arayı iyi tutmaya çalışıyor.
Çin’in en büyük amacı, Orta Asya doğalgaz ve petrolünü Afganistan üzerinden taşımak.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Taliban görüşmesi de Çinlilerin son girişiminin 5 gün sonrasında gerçekleşti.

Afganistan kıymete bindi, Afganistan’daki siyasi ve silahlı etkisi giderek artan Taliban da öyle.
ABD ile Çin ikisi de bunun farkında.
Ve dünyanın bir çok noktasında olduğu gibi ikisi şu an Afganistan’da da karşı karşıyalar.

Şunu da hatırlatmakta fayda var.
Afganistan ne zaman böyle kıymete binse ve devlerin rekabet alanı haline gelse, ülkede peş peşe bombalar patlatılır, yıllardır devam eden saldırılar zincirine yenileri eklenir.
Son bir haftadaki Çin-Taliban ve ABD-Taliban görüşmelerinin, Afganistan için böyle acı faturaları da çıkabilir.