İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, helikopterlerinin Pazar günü kaza yapması sonucu hayatını kaybetti.

Reisi’nin ölümü Orta Doğu'da endişe verici bir anda gerçekleşti. İsrail dışındaki dünya liderleri  başsağlığı diledi.

Reisi, İran'ın cumhurbaşkanı olarak Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney'den sonra ülkenin en güçlü ikinci kişisiydi.

İran'ın Birinci Başkan Yardımcısı Muhammed Muhbir şu anda cumhurbaşkanı vekili olarak görev yapıyor ve üst düzey müzakereci Ali Bagheri Kani, dışişleri bakanı vekili olarak atandı.

İran anayasasına göre yeni cumhurbaşkanı 50 gün içinde seçilecek . Ancak Reisi'nin mirası, ilerleyen süreçte İran'ın iç ve dış ilişkilerini etkileyecek….

Muhfazakarların  çoğu,  Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) olarak bilinen İran nükleer anlaşmasına şiddetle karşı çıksa da, Reisi hükümeti onu yeniden canlandırmak için her türlü çabayı gösterdi.

Biden Beyaz Saray ve Avrupa Birliği , İran'ın özellikle Ukrayna savaşında Rusya ile işbirliği yapması ve ardından İsrail'e karşı savaşta İran'ın Hamas'a verdiği destek nedeniyle JCPOA'yı yeniden canlandırmaya yanaşmadı .

Biden, Donald Trump döneminde İran'a uygulanan yaklaşık 1.500 yaptırımı korumakla kalmadı, 700'e yakın yeni yaptırımı da ekledi .

Avrupa hükümetleri de İran'a onlarca yeni yaptırım uyguladı . Bunlar nedeniyle 2024'ün başlarında sıradan İranlılar yüksek enflasyonla ve daha da zayıflayan bir para birimiyle karşı karşıyaydı. Serbest piyasa döviz kuru, Hasan Ruhani'nin 2021'deki başkanlığının sonunda 250.000 riyalden, Mart 2024'te 600.000 riyal'in üzerine çıktı.

Sonuç olarak Reisi hükümetinin en önemli tepkisi JCPOA'dan uzaklaşması, nükleer programını genişletmesi ve nükleer eşik devleti haline gelmesi oldu. Reisi’den geriye böyle bir miras kaldı...Reisi'nin ölümünün ardından İran'ın nükleer bir devlet haline gelip gelmeyeceği henüz bilinmiyor.