Türkiye'nin ilk taş kömürü müzesi yer altına tanıklık ediyor

GÖKHAN YILMAZ - Zonguldak'ın yer altındaki kömür üretimine dair koşulların yansıtıldığı ve "yaşayan bir müze" olarak adlandırılan Türkiye'nin ilk taş kömürü müzesi, kentin madencilik tarihine ışık tutuyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığınca, Baştarla Mahallesi'ndeki Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Üzülmez Müessesesine ait eğitim ocağının yanında 2011'de inşa edilen ve 9 Aralık 2016'da Başbakan Binali Yıldırım'ın katıldığı toplu açılış töreniyle ziyarete açılan Maden Müzesi, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.

Zonguldak kömür havzasında 1840'tan bu yana kömür üretiminde kullanılan araç gereçlerin sergilendiği, madenci heykelleriyle kömürün çıkarılışının efektlerle canlandırıldığı müzede, geçmişten günümüze madencilerin kullandığı kazma, baret, fener, maske, çizme ve haberleşme cihazları gibi çok sayıda araç ve gerecin yanı sıra kömürün oluşumuyla ilgili görsel ve yazılı materyaller yer alıyor.

Kent kültüründe önemli bir yere sahip olan taş kömürünün izlerinin görüldüğü müzede minyatür maden ocağı tesisi görselliğiyle maden sahasını bire bir yansıtıyor. Maden işçisinin polyesterden yapılan heykelleriyle yer altındaki çalışma koşulları anlatıldığı müzede, alın terinin, emeğin, mücadelenin değeri gözler önüne seriliyor.

Müzeye gelen ziyaretçiler, çalışma koşullarının anlatıldığı polyesterden yapılan işçi heykellerinin yanı sıra harita, resim ve film gibi materyaller, dijital simülasyonlar, kurumun tarihsel dokümanları, iş sağlığı ve güvenliğinde kullanılan malzemeler, kurumun yayınladığı istatistiki bilgilerle kömürün oluşumuyla ilgili görsel ve yazılı materyaller sayesinde madencilik tarihiyle ilgili de bilgi sahibi oluyor.

Her geçen gün artan ilgiyle yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği müze, kentin ve bölgenin turizm lokomotifi olma yolunda ilerliyor.

- "Duygusal anların yaşandığı zamanlar oluyor"

Zonguldak Müze Müdürü Tahir Aksekili, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kentin madenle var olduğunu ve bu bakımdan müzenin aynı zamanda bir şehrin tarihine ışık tuttuğunu söyledi.

Müzenin tanınmasınının ardından ziyaretçi sayısında önemli artış meydana geldiğini anlatan Aksekili, "Ziyaretçi sayısını arttırmak için çeşitli faaliyetlerde bulunduk. Geçici sergilerle müzeyi insanların ayağına getirdik. Sosyal medyayı kullanarak insanların müze hakkında bilgi almalarını sağladık." dedi.

Aksekili, şehir ve yurt dışından gelen ziyaretçilerin müzeyi gezerken duygusal anlar yaşadığını dile getirerek, şunları belirtti:

"Geçen yılın toplam ziyaretçi sayısı 7 binken, bu sene bu sayıya henüz beşinci ayda ulaştık. Bu da müzeye daha önce gelen insanların memnun olması, gittiği yerlerde bunu anlatmasıyla oldu. İnsanlar müzeye geldiklerinde herkes farklı şeyler hissediyor. Öncelikle kentte yaşayanlar kendilerinden, akrabalarından, dedelerinden, babalarından bir şeyler buluyorlar, kendi geçmişlerini bir yerlerde görüyorlar. Çok duygusal anların yaşandığı zamanlar oluyor. Dışarından gelen yerli ziyaretçilerin tepkileri, 'Biz bu kömürü kullanıyorduk ama farklı yönleri varmış, zor şartlar altında üretiliyormuş.' şeklinde tepkileri oluyor. İnsanlar bu müzede kömürün kendilerine ulaşana kadar hangi aşamalardan geçtiklerini görüyorlar."

Aksekili, madenciliğin insanlık tarihi kadar eski olduğuna dikkati çekerek, "Maden müzelerinin olmayışı gerçekten büyük bir eksiklik. Zonguldak Maden Müzesi, bu eksiliğe ülkede cevap verebilen tek yer. Dünyada maden müzeleri, madencilikle ilgili müzeler var ancak şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki bizim müzemiz, dünyadaki benzerlerinin birçoğundan çok iyi, bu yönüyle ilk başlarda yer alabilir." diye konuştu.